________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૧૬ ]
ચાનીપિકા
મૂળ પાસે ઉપર રાખવે. ખન્ને હાથ ચત્તા પગ ઉપર રાખવા તે પદ્માસન કહેવાય છે, દૃષ્ટિ નાસિકાના અગ્રભાગ પર રાખવી.
આસના ઘણાં છે તથાપિ આ બે આસના ચેાગમાં મુખ્ય ઉપયાગી તરીકે ગણવામાં આવે છે.
અથવા સામાન્ય રીતે એસીને કે ઊભા રહીને કાચાસગ મુદ્રામાં રહેવુ'. (ઊભા રહીને પગના આગળના ભાગમાં એ પગ વચ્ચે ચાર આંગળ માગ શખવા. પગના પાછળના ભાગમાં ત્રણ આંગળ માગ રાખી હાથ લટકતા રાખી સીધા ઊભા રહેવુ. નેત્ર નાસિકાના અગ્રભાગ પર રાખવાં આને કાચાસગ, અથવા કાઉસગ્ગ મુદ્રા કહે છે.) લાંખા વખત સુખી સ્થિર એસી કે ઊભા રહી શકાય તેને આસન કહેવામાં આવે છે.
ટાઢ, તાપ આદિ સહન કરવાનું બળ આસન સ્થિર થયાથી આવે છે. ધ્યાનમાં સ્થિરતા વધે છે. જેમ જેમ શરીરની નિશ્ચળતા, તેમ તેમ મન પણ એછુ. ચપળતાવાળું થતુ જાય છે. પગ દુઃખી આવવાથી શરીર અકડાઇ જવાથી અથવા કેડ કે વાંસાના ભાગ દુઃખવાથી કે ફાટવાથી સ્થિર થયેલુ ધ્યાન વિખરાઈ જાય છે. આ સવ ન થાય તે માટે આસનસ્થિરતાની જરૂરિયાત છે. શરૂઆતમાં આસન સ્થિર કરવાની જરૂરિયાત વિશેષ છે. જ્ઞાનયેાગની પ્રાપ્તિ થયા પછી આસનાદિની કાંઇ જરૂર રહેતી નથી. પછી તેા હાલતાં ચાલતાં, સૂતાં બેસતાં સર્વ સ્થળે તેનું ધ્યાન બન્યુ' રહે છે. આત્મ
For Private And Personal Use Only
