________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ८ )
नाडीज्ञानतरंगिणी.
॥ अथ रसपरिक्षामाह ॥ रसोवातात्कषायःस्याल्लवणश्चपटीयसि ॥ पित्तातित्तः कटुश्वाम्लःकफात्स्वादुः पटुर्भवेत् १० त्रिदोषेसर्व लिंगः स्यात्कषायश्चाग्निमांद्यके || अजीर्णप्रभवेरोगेस्याद्रसोघुतसन्निभः ॥ ११ ॥
હવે રસ પરિક્ષા કહિયે છિયેઃ—વાત રાગથી પીડિત મનુષ્યનું મુખ તૂરૂં અથવા ખારૂં હેાય છે; પિત્તરાગીનું તીખું, કડવું અને માહું ડાય છે; ક રાગીનું મુખ મીઠું અને ખારાશવાળું હાય છે; ત્રિદાયવાળા રાગીને ઉપરના સર્વ ચિન્હ થાય છે. મ દાસી થયે। હાય તે મુખ તૂફ઼ે અને અજીર્ણ થયું હાય તે ાણે થી ખાધા જેવુ... મુખ २४ ४.
॥ अथ नासापरिक्षामाह ॥ शुष्कानासामरुत्कोपेचोष्णापित्तेहिमाकफे || सन्निपाते भवेद्धक्रासर्व लिंगातुवाहिमा ॥ १२ ॥
હવે નાકની પરિક્ષા કહિયે છિયે:——વાત રાગીનું નામ શુષ્ક ( सू ). पित्तरोगीनुं ना उष्ट्य, (); रोगीनुं टादु, भने स. નિપાત રાગીનું નાક વાંકું અથવા ઉપર કહેલા સર્વ પ્રકારનાં ચિન્હ વાળું અને ટાઢું' હાય છે. ૧૨
॥ अथ नाडीपरिक्षायोग्योवैद्यः ॥ स्थिरचित्तोनिरोगश्च सुखासीनोविचक्षणः ॥ अनत्तमादको कामी लोभकोधमोहवान || तथाऽमूत्रादिवेगीचयोग्योनाडीपरीक्षणे ॥ १ ॥
હવે નાડી પરીક્ષા કરવાને લાયક વૈધ કહિયે છિયેઃ—જેનું ચિ ત્ત સ્વસ્થ હાય તે, નિરોગી, પ્રસન્ન મુખ રાખી એટેલે, ચતુર, માઇક पदार्थ भाषा विनानी, अभ पीडा रहित, मोल, हाथ, भोडाथी रहित અને મૂત્રાદિ વેગગ્રસ્ત ન હોય એવા વૈધ નાડીની પરીક્ષા કરવાને योग्य छे. ॥ १ ॥
For Private And Personal Use Only
