________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अस्थि 145
अत्थिक अप्परजक्खजातिका ... महाव.6; सन्तेत्थ तयो कुलपुत्ता मि. प. 24; स. पू. प. में प्रयोग; - क्ख ण पु., अत्थि + अत्तकामरूपा विहरन्ति, म. नि. 1.269; -- अत्थु अनु., प्र. क्खण [अस्तिक्षण], भगक्षण से पूर्ववर्ती तथा उत्पत्तिक्षण से पु.. ए. व. - भवमत्थु भवन्तं जोतिपालं .... दी. नि. परवर्ती धर्म की विद्यमानता का विशेष क्षण - ... अस्थिक्खणेयेव 2.170; धि तवत्थु जरे जम्मे, थेरीगा. 106; - सिया'/अस्स तं ते धम्मे अनुपालेति ..., अभि. अव. 21; -- खीर त्रि०, विधिः, प्र. पु., ए. व. - वुड्डापचायी अनुसूयको सिया, सु. [अस्तिक्षीर], दूध रखने वाला - अत्थिखीरा ब्राह्मणी ति नि. 327; जितञ्च रक्खे अनिवेसनो सिया, ध. प. 40; सिया आदिसु ..., सद्द. 1.299, तुल. पाणिनि 2.2.24 पर वार्तिक चस्स काये बलमत्ता .... दी. नि. 1.64; नो चस्स नो च 21; - ता स्त्री., भाव., [अस्तिता], विद्यमानता, अस्तिभाव, मे सिया, उदा. 161; ख. - सिया विधि., म. पु., ए. व.. वास्तविकता - द्वयनिस्सितो ... लोको, ... अत्थितञ्चेव - एवं मच्चुतरो सिया, सु. नि. 1125; - अस्ससि विधि., म. नत्थितञ्च, स. नि. 1(2).17; ... एतस्मिं कुलावके करसचि पु., ए. व. - ... याय त्वं अरहा वा अस्ससि ..., महाव. 37; अत्थितं वा नत्थितं वा जानाहीति, जा. अट्ठ. 5.104; ... - सियं विधि., उ. पु., ए. व. - सदारपसुतो सियं, जा. तस्मिंयेव समये वुट्ठानकपआय अत्थिताय, ध. स. अट्ठ. अट्ठ. 7.351; - सियु/सियंसु/अस्सु विधि., प्र. पु., ब. 416; विलो. नत्थिता;-धम्म पु./नपुं॰ [अस्तिधर्म], वस्तुतः व., -- आपा चे सब्बदा सियु, उदा. 162; ... सियंसु द्वे भिक्खू अस्तित्व में रहने वाला धर्म (निर्वाण), परमार्थ धर्म निर्वाण - अभिधम्मे नानावादा, म. नि. 3.25; ममेवातिवसा अस्सु.ध. अस्थिधम्म ओपम्मेहि आदीपनीयन्ति, मि. प. 252; ... यकिञ्चि प.74; छदनं अस्सु सत्थुनो, अप. 1.96; - अस्सथ विधि., नेय्यं नाम अत्थिधम्मान्ति - आदीसु. म. नि. अट्ठ. (मू.प.) म. पु., ब. व. -- ... एवं पस्सन्ता एतरहि वा पच्चप्पन्नमद्धानं 1(2).241; - पच्चय पु., अत्थि + पच्चय, वास्तविक .... कथंकथी अस्सथ, म. नि. 1.336; -- अस्साम विधि., उ. कारणता, दो वास्तविक धर्मों के बीच एक का दूसरे के प्रति पु., ब. व. - ... मयम्पि एतिस्सा कथाय भागिनो अस्साम कारण होना, चौबीस प्रकार के प्रत्ययों के बीच 21वां प्रत्यय सवनाय, म. नि. 1.321; -- आसि अद्य., म. पु., ए. व. - - कुसलं धम्म पटिच्च कुसलो धम्मो उप्पज्जति अस्थिपच्चया यं नेसं पकतं आसि, सु. नि. 288; ... इतिह आस, इतिह ...., पट्ठा. 1.30; पच्चुप्पन्नलक्खणेन अस्थिभावेन तादिसरसेव आसाति .... दी. नि. अट्ठ. 1.200; मित्तो ममासी विसज्जामहं धम्मस्स उपत्थम्भकत्तेन उपकारको धम्मो अस्थिपच्चयो विसुद्धि. तं, जा. अट्ठ. 7.209; - आसिं अद्य., उ. पु., ए. व. - 2.169; - टि. जिस धर्म की उपस्थिति या विद्यमानता पर तत्रपासिं एवंनामो एवंगोत्तो .... म. नि. 1.28; - दूसरे धर्म की उत्पत्ति निर्भर रहती है, उन दोनों के बीच आसुं/आसिंसु अद्य., प्र. पु.. ब. व. - इसयो पुब्बका वाला सम्बन्ध अत्थिपच्चय कहलाता है; - पच्चयधम्म पु., आसुं. .... सु. नि. 286; पितरो च मे आसु पितामहा च, जा. किसी अन्य धर्म का कारणभूत धर्म - अस्थिपच्चयधम्मा एव अट्ठ. 4.31; अट्ठट्ठासिंसु खत्तिया, अप. 1.283; - च अविगतभावेन उपकारकत्ता अविगतपच्चयोति .... विसुद्धि. आसि/आसित्थ अद्य., म. पु., ब. व. - अज्जतनीया पन 2.169; विलो. नत्थिपच्चयधम्म; - भाव पु., [अस्तिभाव]. आसि ... आसित्थ ... आदीनि भवन्ति, सद्द. 2.451; - अस्तित्व, विद्यमानता - धुतङ्गसमादानस्स अत्तनि अस्थिभावं आसिम्ह अद्य., उ. पु., ब. व. - तेन कालेन आसिम्ह सब्बा न जानापेतुकामो ..., म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).44; प्रायः ब्राह्मणसम्भवा, अप. 2.264; पाठा. आहुम्ह, अहेसुम्ह; - 'जानाति तथा दूसरी समानार्थक धातुओं के साथ प्रयुक्त - सन्तो वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. व. - पहु सन्तो न भरति, सचे पन सरस्स अस्थिभावं मय्ह न सहथ, जा. अट्ठ. सु. नि. 98; - सन्ता ब. व. - ... इमे धम्मा नाना सन्ता 1.218; गेहे सूकरानं अत्थिभावं ञत्वा ..., जा. अट्ठ. 3.251; ..... मि. प. 37; - सती/सन्ते सप्त. वि., ए. व. - धम्मे विलो. नत्थिभाव; - सुख नपुं.. अस्थि + सुख [अस्तिसुख],
सती ब्राह्मण वृत्तिरेसा, सु. नि. 81; को न हासो किमानन्दो, मेरे पास कुछ है, इस विचार से उत्पन्न सुख - कतमानि निच्चं पज्जलिते सति, ध. प. 146; एवं सन्ते ... मातातिपि चत्तारि? अस्थिसुखं भोगसुखं..., अ. नि. 1(2).80; अत्थीति न भविस्सति, मि. प. 39; - सन्तेसु ब. व. - एवं खन्धेसु उप्पज्जनकसुखं अत्थिसुखं नाम, अ. नि. अट्ठ. 2.306. सन्तेसु, ..., स. नि. 1(1).160; - समानो वर्त. कृ., पु., प. अत्थिक' क. त्रि., अत्थ + इक [अर्थिक], इच्छुक, अभिलाषी, वि., ए. व., आत्मने. - एकच्चो पुग्गलो साङ्गणोव समानो जरूरतमन्द, उद्देश्यविशेष अथवा वस्तुविशेष को पाने की ...., म. नि. 1.31; ... इतिवुत्तो समानो रथं न सम्पादेति, इच्छा वाला - ... अत्थो, एतस्स अत्थीति अत्थिक दी. नि.
For Private and Personal Use Only