________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभिरूप
499
अभिरोचति/अभिरोचयति अभिरुहनकाति समीपरुक्खे अभिभवित्वा रुहनका, लीन. प. पर कोई चढ़ा हुआ है -- न्हं पु., द्वि. वि., ए. व. - इत्थिया (स. नि. टी.) 2(2).136.
अभिरुळहं सङ्कम सारत्तो सञ्चालेसि. पारा. 187. अभिरूप त्रि., [अभिरूप], सुन्दर ढंग से निर्मित, अतीव अभिरूहति/अभिरुहति अभि + रुह का वर्त, प्र. पु., ए. सुन्दर, रमणीय, मनोहर - पो पु.. प्र. वि., ए. व. - इमं व. [अभिरोहति/अभिरुहति], चढ़ता है, सवार होता है, भोन्तो निसामेथ, अभिरूपो ब्रह्मा सचि. स. नि. 412; अभिरूपोति आरोहण करता है - दन्तं नयन्ति समिति, दन्तं राजाभिरूहति, दस्सनीयङ्गपच्चङ्गो, सु. नि. अट्ट, 2.101; - पेन पु., तृ. वि., ध, प. 321; राजाति तथारूपेहेव वाहनेहि गच्छन्तो राजापि ए. व... तस्मा अभिक्कन्तेनाति अतिकन्तेन अतिमनापेन, दन्तमेव अभिरूहति, ध. प. अट्ठ. 2.284; - न्ति ब. व. - अभिरूपेनाति अत्थो, वि. व. अट्ट, 40; - पा स्त्री., प्र. वि., इतरा पकतियानकं वा अभिरुहन्ति, ध, प. अट्ठ. 1.219; - ए. व. - तस्स पन सुवण्णहंसराजस्स धीता हंसपोतिका न्तो वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. व. - चङ्कम अभिरुहन्तो, अभिरूपा अहोसि, जा. अट्ठ. 1.204; - पं स्त्री., द्वि. वि., ए. तत्थेव पपतिं छमा, थेरगा. 271; - मानो उपरिवत्, आत्मने. व. - तस्सा विहारं पविसनसमये एकं पन अभिरूपं इत्थिं -- ततियं पासादं अभिरुहमानो सोपानसीसे ठत्वा ..., जा. ..., ध, प. अट्ठ. 2.64; - च्छवि त्रि., ब. स. [अभिरूपछवि], अट्ठ. 3.105; - माना वर्त. कृ., स्त्री., प्र. वि., ब. व. - चौंधियाने वाली सुन्दरता वाला, चकित या विस्मित करने अभिरुहमाना सब्बसाखा पलिवेठेन्ती मत्थक पत्वा ..., म. वाली छवि से युक्त - वि स्त्री., प्र. वि., ए. व. - तेन नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).266; - रुह अनु., म. पु., ए. व. - अभिक्कन्तवण्णा अभिरूपच्छवि इट्ठवण्णा मनापवण्णाति वुत्तं अरियानं दानाभिरतानं बुद्धादीनं मग्गं अभिरुह, जा. अट्ठ. होति, स. नि. अट्ट, 1.14; - तर त्रि., तुल. विशे. 5.385; - तु प्र. पु., ए. व. - अभिरुह सुगतो दुस्सानि, [अभिरूपतर], और भी अधिक सुन्दर, अत्यधिक सुन्दर - म. नि. 2.288; - न्तु ब. व. - निरालया इमं पब्बत रो पु., प्र. वि., ए. व. - असितो देवलो इसि अभिरूपतरो अभिरुहन्तूति वत्वा .... उदा. अट्ठ. 64; - थ म. पु., ब. व. चेव होति, म. नि. 2.369; -- रा स्त्री., प्र. वि., ए. व. - - मया सद्धिं रथं अभिरुहथ जा. अट्ट. 3.420; - हेय्य कतमा नु खो अभिरूपतरा, ध, प. अट्ठ. 1.69; - रानि नपुं.. विधि., प्र. पु., ए. व. - सो तं नावं अभिरुहेय्य, मि. प. 223; प्र. वि., ब. व. - पञ्च अच्छरासतानि अभिरूपतरानि चेव - रुहि/रूहि अद्य., प्र. पु., ए. व. - यत्र हि नाम जातस्स ... पासादिकतरानि चाति, ध. प. अट्ठ. 1.69; - ता स्त्री., जरा... ततोव पटिनिवत्तित्वा पासादमेव अभिरुहि, जा. अट्ठ. अभिरूप का भाव. [अभिरूपता]. सुन्दरता, अत्यधिक सुन्दर 1.69; - तुं निमि. कृ. - तं पन ठानं नेव हेट्ठाभागेन रूप से युक्त होता -- ताय तृ. वि., ए. व. - अभिरूपताय अभिरुहितुं ..., जा. अट्ठ. 4.297; - रुय्ह पू. का. कृ. - पन रूपनन्दाति पञायि, ध. प. अट्ट, 2.63; - नन्दा स्त्री... देवयानं अभिरुव्ह, विरजं सो महापथं सु. नि. 139. थेरीगा. में बुद्ध द्वारा उद्बोधित, खेमक की पुत्री - न्दं द्वि. अभिरूहन/अभिरूहण नपुं. अभि + रुह से व्यु., क्रि. वि., ए. व. - इत्थं सुदं भगवा अभिरूपनन्दं सिक्खमानं ना. [अभिरोहण], ऊपर सवार होना, चढ़ना, आरोहण - नं ... अभिण्ह ओवदतीति, थेरीगा. 20; - न्दाय ष. वि., ए. व. पु., वि. वि., ए. व. - यदा च मग्गमद्दक्खिं नावाय -- आतुरं असुचिं ... अभिरूपनन्दाय सिक्खमानाय गाथा, अभिरहन थेरगा. 766; नावाय अभिरुहनन्ति अरियमग्गनावाय थेरीगा. अट्ट, 26; - वती स्त्री, प्र. वि., ए. व. [अभिरूपवती]. अभिरूहनूपायभूतं... अद्दक्खिं , थेरगा. अट्ठ.2.244; - नाय अतीव सुन्दरी - नच्चन्तवण्णाति अभिरूपवती, जा. अट्ठ. चतु. वि., ए. व. - सामञ्जत्थसेलसिखरमुद्धनि अभिरूहनाय, 5.444.
मि. प. 322; -- मग्ग पु., [अभिरोहणमार्ग], चढ़ने का मार्ग अभिरुळह त्रि., अभि + रुह का पू. का. कृ. [अभिरुढ़], क. या सीढ़ी, सोपान, निःश्रयणी - ग्गं द्वि. वि., ए. व. - सो कर्तृ. वा. में- चढ़ चुका, आरूढ़ हो चुका, सवार हो चुका एकेन पस्सेन अभिरूहनमग्गं कत्वा अभिरूहित्वा दारक - हे पु., सप्त. वि., ए. व. - एकस्मिं पुरिसे अभिरुळहे गण्हि , ध. प. अट्ट, 1.96. सा नावा समुपादिका भवेय्य, मि. प. 223; - न्हाय स्त्री., अभिरोचति/अभिरोचयति अभि + रुच का वर्त, प्र. पु., सप्त. वि., ए. व. - पच्छतो महापथविया योजनमत्तं ए. व., आनन्द पाता है, पसन्द करता है - चामि/चयामि अभिरुळहाय गोतमो नाम बुद्धो उप्पज्जिस्सति, ध, प. अट्ठ. उ. पु., ए. व. - न वासमभिरोचामि, जा. अट्ठ. 7.313; न 1.60; ख. भा. वा. में - वह सवारी या हाथी आदि जिस चाहमेतं अभिरोचयामि, जा. अट्ठ. 5.210; - ये उपरिवत,
For Private and Personal Use Only