________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभिव्याहट
505
अभिसङ्खार
236; - न्ति प्र. पु., ब. व. - ते सदेवकं लोकं सीलवरगन्धेन अभिब्यापेन्ति, मि. प. 235; - त्वा पू. का. कृ. - ब्याममत्तप्पदेसं अभिब्यापेत्वा चन्दिमसूरियालोक...
अन्धकारं विधमित्वा तिट्ठति, उदा. अट्ठ. 289. अमिव्याहट त्रि., अभि + वि + आ + Vहर का भू. क. कृ. [अभिव्याहत], कहा हुआ, सम्बोधित, उच्चारित - रञम्मतो
मिट्टो रुञम्बुद्धो, रुजं पूजितो... आकुडो, रुट्टो, रुसितो, अभिव्याहटो दयितो ... अमतो. मो. व्या. 5.60. अभिसंविसति अभि + सं+ विस का वर्त, प्र. पु., ए. व. [अभिसंविशति], सहवास करता है, मन में ले आता है, मन में धारणा बनाता है - सेय्यं विधि., उ. पु., ए. व. - ..... सवनगन्धं भयानकं कुणपं, अभिसंविसेय्यं भस्तं, थेरीगा. 468; कुणपं अभिसविसेय्यं भस्तन्ति कुणपभरितं चम्पपसिब्बक ... असकिं सब्बकालं... मम इदन्ति अभिनिवेसेय्यं, थेरीगा. अट्ठ. 308. अभिसंसति अभि +/सस का वर्त.. प्र. पु. ए. व. [अभिशंसति]. काट देता है, मार डालता है, पीड़ित करता है - ससि अद्य., प्र. पु.. ए. व. - कच्चि नु ते नाभिससि, जा. अट्ठ. 7.31; कच्चि न ते नाभिससीति कच्चि न त कोचि न अभिससि अक्कोसेन वा ... विहिंसीति पुच्छति, जा. अट्ठ. 7.31-32; - ससिं उ. पु., ए. व. - स्वाहं सके अभिस्ससिं. जा. अट्ठ.7.260; स्वाहं सके अभिस्ससिन्ति सो अहं अत्तनो नगरवासिनोयेव ... पीलसिं, जा. अट्ठ. 7.261. अभिसंहरिं अभि + सं + Vहर का अद्य.. उ. पु.. ए. व.. सौंपा, वितरण किया, प्रस्तुत किया- उच्छङ्गे पाटलिपुप्फ कत्वान अभिसंहरि, अप. 1.122. अभिसङ्खत/अभिसङ्खट अभि + सं+ कर का भू. क. कृ. [अभिसंस्कृत, व्यवस्थित किया गया, तैयार किया गया, धार्मिक अनुष्ठान की पूर्णता से युक्त, सोच समझकर प्रकाशित किया हुआ, हेतु-प्रत्ययों द्वारा उत्पादित, सञ्चित या पुञ्जित, चेतना द्वारा चित्त का आलम्बन बनाया गया - तं नपुं.. प्र. वि., ए. व. -- यं खो पन किञ्चि अभिसङ्कतं अभिसञ्चेतयितं. म. नि. 2.13; अभिसङ्कतन्ति पच्चयहि अभिसमागन्वा कतं. स. नि. अट्ठ. 3.46; - तो पु., प्र. वि., ए. व. - ञा पहो अभिसङ्घतो ति सन्निट्ठानं कत्वा .... जा. अट्ठ. 6.180; - ते पु..द्वि. वि. ब. व. - खत्तियपण्डितादीहि अभिसङ्घते सुखुमपन्हे भिन्दित्वा .... जा. अट्ठ. 7.146; - ता नपुं. ब. व. - पकप्पितानीति कप्पिता पकप्पिता अभिसङ्घता सण्ठपितातिपि पकप्पिता, महानि. 136; - ताभिधान नपुं.. कृत्रिम पद,
कृत्रिम अभिव्यक्ति, कृत्रिम अभिधान - नानि प्र. वि., ब. व. - अभिसङ्घताभिधानानि अनभिसङ्घताभिधानानीति द्वेधा दिरसनतो ...., सद्द. 1.75; स. उ. प. के रूप में सप्पिमधुफाणिता.,
सप्पिमधुसक्करा. के अन्त. द्रष्ट.. अभिसङ्खरण नपुं.. अभि + सं + कर से व्यु., क्रि. ना. [अभिसंस्करण], सुव्यवस्थित करना, तैयार करना, अभिसंस्करण - सङ्घारो सङ्घते पञआभिसङ्घारादिके पिच पयोगे कायसङ्घाराद्यभिसरणेसु च, अभि. प. 832. अभिसङ्घरोति अभि + सं + ।कर का वर्त.. प्र. पु., ए. व. [अभिसंस्करोति, अभिसंस्कृत करता है, आलम्बनों के ग्रहण के क्रम में चित्त की प्रतिक्रिया के रूप में कर्म की तात्त्विक ऊर्जा तैयार करता है, व्यवस्थित करता है, ऊर्जा तैयार कर देता है -- न्ति प्र. पु., ब. व. - ते पञ्हं अभिसङ्करोन्ति, म. नि. 1.237; पहं अभिसङ्घरोन्तीति दुपदम्पि तिपदम्पि चतुप्पदम्पि पन्हं करोन्ति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).99; -- न्ता वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ब. व. - ततो पट्ठाय मनुस्सा नगरं अभिसङ्घरोन्ता सक्कच्चं उपट्ठातुं ओकासं न लभिंसु. ध. प. अट्ट, 2.279; - रेय्यं विधि., उ. पु., ए. व. -- अहञ्चेव खो पन चेतेय्यं, अभिसङ्घरेय्य, दी. नि. 1.164; यंनूनाहं न चेव चेतेय्यं न च अभिसङ्घरेय्यान्ति, दी. नि. 1.164; - वासि अद्य., प्र. पु., ए. व. - अथ खो भगवा तथारूप इद्धाभिसङ्घारं अभिसङ्घासि, दी. नि. 1.92; -ङ्खासिं उ. पु., ए. व. - तथारूपं इद्धाभिसङ्घारं अभिसङ्घासिं एत्तावता ब्रह्मा च ... सद्दञ्च मे सोस्सन्ति, म. नि. 1.413; - सरितु/ड्वातु निमि. कृ. - अनुजानामि, ... पज्ज अभिसङ्करितुन्ति, महाव. 281; पज्ज अभिसङ्घरितुन्ति येन फालितपादा ... पक्खिपित्वा पज्जं अभिसङ्घरितु, महाव. अट्ठ. 353; तंसमुट्ठाना पन वितक्कविचारा वाचं अभिसवातुं न सक्कोन्तीति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).261; - सच्च/करित्वा पू. का. कृ. - अभिसङ्घच्च भोजनं स. नि. 1(1).119; अभिसङ्घच्चाति अभिसङ्करित्वा समोधानेत्वा रासिं कत्वा, स. नि. अट्ठ. 1.146; अभिसरित्वा कुहको, भेखं सो अकित्तयि, सु. नि. 990; अभिसङ्घरित्वाति गोमयवनपुप्फकुसतिणादीनि आदाय सीघं सीघं... कुहनं कत्वाति वुत्तं होति, सु. नि. अट्ठ. 2.272. अभिसङ्खार पु., [बौ. सं. अभिसंस्कार], शा. अ. तैयारी, प्रभावपूर्ण अथवा फलदायक बनाना - रो प्र. वि., ए. व. - बीजानं अभिसवारो, एतस्सत्थस्स साधको, अभि. अव. 6103; ला. अ. क. कर्म एवं कर्म-विपाक के उत्प्रेरक या जनक
For Private and Personal Use Only