________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अभिज्झापरियुट्टान 472
अभिज्ञ ए. व. - कायानुपरसी... विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सं. अभिज्झालु कामेसु तिब्बसारागं समणं... विज्जति, अ. नि. दी. नि. 2.74; विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सन्ति वुत्तं, दी. 1(2).35; - स्स पु., ष. वि., ए. व. - सङ्घाटिधारणमत्तेन नि. अट्ठ. 2.313; - स्सा नपुं, प्र. वि.. ब. व. - अभिज्झालुस्स अभिज्झा पहीयेथ, म. नि. 1.354; - नी
अभिज्झादोमनस्सा पापका अकुसला धम्म ..., दी. नि. 1.62. स्त्री., प्र. वि., ए. व. -... अभिज्झालनी होति, अ. नि. 3(2). अभिज्झापरियुट्ठान नपुं., तत्पु. स. [अभिध्यापर्युत्थान], (मन 257; - लू/लुनो पु., प्र. वि., ब. व. - अभिज्झालू कामेसु में) लोभ या राग का अत्यधिक ऊपर उठना, लोभ की तिब्बसारागा, म. नि. 1.23; अभिज्झालूति परभण्डादि प्रबलता - नं प्र. वि., ए. व. - अभिज्झापरियट्ठानं खो पन अभिज्झायनसीला, म. नि. अट्ट, (मू.प.) 1(1).122; तथागतप्पवेदिते धम्मविनये परिहानमेतं, अ. नि. 3(2).138. अभिज्झालुनोपि अनभिज्झालुनोपि, दी. नि. 1.123. अभिज्झापरियुट्ठित त्रि., लोलुपता से घिरा हुआ, लिप्सा से अभिज्झाविनय पु., [अभिध्याविनय], लालच का संयमन, आवृत - तेन नपुं.. तृ. वि., ए. व. - अभिज्झापरियुट्टितेन लोभ का नियन्त्रण, लिप्सा का निराकरण, अर्हत्व - ये चेतसा बहुलं विहरति, अ. नि. 3(2).138.
सप्त. वि., ए. व. - अभिज्झाविनये सिक्खं अ. नि. अभिज्झायति अभि + vझा का वर्तः, प्र. पु., ए. व. [अभिध 1(2).37; अभिज्झाविनये सिक्खन्ति अभिज्झाविनयो वुच्चति यायति], लोभ, लालच या लिप्सा करता है, राग भरे चित्त से आलम्बन का अनुचिन्तन करता है - अभिज्झायतीति अभिज्झाविसमलोभ 1. पु., शा. अ. तृष्णा से युक्त अभिज्झा, स. नि. अट्ठ. 2.131; अभिज्झायति एतायाति अनुचित लोभ, ला. अ. अपनी धनसम्पति में राग या लगाव अभिज्झा, इतिवु. अट्ठ. 307; - न्ति ब. व. - ते चतुप्पभेदा तथा दूसरों की संपत्ति के प्रति लोभ - भो प्र. वि., ए. व. अभिज्झायन्ति एताय, सयं वा अभिज्झायति, - अभिज्झाविसमलोभो चित्तस्स उपक्किलेसो, म. नि. 1.46; अभिज्झायनमत्तमेव वा एसाति अभिज्झा, महानि. अट्ठ. 186%; तत्थ सकभण्डे छन्दरागो अभिज्झा, परभण्डे विसमलोभो, म. - यिंसु अद्य.. प्र. पु., ब. व. - अभिज्झायिंसु ब्राह्मणा, सु. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).178; 2. नपुं.. द्व. स., अभिध्या या नि. 302; अभिज्झायिंसूति ... तण्हं ववेत्वा अभिपत्थयमाना लालच नामक अनुचित लोभ - भं प्र. वि., ए. व. - झायिंसु, सु. नि. अट्ठ. 2.50; - न्ता वर्त. कृ., पु., प्र. वि., अभिज्झाविसमलोभन्ति अभिज्झासङ्घातं विसमलोभं अ. नि. ब. व. - सत्ते अभिज्झायन्ता परेसं दारेसु चारितं आपजिंसु, अट्ठ. 2.305; - भाभिभूत त्रि., तृष्णा तथा अन्यायपूर्ण लोभ दी. नि. 3.50; - ज्झाय पू. का. कृ. - तं विमानं अभिज्झाय, से पराभूत या हारा हुआ - तेन नपुं., तृ. वि., ए. व. - जा. अट्ठ. 7.17; अभिज्झायाति पत्थेत्वा, जा. अट्ठ. 7.18. अभिज्झाविसमलोभाभिभूतेन ... चेतसा विहरन्तो अ. नि. 1(2).77. अभिज्झायन नपुं, अभि + Vझा से व्यु., क्रि. ना. अभिज्झाब्यापाद पु., द्व. स. [अभिध्याव्यापाद]. राग एवं [अभिध्यान], लालच, लोभ अथवा राग से भरा हुआ मानसिक द्वेष - दा प्र. वि., ब. व. - मनुस्सेसु अभिज्झाब्यापादा अनुचिन्तन - नट्ठ पु., तत्पु. स., रागसहित मानसिक वेपुल्लमगमंसु, दी. नि. 3.51; अभिज्झाब्यापादाति अभिज्झा चिन्तन का तात्पर्य या आशय - द्वेन तृ. वि., ए. व. - च ब्यापादो च, दी. नि. अट्ठ, 3.33; अभिज्झाब्यापादो विगतो अभिज्झायनद्वेन अभिज्झा, महानि. अट्ठ, 32; - सील त्रि., होति, अ. नि. 1(2).17. लालच या लोभ की प्रवृत्ति वाला, अभिध्यालु - लु पु., प्र. अभिज्झासहगत त्रि., तत्पु. स. [अभिध्यासहगत], लोभ से वि., ए. व. - तत्थ अभिज्झालूति परभण्डादि युक्त, राग से सम्पृक्त, रागान्वित - तेन नपुं. तृ. वि., ए. व. अभिज्झायनसीला, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).122.
- अभिज्झासहगतेन चेतसा दिवसं अतिनामेति, अ. नि. 1(1)235. अभिज्झायितु पु., अभिज्झायति का क. ना., लालची, लालच अभिजिक/अभिजिक पु., एक भिक्षु का नाम, आयुष्मान से भरा हुआ, अभिध्यालु - यिता प्र. वि., ए. व. - अनुरुद्ध का एक शिष्य - कं द्वि. वि., ए. व. - अभिजिकञ्च अभिज्झालूति परभण्डानं अभिज्झायिता, स. नि. अट्ठ. 2.267. भिक्ष अनुरुद्धस्स सद्धिविहार आमन्तेहि. स. नि. 1(2). अभिज्झालु त्रि., [अभिध्यालु], लालची, तृष्णालु लोभी प्रकृति 182; द्रष्ट. आभिजिक, वाला, तीव्र राग से युक्त - लु पु., प्र. वि., ए. व. - अमिञ त्रि.. [अभिज्ञ], जानने वाला, जानकार, दक्ष, सर्वोच्च अभिज्झा अस्स पकति अभिज्झालु, अभिज्झा अस्स बहुला वा ज्ञान रखने वाला --- जानि नपुं. प्र. वि., ब. व. - अभिज्झालु, क. व्या. 361; - लु द्वि. वि., ए. व. - ... अभिज्ञानि च सब्बानि, अभि. अव. 171.
For Private and Personal Use Only