________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૪ ]
ધ્યાનદીપિકા
અનિત્યાદિક આ ભાવનાએ ખાર કહેલી છે તેમ જ ખીજી જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને વૈરાગ્ય આદિ ચાર ભાવનાએ પણ કહેલી છે. 19.
ભાવા:-ભાવના એટલે વિચારણા કાઈ પણ એક વસ્તુના સ્વભાવના સ`ખંધમાં વિચાર કરી તેને નિય કરવા, મન ઉપર તેના નિશ્ચયપણાની સચાઢ અસર કરવી; જેમ કે કાઇ વસ્તુના ઉપર બીજી જુદા સ્વભાવની વસ્તુના પુટ દેવામાં આવે છે અને તેની એટલી ખત્રી અસર થાય છે કે મૂળ વસ્તુના સ્વભાવ બદલાઈ જઈ જે વસ્તુના પુટ આપવામાં આવ્યા છે તેના સ્વભાવ તે વસ્તુમાં દાખલ થઈ જાય છે, આનું નામ ભાવના છે.
તેવી જ રીતે અનાદિકાળથી વિવિધ પ્રકારના પુદ્ગલાના અનુભવ કરતાં રાગદ્વેષ કરવાના સ્વભાવ મનને પડેલ છે. પુદ્ગલામાં સુખની ભ્રાંતિ થયેલી છે. તે રાગદ્વેષ કરવાને સ્વભાવ અને સુખની ભ્રાંતિ તેમાં સત્ય શું છે, તેના ખરા સ્વભાવ શા છે તેના વારવાર મન દ્વારા વિચાર કરી મન ઉપર તેની સચાઢ અસર કરવી.
મનના પૂર્વના સ્વભાવને ભૂલી જઈ આ નવીન વિચાર પ્રમાણે જ પેાતાના સ્વભાવ ગ્રહણ કરે, એનું નામ ભાવના છે. આ ભાવનાએ અનિત્યાદિ ખાર છે, અને જ્ઞાનાદિક ચાર છે, જે આગળ બતાવવામાં આવે છે, भावनाभिरसंमूढो मुनिर्ध्याने स्थिरीभवेत् । क्षानदर्शनचारित्रवैराग्योपगताच ताः ॥ १ ॥
For Private And Personal Use Only
