________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
THE SANSKRIT MANUSCRIPTS.
8877
षष्ठया शब्दस्य शुद्धिः स्यादित्येवं वस्तुपश्चकम् । उक्तं षड्भिः परिच्छेदैर्भामहेन क्रमेण वः ॥
No. 12921. रसकौमुदी.
RASAKAUMUDÍ. Substance, paper. Size, 121 x 6 inches. Pages, 80. Lines, 9 on a
page. Character, Devanagari. Condition, slightly injured. Appearance, new. Complete.
A work describing the characteristic features of the nine different sentiments, viz., शृङ्गार (love), हास्य (laughter), करुण (pity), रौद्र (terror), वीर (valour), भय (fear), बीभत्स (repugnance), अद्भुप्त (wonder), शान्त (peacefulness). The author is Ghasi Ramapandita. Beginuing:
पादाङ्काभरणं कृतं च हसितं सख्या स्वकीये कृपा दृष्टिं वारिषु भीमवहिसदृशी युद्धेषु चोत्कण्ठताम् । यो बिभ्रन्नगभूषणं च विगलद्रक्तां कदाचित्तनूमर्धाङ्गी हृदयङ्गमां च दयितां पायात्स मामीश्वरः ॥ प्रणम्य स्वगुरुं भक्या स्मृत्वा तातपदद्वयम् ।
स्वकीयबुद्धिबोधाय वक्ष्यामि रसकौमुदीम् ।। तत्र रसो नाम-लौकिकविषयककारणकार्यसहकारिपर्यायाभित्रकाव्यनाट्यप्रतिपाद्यविमावानुभावव्यभिचारिनिष्ठप्रकाशकतानिरूपितप्रकाश्यताश्रयरत्यादिरूप्यन्तःकरणवृत्यगम्याविद्यारहितानिर्वचनीयब्रह्मसुखाभिन्नसुखरूप्यलौकिकव्यापार एव । उक्तञ्च भरतमुनिना-विभावानुभावव्यभिचारिसंयोगाद्रसनिष्पत्तिरिति । स चैकोऽप्यपाधिभेदादष्टधा-शृङ्गारहास्यकरुणरौद्रवीरभयानकाः। बीभत्साद्भुतसंज्ञौ च शान्तेन नवधा कचित् ॥ End: अथोत्थापकः
प्रेषणं यत्परस्यादौ युद्धायोत्थापकस्तु सः । यथा रामःनृपानप्रत्यक्षान् किमपवदसे नन्वयमहं शिशुक्रीडाभमत्रिपुरहरधन्वा तव पुरः। अहंकारक्रूरार्जुनभुजवनत्रश्चनकलानिसृष्टार्थो बाहू कथय कतरस्ते प्रहरतु ॥ अत्र रामेण प्राक् प्रहाराय प्रेरितो जामदग्न्य इति उत्थापकः ॥
For Private and Personal Use Only