________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अमद्दवता
527
अमनुज्ञ अमद्दवता स्त्री., भाव., प्र. वि., ए. व. [अमार्दवता], उपरिवत् नि. 2.64; - पा स्त्री., प्र. वि., ब. व. - सारीरिका वेदना - या अमुदुता अमद्दवता, विभ. 415.
... कटुका असाता अमनापा, स. नि. 1(1).31; - पानं अमद्दवनिद्देस पु.. [अमार्दवनिर्देश]. अमार्दव की व्याख्या, स्त्री., ष. वि., ब. व. - खरानं कटुकानं असातानं अमनापानं अमृदुता की व्याख्या - से सप्त. वि., ए. व. - अमद्दवनिद्देसे अ. नि. 1(1).178; अमनापानन्ति मनं वड्डेतु असमत्थानं, अ. न मुदुभावो अमुदुता, विभ. अट्ठ, 466.
नि. अट्ठ. 2.136; - गन्ध पु., कर्म. स. [अमनापगन्ध]. मन अमद्दवाकार पु.. [अमार्दवाकार]. कठोर स्वरूप, कठोर के लिए अप्रिय गन्ध - धा प्र. वि., ब. व. - हिमवन्ते प्रकृति, कर्कश आकार - रो प्र. वि., ए. व. -- अमद्दवाकारो विसरुक्खानं मूलादिगन्धा च अमनापगन्धा, .... पारा. अट्ठ. अमद्दवता, विभ. अट्ठ. 466.
2.53; - ता स्त्री॰, भाव. [अमनापता], मन के लिए अप्रियता, अमधुर त्रि., [अमधुर], वह, जो मीठा न हो, जो स्वादिष्ट अननुकूलता - तस्स सहदस्सनेन अमनापता च सण्ठहेय्य, न हो, तिक्त, तीता, अस्वादिष्ट - रो पु., प्र. वि., ए. व.. म. नि. 1.38; - फोट्टब्ब पु., कर्म स॰ [अमनापस्पृष्टव्य], - अमधुरो तित्तको जातो, जा. अट्ठ.2.83; - रेन पु.. तृ. मन के लिए अरुचिकर स्पृष्टव्य वस्तु - ब्बा प्र. वि., ब. वि., ए. व. - असातेन अमधुरेन निम्बरुक्खेन सद्धिं, जा. व. - विसफरस महाकच्छुफस्सादयो अमनापफोटब्बा, पारा. अट्ठ. 2.83; - नं पु., ष. वि., ब. व. - असातानन्ति अट्ठ. 2.54; - रस त्रि., ब. स. [अमनापरस]. मन को अमधुरानं, अ. नि. अट्ठ. 2.136.
अप्रिय लगने वाली रसभरी वस्तु - सा पु.. प्र. वि., ब. व. अमनसिककरण नपुं.. मनन नहीं करना, हृदयङ्गम नहीं - पटिकूलमूलरसादयो अमनापरसा, पारा. अट्ठ. 2.54; - करना - णेन तृ. वि., ए. व. - अप्पवत्तिकरणेन रूप त्रि., ब. स. [अमनापरूप], मन को अच्छा न लगने अमनसिकरणेन च, ध. स. अट्ठ. 250.
वाले स्वरूप वाला, कुरूप - पं नपुं, द्वि. वि., ए. व. - अमनसिकारोन्त वर्त. कृ., पु., मनसिकरोति का निषे., अमनापरूपयेव पस्सति, नो मनापरूपं. स. नि. 2(2).130; -- उपेक्षा करता हुआ, अवहेलना करता हुआ, अवज्ञा करता वास पु., [अमनापवास], असह्य निवास, अप्रिय निवास - हुआ, मन या विचार में नहीं ला रहा - स्स ष. वि., ए. व.. सं द्वि. वि., ए. व. - अमनापवासं वसि, जिण्णेन पतिना - अमनसिकारोन्तस्स होति, कथा. 286; अमनसिकरोन्तस्साति सह, जा. अट्ठ. 7.282; - सद्द पु., कर्म. स. [अमनापशब्द], मनं अकरोन्तस्स कथा. अट्ठ. 194.
अप्रिय शब्द, मन को प्रिय न लगने वाली ध्वनि - हा प्र. अमनसिकार पु.. [अमनसिकार], मनोयोग का अभाव, ध्यान वि., ब. व. - केवलज्हेत्थ अमनुस्ससद्दादयो उत्रासजनका का अभाव, सावधानी का अभाव - रो प्र. वि., ए. व. - अमनापसद्दा, पारा. अट्ठ. 2.53; - सद्दसंवत्तनिक त्रि., सब्बनिमित्तानञ्च अमनसिकारो, म. नि. 1.377; - रा ब. व. [अमनापशब्दसंवर्तनिक], अप्रिय शब्द या ध्वनि के रूप में - यस्मि आनन्द, समये तथागतो सब्बनिमित्तानं अमनसिकारा परिणत होने वाला - को पु., प्र. वि., ए. व. - यो .... .... उपसम्पज्ज विहरति, दी. नि. 2.78; - बहुलीकार पु.. मनुस्सभूतस्स अमनापसद्दसंवत्तनिको होति. अ. नि. न तो मनोयोग, न ही अभ्यास - रो पु.. प्र. वि., ए. व. - 3(1).79; - सम्पयोग पु., तत्पु. स. [अमनापसंप्रयोग]. तत्थ अमनसिकारबहुलीकारो - अयमनाहारो, स. नि. अप्रिय-जन के साथ भेंट या मुलाकात - गा प्र. वि., ए. व. 3(1).127.
- ... यं वा वो... संसरतं अमनापसम्पयोगा... अस्सु पस्सन्नं अमनाप त्रि., [अमनाप], मन को प्रसन्न करने में असमर्थ, पग्धरितं. स. नि. 1(2).162. असुन्दर, अप्रिय - पो पु., यं मनोदुच्चरितस्स अनिट्ठो अमनापिय त्रि.. [अमनाप], उपरिवत् - यो पु.. प्र. वि., ए. अकन्तो अमनापो विपाको निब्बत्तेय्य, म. नि. 3.112; अ. व. - अमनापियो फोटुब्बो दुक्खसम्फस्सो कायविनेय्यं नि. 1(1).40; अमनापो च अगरु च अभावनीयो च, अ. नि. रूपं, ध. स. 974. 2(1).128; -- पं द्वि. वि., ए. व. - चक्खुना खो पनेव रूपं अमनुज त्रि., [अमनोज्ञ], अप्रिय, अरुचिकर, मन को दिस्वा अमनापं न मड होति, स. नि. 3(1).90; - सेन पु.. अनुकूल संवदेन न देने वाला - ञा पु., प्र. वि., ब. व. तृ. वि., ए. व. - तं परे अनिटेन अकन्तेन अमनापेन - अमनुआ अपरिभोगारहाति अत्थो, जा. अट्ठ. 5.222; - समुदाचरन्ति, अ. नि. 1(2).243; - पा स्त्री., प्र. वि., ए. व. गन्ध त्रि., ब. स., अप्रिय गन्ध, अच्छी न लगने वाली -- परेसं अप्पिया अमनापा न तं तथागतो वाचं भासति, म. गन्ध - न्धं नपुं, प्र. वि., ए. व. - लोकापचितो समानो,
For Private and Personal Use Only