________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધમધ-ચંથમાળા
: પરે :
સત્તરમ ગુણ પ્રકૃતિને અનુકૂળ અવસરે ભેજન કરવું. ભેજન એ દેહ-જીવનને પ્રધાન વ્યવહાર છે, એટલે પ્રત્યેક ગૃહસ્થ તેના મુખ્ય નિયમથી વાકેફ થઈને તે પ્રમાણે વર્તવું જોઈએ. આ વિષયમાં શાસ્ત્રકાર મહર્ષિઓએ જણાવ્યું છે કે –
सात्म्यतः कालभोजनमिति । સામ્ય પ્રમાણે કાળજન કરવું. સામ્ય કોને કહેવાય? એને ઉત્તર એ છે કે – पानाहारादयो यस्याविरुद्धाः प्रकृतेरपि । सुखित्वायावलोक्यंते तत्सात्म्यमिति गीयते ॥
પ્રકૃતિથી અવિરુદ્ધ એવાં જે ખાનપાન સુખપણાને માટે જોવામાં આવે તે સામ્ય કહેવાય છે. તાત્પર્ય કે-પ્રકૃતિને માફક આવે-અનુકૂળ આવે તેવા ખાનપાનને વ્યવહાર એ સામ્ય છે.
અનુભવીઓ જણાવે છે કે-જન્મથી માંડીને સામ્યપણુથી ખાધેલું વિષ પણ પશ્ય એટલે હિતકારી થાય છે, તેથી સામ્યને ખ્યાલ બરાબર રાખ.
* કઈ વસ્તુ કેટલી અનુકૂળ છે, તેને નિર્ણય દરેક વ્યક્તિ પિતાના અનુભવથી કહી શકે છે. તેમ છતાં તેને નિર્ણય ન થઈ શકે તે એ બાબતમાં અનુભવી વૈદ્ય-હકીમની સલાહ લેવી ઉચિત છે.
For Private And Personal Use Only
