________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
THB SANSKRIT MANUSORIPTS.
9016
No. 13389. आर्यभटीयम्, सव्याख्यानम्.
ARYABHAȚİYAM WITH COMMENTARY. Pages, 192. Lines, 7 on a page.
Begins on fol. 7a of the MS. desoribed under No. 13385. Complete.
Same work as the above and with a commentary ryadēva oalled the Bhataprakāša. The date of the text is given by the commentator as Kali 3600 which corresponds to 499 A.D. when Aryabhata is said to have been 33 years old. Beginning:
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननम् ॥ नमः सकलकल्याण(गुण)संवासभूमये ।
निरवद्याय नित्याय महसेऽस्तु महीयसे ॥ अथ आचार्यार्यभटप्रोक्तसूत्रार्थोऽत्र प्रदृश्य(दर्य)ते-स्वाध्यायोऽध्येतव्य इति स्वाध्यायमधीयीतेत्यर्थज्ञानपर्यन्ताध्ययनविधानेन विहितस्याङ्गाध्ययनस्य तस्माद्रामणेन निष्कारणः षडङ्गो वेदोऽध्येय इति निष्कृष्य विधानात् ।
"वेदाङ्गानि च सर्वाणि कृष्णपक्षे तु संपठेत् " इत्यङ्गाध्ययनस्य कालविशेषस्मरणात् ।
" छन्दः पादौ तु वेदस्य हस्तौ कल्पोऽथ पठ्यते । मुखं व्याकरणं ज्ञेयं ज्यौतिषं नेत्रमुच्यते ॥
शीक्षा घ्राणं तु वेदस्य निरुक्तं श्रोत्रमुच्यते ।" इत्यङ्गविशेषक्तृप्तिस्मरणेन तत्तदङ्गाध्ययनाभावे वेदपुरुषस्य तत्तदङ्गवैकल्यदोषापत्तनोपनीतस्त्रैवर्णिकैर्वेदवदध्येतव्यतया विहितेषु षट्स्वप्यनेषु
मुखमधे शरीरस्य सर्व वा मुखमुच्यते ।
तत्रापि नासिका श्रेष्ठा श्रेष्ठे तत्रापि चक्षुषी ॥" इति न्यायेन वेदपुरुस्य चाक्षुष्येण प्रधानाङ्गमवश्यमध्येतव्यं ज्योतिषामयनम् । तत्र नानाशाखासु विप्रकीर्णस्य ज्योतिर्विषयस्य वेदभागस्यार्थान् संस्मत्यादी भगवता ब्रह्मणा बहुविस्तरं ज्योतिश्शास्त्रं कृतम् ।
For Private and Personal Use Only
