________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अवण्णनीयसोभ 609
अवति वचन कहने वाला - केसु पु., सप्त. वि., ब. व. - तेसु कर्णाभूषण - को प्र. वि., ए. व. - उत्तंसो सेखरा वेळा अवण्णभासकेसु, तस्मिं वा अवण्णे तुम्हे भवेय्याथ चे, यदि मुद्धमाल्ये वटसको, अभि. प. 308; उत्तंसो त्ववतंसो च भवेय्याथाति अत्थो, दी. नि. अट्ठ. 1.49; - वादी त्रि., कण्णपूरे च सेखरे, अभि. प. 870; - टंसा प्र. वि., ब. व. [अवर्णवादिन]. दूसरों के बारे में बुरा बोलने वाला, निन्दा - विरोचन्ति परिक्खित्ता, अवटसा सुनिम्मिता, अप. 2.249; करने वाला -- दि पु., द्वि. वि., ए. व. - तत्रापि अवण्णवादिं थेरीगा. अट्ठ. 76; - टंसं/टंसकं द्वि. वि., ए. व. - मोलिं अपस्सन्तो अत्तनो गुणकथमेव सुत्वा हिमवन्तपदेसे नु खो। वटंसं पामङ्गभिङ्गारं हरिचन्दनं म. वं. 11.28; वटंसं ति कथान्ति .... जा. अट्ठ. 3.94; - विरहित त्रि., तत्पु. स. कण्णपिलन्धनं वटसकं ति वुत्तं होति, म. वं. टी. 11.28; - [अवर्णविरहित], निन्दारहित, अनिन्दित, अपयश का अपात्र सको पु., प्र. वि., ए. व. - वटसकोति कण्णस्स उपरि - स्स पु., ष. वि., ए. व. - बुद्धस्स अवण्णं भासतीति पिळन्धनत्थं कतपुष्फविकति, सो च वटसो ति वुच्चति, वि. अवण्णविरहितस्स अपरिमाणवण्णसमन्नागतस्सापि बुद्धस्स वि. टी. 263; - सका ब. व. - वटसका वातधुता, वातेन भगवतो, दी. नि. अट्ठ 1.36; - संयुत्त त्रि., तत्पु. स. [अवर्णसंयुक्त], अपयश या निन्दा का पात्र, निन्दित - त्ता अवतत/ओतत/ओत्थत त्रि., अव + Vतन का भू, क. पु., प्र. वि., ब. व. - अवण्णसंयुता जहन्ति जीवितं, इतो कृ. [अवतत/अवस्तीर्ण], ऊपर की ओर फैलाया हुआ, विमुत्तापि च यन्ति दुग्गतिं, जा. अट्ठ. 3.390; अवण्णसंयुता आच्छादित, ढका हुआ - त्थतं नपुं., प्र. वि., ए. व. - यस्स जहन्तीति अधम्मिका लोलराजानो अवण्णेन युत्ता हुत्वा अच्चन्तदुस्सील्य, मालुवा सालमिवोत्थतं, ध. प. 162; पाठा. जीवितं जहन्ति, जा. अट्ठ. 3.391; - संसग्गभय नपुं.. ओत्थत; खेत्ते सुविरुळ्हं धञबीजं सम्मा पवत्तमानेन वस्सेन तत्पु. स. [अवर्णसंसर्गभय]. निन्दनीय हो जाने का डर - ओततविततआकिण्णबहुफल हुत्वा सस्सुहानसमयं पापुणाति, या प. वि., ब. व. - सुखीपि हेके न करोन्ति पापं. मि. प. 282. अवण्णसंसग्गभया पुनेके, ... यसदायकस्स सामिकस्स अवतरण नपुं., अव + Vतर से व्यु., क्रि. ना. [अवतरण], अपरज्झन्तान अवण्णो भविस्सतीति अवण्णसंसग्गभया न नीचे उतरना, नीचे की ओर जा रहा उतार - णे सप्त. वि०, करोन्ति, जा. अट्ठ. 6.203; 204; -- हरण नपुं.. तत्पु. स. ए. व. - अवतारोवतरणे तित्थरिम विवरे प्यथ, अभि. प. [अवर्णहरण], अपयश का प्रसार, बदनामी का फैलाव - 981. गेहतो गेहं, गामतो गाम, जनपदतो जनपदं अवण्णहरणं, अवतरति अव + Vतर का वर्त., प्र. पु., ए. व. [अवतरति]. विभ. अट्ठ. 457; विसुद्धि. 1.28; - हारिका स्त्री., तत्पु. स. नीचे उतर कर आता है, डुबकी लगाता है, प्रवेश करता है [अवर्णहारिका], अपयश का प्रसार एवं प्रचार करने वाली - यदि चतूसु अरियसच्चेसु अवतरति, किलेसविनये - सविपना पापना सम्पापना अवण्णहारिका परपिट्टिमंसिकता, सन्दिस्सति, नेत्ति. 20-21. विभ. 405; अवण्णहारिकाति एवं मे अवण्णभयापि दस्सतीति अवतार पु., अव + Vतर से व्यु. [अवतार], 1. उतार, वह गेहतो गेह... अवण्णहरणं विभ. अट्ट, 457; विसुद्धि. 1.28; स्थान, जहां, नीचे उतर कर आ सके, नहाने का घाट, विवर - ण्णारह त्रि.. [अवर्णाह], निन्दनीय, निन्दा किए जाने --रो प्र. वि., ए. व. - अवतारोवतरणे तित्थस्मिं विवरे प्यथ, योग्य - स्स पु.. ष. वि०. ए. क. - अननविच्च अपरियोगाहेत्वा । अभि. प. 981; 2. प्रारम्भिक प्रवेशद्वार, भूमिका, स. उ. प. अवण्णारहस्स वण्णं भासति, अ. नि. 1(1).107; अ. नि. के रूप में ही प्राप्त - रं द्वि. वि., ए. व. - अभिधम्मावतारन्तु 1(2).3; इध, पोतलिय, एकच्चो पुग्गलो, अवण्णारहस्स मधुरं मतिवड्चन, अभि. अव. 2; अभिधम्म ओतरन्ति अनेनाति अवण्णं भासिता होति, अ. नि. 1(2).115..
अभिधम्मावतारं नाम पकरणं, अभि. अव., अभि. टी. 1.1303; अवण्णनीयसोभ त्रि.. ब. स. [अवर्णनीयशोभा], वर्णन न बालावतारं भासिस्स, बाला. 65. करने योग्य शोभा वाला, अत्यन्त श्रेष्ठ शोभा से युक्त - भं अवति' अव (रक्षा करना) का वर्त, प्र. पु., ए. व. - अवति नपुं, प्र. वि., ए. व. - तं सुवण्णरूपकं जिव्हाय अवण्णनीयसोभं अहोसि, जा. अट्ठ. 5.274.
अवति ।उ (शब्द करना) का वर्त, प्र. पु., ए. व. [अवते], अवतंस/अवट सक/ वटस/ वटंसक पु./नपु., शब्द करता है - उ सद्दे, अवति अवन्ति अवसि, सद्द. [अवतंस/अवतंसक], फलों से बना कान का आभूषण, 2.322.
For Private and Personal Use Only