________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનદીપિકા
{ ૧૬૫ ]
ગુણાનું સ્થાન તે ગુણસ્થાન ચા ગુણુઠાણું. તદ્ન અધારી ગાઢ કાલી રાત્રી જેવી, અજ્ઞાનતાવાળી નિગેાદ અવસ્થામાંથી (અવ્યવહાર રાશિમાંથી) વ્યવહાર રાશિમાં આવું થાય, સૂક્ષ્મ શરીર ધારણ કરવામાંથી કાંઇક સ્થૂળ શરીર ધારણુ કરવાપણું હાય, આત્ર સરનાએ પણ ધમ જેવી વસ્તુ તરફ્ લાગણી હાય, પછી ભલે ને તે અધમ હાચ, તથાપિ કાંઈક સારી આશાથી ધર્મ તરફ વલણુ થયેલુ હાય ઈત્યાદિ જરાતરા એત્ર સજ્ઞાએ પણ (ખરી સમજ ન પડે તેવી રીતે પણ) તેટલા ગુણ પ્રકટ થયેલા હાય તેને પ્રથમ ગુણસ્થાન (શરૂઆતના ગુણુ) કહે છે. આ ગુણુ આગળ આગળની ભૂમિકામાં વિકાસ પામતા જાય છે, ચાક્ષુ' ગુણઠાણુ-ચાથી ભૂમિકામાં આત્માને આત્માપણે જાણુવારૂપે સભ્યજ્ઞાન થાય છે, જડચૈતન્યનુ' ભિન્ન ભિન્ન જ્ઞાન થાય છે તેને વિવેકજ્ઞાન પણ કહે છે. આત્માનું પૂણું શુદ્ધ સ્વરૂપ અહીં પ્રગટ થતું નથી છતાં થાડે અંશે પણ શુદ્ધતાની શરૂઆત આ ભૂમિકામાં થાય છે, એટલે અ ંશે સ્વસ ́વેદનગુણ અનુભવરૂપે અહીં પ્રગટ થાય છે, તથાપિ માટો ભાગ જાણવા સહુવા (શ્રદ્ધા) રૂપે હાય છે, જે તેરમા ગુણુસ્થાને પૂર્ણ પ્રગટ થાય છે.
આ ચોથા ગુણસ્થાનકવાળા સભ્યષ્ટિ જીવા કહેવાય છે, છતાં તેઓ અવિરતિ હોય છે, અવિરતિ એટલે વ્રતનિયમા ન કરવા.
ઈચ્છાએ અનત છે. તે ઈચ્છાઓને અમુક રીતે મર્યાદામાં રાખવી, ઈચ્છાઓના નિરોધ કરવા, થાડે અંશે પણ ઈચ્છાઓને કાબૂમાં રાખવી તે વિરતિ કહેવાય છે. આત્માનું
For Private And Personal Use Only
