________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
[ ૩૧ ]
તેથી જ આત્મસ્વરૂપ પ્રગટ અનુભવાય છે. તત્ત્વાનુ' ચિંતન કરવાથી પણ વૈરાગ્યવૃત્તિ દૃઢ થાય છે.
જડ અને ચૈતન્ય એટલે પુદ્ગલ અને આત્મા આ એ તત્ત્વા છે. પ્રકાશ અને અ‘ધારામાં જેટલા તફાવત છે તેટલા તફાવત આત્મા અને પુદ્ગલમાં છે. આ બંને તત્ત્વાના સંબંધમાં સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી વિચાર કરતાં અને તેનાં પરિણામા તરફ નજર નાખતાં લાભાલાભના ખ્યાલ લાવતાં જડ પુદ્ગલા તરફની આસક્તિ ઓછી થાય છે અને આત્મા તરફની લાગણી વધે છે તેમ થતાં પુદ્ગલેા તરફ રખાતી આસક્તિમાં વૈરાગ્યવૃત્તિ મજબૂત થાય છે કે જે આત્મસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવામાં મુખ્ય સાધન તરીકે પેાતાના પાઠ ભજવે છે.
જગતના સ્વભાવને વિચાર કરવાથી પણ વૈરાગ્યવૃત્તિને પોષણ મળે છે. જડ અને ચૈતન્યથી ભરપૂર આ જગતમાં વારવાર દરેક ક્ષણે પદાર્થો ઉત્પન્ન થાય છે અને વિનાશ પામે છે, આ જગતના દરેક પદાર્થીમાં ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ અને લય થયા કરે છે. તે મુજબ જડ અને ચેતન પદાર્થી તે નિયમને આધિન છે અને તેને લઇને જ કાઈ આકૃતિમાં સહજ ક્ફાર થાય છે, તેા કેાઈમાં વિશેષ ફેરફાર થાય છે કાઈ ધીમે ધીમે પેાતાની આકૃતિમાં ક્રૂરબદલી કરે છે તે કાઈ ઘણી ઝડપથી પેાતાની આકૃતિને વિખેરી નાખી રૂપાંતર ધારણ કરે છે.
વિચાર–દૃષ્ટિથી જોતાં કાઈ પણ પદાર્થ કાયમ એક પર્યાયે કે એક આકારે ટકી રહેતા નથી. મનુષ્યેાના સંબંધ
For Private And Personal Use Only
