________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभिजाण
475
अभिण्हकारण
करने योग्य या अनुभवनीय - स्स पु., ष. वि., ए. व. - यस्स यरस अभिआसच्छिकरणीयस्स धम्मस्स ... अभिआसच्छिकिरियाय, म. नि. 3.139; अभिज्ञासच्छिकरणीयस्साति अभिआय सच्छिकातब्बस्स, म. नि. अट्ट. (उप.प.) 3.106; - येसु पु.. सप्त. वि., ब. व. - अभिजा सच्छिकरणीयेसु धम्मेस. स. नि. 2(1).229; अभिजा सच्छिकरणीयेस धम्मेसूति... छळभिआधम्मेस. स. नि. अट्ठ. 2.309; - सच्छिकिरिया स्त्री., अभिज्ञा-ज्ञान द्वारा साक्षात् ज्ञान या दर्शन - याय च. वि., ए. व. - धम्मरस चित्तं अभिनिन्नामेति अभिआसच्छिकिरियाय, म. नि. 3.140; - समापत्तिलाभी त्रि., अभिज्ञाओं तथा समापत्तियों का लाभ पाने वाला - भिनो पु., प्र. वि., ब. व. - सब्बेव अभिआसमापत्तिलाभिनोति, जा. अट्ठ. 6.122; - हदय नपुं., अभिज्ञाज्ञानयुक्त चित्त, अभिज्ञामानस - दया प्र. वि., ब. व. - अभिज्ञाहदया द्वेपि, अभि. अव. 53; - जारम्मणनिद्देस पु., अभिधम्मावतार के एक परिच्छेद का शीर्षक, अभि. अव. 140-146. अभिजाण नपुं.. [अभिज्ञान], चिह्न, पहचान-चिह्न पहचानने का साधन, घनिष्ट सम्बन्ध स्थापित करने का साधन, स्वीकार करने का साधन - कलङ्को लञ्छनं लक्खं अङ्को भिजाणलक्खणं, अभि. प. 55; - जाणेन तृ. वि., ए. व. - सो इमिना अभिआणेन इदं इत्थिया सीसं, जा. अट्ठ, 6.167; अभिआणेन पस्सितब्बं पस्सामीति अत्थो, इतिवु. अट्ठ. 67; - आणं द्वि. वि., ए. व. - दारुम्हि अभिआणं कत्वा ... तेन अभिजाणेन तं पच्चाभिजाननकाले, ध. स. अट्ठ. 156. अभिजात त्रि., अभि + Vञा का भू. क. कृ. [अभिज्ञात], क. जाना हुआ, पूर्ण रूप से समझा बूझा हुआ, विशिष्ट या अधिक ज्ञान के द्वारा जाना हुआ - तं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - अभिनेय्यं अभिजातं... भावितं. सु. नि. 563; महानि. 15; अभिजातन्ति अधिकेन जाणेन आतं, महानि. अट्ट. 66; ख. प्रख्यात, सुप्रसिद्ध, योग्य, विशिष्ट, यशस्वी - ख्यातो पतीतो पातो भिजातो पथितो सुतो, अभि. प. 724; - तो पु., प्र. वि., ए. व. - जेतो कुमारो अभिजातो ञातमनुस्सो, चूळव. 287; - स्स पु.. ष. वि., ए. व. - ... चेव अभिजातस्स च ब्राह्मणस्स, दी. नि. 1.78; अभिञातस्साति रूपजातिमन्तकुलापदेसेहि पाकटस्स, दी. नि. अट्ठ. 1.204; - ता' स्त्री., प्र. वि., ए. व. - पाकटा अभिजाता परिब्बाजिका, उदा. अट्ठ. 210; - ता पु., प्र. वि., ब. व. - सम्बहुला
अभिआता ... ब्राह्मणमहासाला मनसाकटे, दी. नि. 1.214; अभिआता अभिजाताति कुलचारित्तादिसम्पत्तिया तत्थ तत्थ पञाता, दी. नि. अट्ठ. 1.300; - तेहि पु., तृ. वि., ब. व. - अभिआतेहि अभिजातेहि थेरेहि सावकेहि सद्धि, म. नि. 1276; - तानं पु., ष. वि., ब. व. - अभिजातानं अभिजातानं योधान, महाव. 92; - कोलञ त्रि., ब. स. [अभिज्ञातकौलीन्य], यशस्वी कुल का, विशिष्ट कुल या वंश का, प्रख्यात-कुलोत्पन्न - ओ पु., प्र. वि., ए. व. - अम्बट्टो माणवो अभिजातकोलओ, दी. नि. 1.783; अभिजातकोलोति पाकटकुलजो, दी. नि. अट्ठ. 1.203. अभिज्ञावग्ग पु., अ. नि. के एक वग्ग का एक शीर्षक, अ. नि. 1(2).283-289. अभिनेय्य त्रि., अभि + Vञा का सं. कृ., ज्ञातव्य, ज्ञातपरिज्ञा द्वारा जानने योग्य -- य्यो पू., प्र. वि., ए. व. -- अयं एको धम्मो अभिज्ञय्यो, दी. नि. 3.218; अभिनेय्यो ति आतपरिञाय अभिजानितब्बो, दी. नि. अट्ठ. 3.219. अभिठान नपुं.. अभि + Vठा से निष्पन्न, गम्भीर दुष्कर्म, मातृहनन तथा पितृहनन जैसे जघन्य कर्म या अपराध, छह पापकर्मों (मातृहत्या, पितृहत्या, अर्हतों की हत्या, बुद्धशरीर से लोहितोत्पाद, सङ्घभेद और अन्य धर्मों की शरण में जाना) में से एक - नानि वि. वि., ब. व. - छच्चाभिठानानि
अभब्बकातुं, खु. पा. 6.11; सु. नि. 231. अभिजानिद्देस पु., अभि. अव. के एक खण्ड का शीर्षक, अभि. अव. 134-140; विसुद्धि के एक स्थल का भी शीर्षक, विसुद्धि. 2.35-62. अभिज्ञानुयोग पु., कथा. के एक खण्ड का शीर्षक, कथा. 56-57. अभिण्हं निपा., [अभीक्ष्णम्], लगातार, निरन्तर, बार-बार, पुनः-पुनः, - पुनप्पुनं अभिण्... मुह, अभि. प. 1137; ते च पापेसु कम्मेसु अभिण्हमुपदिस्सरे, सु. नि. 140; राहुलं इमाहि गाथाहि अभिण्ह ओवदतीति, सु. नि. 138. अभिण्ह-सन्निपात त्रि., बार-बार समूह में एकत्रित होने वाला, अनेक बार बैठक बुलाने वाला - ता पु., प्र. वि., ब. व.- बज्जी अभिण्हं सन्निपाता सन्निपातबहला ति, दी. नि. 2.57; अभिण्हं सन्निपाता भविस्सन्ति सन्निपातबहला, अ. नि. 2(2).168. अभिण्हकारण नपुं., निरन्तर प्रशिक्षण, बार-बार का अभ्यास - णा प. वि., ए. व. - अभिण्हकारणा... ठाने परिनिब्बायति, म. नि. 2.118.
For Private and Personal Use Only