Darshanik Kosh Part 02

SR No.: 020174
Original Sutra Author: N/A
Author: Chhotalal N Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society Ahmedabad
Publication Year: 1938
Total Pages: 134
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 9 MB

Page 67

( ૧૮ ) એમ થવાના હેતુરૂપ વિક્ષેપ શક્તિને જે અંશ વો/પનયનદાસના- રિદિતે લેશાવિવા.
સરવૈચાચાનચનમ્ | વૈદ્ય કહેલાં રોજ-arળનાં કર્મશાન યાનવિશેષ ઔષધ વડે રોગ વગેરેને દૂર કરવા તે. પ્રાણીઓને કર્મનું અને જ્ઞાનનું ફળ ભોગવવાનું | लोकिकप्रत्यक्षम्-लौकिकसन्निकर्षजन्य અમુક સ્થાન તે લોક.
[ પ્રત્યક્ષ વિશે પ્રચલમ્ ! પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનના છ વાસના- ગન માં 7 નિત્તિ પ્રકાર છે. એ છ એ પ્રકારના પ્રત્યક્ષના વળી
લૌકિક અને અલૌકિક એવા બે ભેદ છે. यथा वा स्तुवन्ति, तथैव सर्वदा चारिष्यामीत्यश
તેમાંથી અહીં લૌકિક પ્રત્યક્ષનું લક્ષણ કહ્યું છે - વચાર્યાનિનિર્વાદ. જે આચરણ કરવાથી બધા ! લોકો મારી સ્તુતિ કરે, અથવા નિન્દા કોઈ જ !
ચક્ષુ આદિ પ્રક્રિયાને ઘટાદિ પદાર્થની સાથે
જે ગાધિરૂપ લૌકિક સર્જિકર્ષ ( સંબંધ) કરે નહિ, એ અશક્ય આગ્રહ.
! છે, તે લાકિકસન્નિકર્ષ વડે જન્ય જે પ્રત્યક્ષ ૨. મનમવગનિત સતિ વૌવ પુનઃપુનઃ જ્ઞાન, તેને લૈકિક પ્રત્યક્ષ કહે છે. (“ત્રક્રિ (રખનાર્થ ) wળહેતુ વાસના | લેકના ગિરઃ ” જુઓ.) અનુભવથી જનિત હાઈને લેકનું (રંજન ઢોલિફાદાસ્પ–ચાલતા પ્રકરણ કરવા વગેરે માટે) જ ફરી ફરી સ્મરણને જે ઉપરથી જે તાત્પર્ય માલમ પડે છે. જેમ, હેતુ તે લેકવાસના. લોકવારના મલિન છે, ખાતી વખતે સિંધવ માગે તે તેને અર્થ કેમકે તે સંપાદન કરવી અશક્ય છે, તથા ડે' નહિ સમજતા “મીઠું' સમજવું એ પુરૂષાર્થમાં નિપગી છે.
લૌકિક શબ્દતાત્પર્ય છે. ઢોરમ્રાસ્વયં સતાવાર પ્રવૃત્ત સતિ વાર્તાન્નવાલા – પ્રત્યક્ષ
નાં સટ્ટાચારકવર્તવમા પોતે સદાચારમાં જ્ઞાનના હેતુરૂપ તથા ચક્ષુ આદિક ઇકિયાના પ્રવર્તીને લોકોને સદાચારમાં જે પ્રવર્તાવવાપણું વ્યાપાર રૂપ જે લૈકિક સનિક છે, તેના છ તે લોકસંગ્રહ.
પ્રકાર છેઃ-(૧) સંયોગ સર્જિકર્ષ, (૨) સંયુક્ત વા–લોકમાં હું શ્રેષ્ઠ છું એ સમવાય સજિકર્ષ, (૩) સંયુક્ત સમવેતસમવાય: અભિમાન; અથવા લોકમાં હું શ્રેય કહેવાઉં સનિક, (૪) સમવાયસનિકર્ષ, (૫) સમતએવી ચાહના.
- સમવાય જિકર્ણ, અને (૬) વિશેષણવિશેષતા.
(એ છ પ્રકારના સન્નિકમાંથી કોઈપણ ૨. મને ઉત્તમ સુખ આપે એવા સ્વર્ગાદિ સનિક વડે જે પ્રત્યક્ષ ઉત્પન્ન થાય છે, તે લોકની પ્રાપ્તિ થાઓ, એવી ઈચ્છી, તે લોકેષણ. . લોકિક પ્રત્યક્ષ કહેવાય છે. (“લાકિઅપ્રત્યક્ષ”
મ -સ્વવ્યાપરિત્યારે સતિ પચ- શબ્દ જુઓ.). નિવૃભુત્વ ! પિતાના દ્રવ્યનો ખર્ચ ન કરતાં રાજમા–ગારવાચનન્યાશ્રમ બીજાના દ્રવ્યને લેવાની ઇચ્છા હેવાપણું. યથાર્થ વક્તાને આપ્ત કહે છે. એના આતના
મનિવૃજુવાર – યર્લેનારા વચનથી ઉપજેલું જે પ્રભાજ્ઞાન તે લૈકિકી સન્તાબેન રાજેન વા મી નિવૃત્તિઃ ચેરી નશાબ્દીપ્રમ કહેવાય છે. કરવાથી, પરિગ્રહ ન રાખવાથી, સતિષથી, અથવા દાનથી લેભની નિવૃત્તિ થાય છે. ચા –પુમિત્રાચઃ ભારે આ
રિધાન વાસના-સચીન. શબ્દથી શ્રોતા પુરુષને આ અર્થને બોધ શાવિવિથસન્માનમ્ | સુંદર એવા શબ્દાદિ થાઓ. એવી જે બોલનાર મનુષ્યની એક વિષયોનું સંપાદન તે લૌકિક ગુણાધાન જાતની ઈચ્છા હોય છે તેને વકતૃતાત્પર્ય દેહવાસના.