________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
106
Kalpasútra.
Thus we have ambila = ambla = amla; sumina = *sumna (comp. somnus) = *supna (comp. Ünvos) == svapna. Sometimes, the second consonant was doubled by the influence of the first, and vice versa: 1) puruvva (Mricchakațikâ 39, 23) = *purvva = púrva; murukkha (Hem. II, 112.) -- *murkkha - mürkha. 2) sukkila = *sukkla = çuklu, (in sukkilla both consonants are doubled); abhikkhanam = *abhikkhnam == *abhikhnam --- abhikshnam (an offshoot of the supposed form abhilchņam is the Pâli abhikhanam, which would be in Prâksit *abhihanam comp. suhuma = Pâli sukhuma === Samskrit súkshma). Sometimes the two consonants are assimilated, nevertheless the second is not totally absorbed in the assimilated group, but appears after an inserted vowel: duttiya == *dvitya (tt = ty comp. patteya = pratyeka, pattiya = pratyayita); ajjiyâ = *ajyâ (comp. jyotsnâ = *dyotsnâ, dosina in Prâkrit and Pâli) = âryâ. (The commentators derive ajjiyâ from äryikâ, but that" word is of rare occurence in Samskrit.) avagijjhiya = *avagijhya = avagrihya; sassiriya = sacrika.
42) taruņaçabdasye'ha sambandhật taruņaravikiranair bodhitâni ......... athavâ punar-avi tti punar api kiraṇaḥ sûryas tena taruņenâ 'bhinavena bodhitâni. , .. S.
pahakara and nihelaņa are pronounced to be decya in S.
pamuiyamtabhamara pramuditam antaçcittam yeshậm te pramuditântaras te ca bhramaraganâc ca. S. I believe that pamuiyamta is the present participle of pra-mud; the d of mud seems to have been changed in i, comp. sammui.
saruruhâbhirâmam ti sarassu sarovareshu arham půjyam ata eyâ 'bhiramam sarorhâbhirâmam. uc câ 'rhatî 'ti (Hem. II 111) hakârât pûrva ukâraḥ. S. This explanation is obviously wrong; for sararuha : saroruha :: manahara : manohara, comp. Hem. I 156.
43) kvacit punaḥ: ukkada- ummê - sahassam ti pâțhaḥ sa ca subodha eva; tataḥ param: pabamdhấyamânâniyamtubhâsuratadậbhiramam ti pâțhas, tatra ce 'ttham vyâkhyâ: prabandhena nairantaryeņâ 'yamâno gacchan, âyamâno vâ pratyagacchan prabandhầyamânah; na vidyate niyamtu tti paçyan drashțâ yasya tat aniyatyam (!) kenâ 'py adrisyamânam dûratvâd ata eva bhâsuram bhayamkaram yat tatam parapâram tenâ 'bhiramam. S.
44) vâsâñgâni vâsânâm Gandham âlin î granthoktasurabhîkaraṇopâyabhûtataddravyâņi ca teshâm uttamena maghamaghayamânena gandheno 'ddhutena itas tato prasșitenâ 'bhirâmam yat tat tathâ. S.
46) jvâlojvalanaka arshatvad vibhaktilope tena katthai etc. S.
ete ca svapnavarnaka bahushu âdarveshu na dricyanta eva; yeshv api santi, teshv api bahavo vâcanâbhedâḥ. ata eva bahuChiḥ paryushaņākalpopanibandhakârair svapnâ na vyâcacakshire, mayā tu yathâmnāyam yathâbodham kimcid vyâlchyâtam. S.
56) kauțumbikapurushân âdeçakâriņaḥ. S.
For Private and Personal Use Only