Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૭ ) ૪. તમારવત્તિ તાર જ્ઞાનના ક્યાં અને (૩) વસ્તુ નિદેશાત્મક મંગલ. (લક્ષણ જે વસ્તુને અભાવ હોય ત્યાં તે વસ્તુનું તે તે શબ્દોમાં જેવાં.) જ્ઞાન તે ભ્રમ જેમ, મૃગજળમાં જળનું જ્ઞાન મતમ-સમ્મતમા જેમાં સંમતિ હોય તે. તે શ્રમ,
૨. મતાના જે અર્થ ધારેલું હોય એ ભ્રમ બે પ્રકાર છે: (૧) સોપાધિક તેનું નામ. ભ્રમ, અને (૨) નિરૂપાધિક ભ્રમ, (લક્ષણે
___मतानुज्ञा-स्वपक्षे दोषमनुत्य परपक्षे તે તે શબ્દમાં જેવાં.)
વામિયા માતાનું ! પિતાના પક્ષમાં પ્રાપ્ત સાત્તિઃ-જે પ્રતીતિના ઉત્તર કાળમાં થયેલા દેશનો ઉદ્ધાર ન કરતાં જે પરપક્ષ વિરોધી પ્રતીતિ થાય છે તે પ્રતીતિને બ્રાન્તિ વિષે દોષનું કથન, તેનું નામ મતાનુસા. કહે છે. જેમ, છીંપમાં રૂપાની પ્રતીતિ થયા પછી “આ રૂપું નથી' એવી વિરોધી પ્રતીતિ | મર:–સ્વમાનસ્પત્તિવાનામ્ ! પિતાનું થાય છે. છીંપમાં રૂપાની પ્રતીતિ એ ભ્રાનિત છે. માન અને સંપત્તિ જોઈને જે સહન ન २. अतात्विकान्यथाभावेन वस्त्वगाहनम् ।
થવાપણું–કરવી ન શકાવાપણું તે મત્સર. વસ્તુના ખરાપણ વિષે નિશ્ચય કર્યા પહેલાં, ૨. પરસનપૂર્વવર્ષવાડા | તે વસ્તુ હોય તેથી ભિનપણે તેને જાણવી !
બીજાનો ઉત્કર્ષ સહન ન થવો અને તે સાથે તે બ્રાનિત.
પિતાના ઉત્કર્ષની ઇચ્છા તે મત્સર. ઝરતકતાવાચ–અહંકારનું સાક્ષી સાથે તાદામ્ય તે ભ્રાંતિજતાદાત્મ્ય કહેવાય છે.
મ -મરસદશઃ વે વતિ નિત્તવૃત્તિ | મારા જેવો બીજો કોણ છે એવી ચિત્તની
| વૃત્તિ કે હર્ષની વૃત્તિ તે મદ. અમુ-કર્મથર્ય સિદ્ધિY / ઇરછેલા
૨. વિદ્યાટ્રિનિમિત્તા મિત્રાધિયઃ અર્થની સિદ્ધિ તે મંગલ. અથવા
' વિદ્યા, ધન, કુળ, વગેરે નિમિત્તથી પતિ ૨. અમિતાર્થ સિદ્ધિઃ ધારેલા અર્થની | બીજા કરતાં શ્રેષ્ઠ છે એવી બુદ્ધિ તે મદ. સિદ્ધિ તે મંગલ.
__ मध्यमा वाणी-हृच्चक्रस्थवाय्यभिव्यंग्यस्त૨. માણિતિપૌમૂતતિવિરવિવાત- તો ધૃણાસ્મારાઃા જે શબ્દ હદયચક્રમાં વયમ્ ! કઈ અર્થની સમાપ્તિ થવામાં પ્રતિ
રહેલા વાયુવડે અભિવ્યક્ત થતો હેય, અને બંધક રૂપ થનારાં અમુક પાપને નાશ
મુચ્ચાસ્તિ શબ્દ તેના કરતાં પણ સ્કૂલ કરવાપણું તે મંગલવ.
| હેય, તે મધ્યમાવાણી ४. विघ्नभिन्नत्वे सति विघ्नध्वंसप्रतिबन्धकाभाव भिन्नत्वे सति प्रारिप्सितविघ्नध्वंसासाधारण
मध्यस्थः-विवदमानयोः सदसद्वाक्य विचा
ર: બે જણ વિવાદ કરતા હોય તેમના જાળવં માત્રમ્ વિઘથી અને વિઘને નાશ
ખરાખોટા વાક્યનો વિચાર કરનાર તે મધ્યસ્થ. કરનારને અટકાવનાર જે પ્રતિબંધક, તેના અભાવથી પણ ભિન્ન હેઈને પ્રારંભ કરવા ૨. અથવા બે વિવાદીઓમાંથી જે બંનેને ઇચ્છેલા કાર્યના વિઘના નાશનું જે અસા- પક્ષપાતી કે હિતેષી હેય, તે મધ્યસ્થ. ધારણ કારણુપણું તે મંગલત્વ.
મન–સંગેનામાન્તિ મારા જે મંગલ ત્રણ પ્રકારનું છેઃ (૧) આશીર્વા- દ્રવ્ય સંગ સંબધે કરીને આત્માનું ગ્રાહક દાત્મક મંગલ; (૨) નમસ્કારાત્મક મંગલ; હેઈને ઈદ્રિય પણ હોય તે મન.
મ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020174 |
| Book Title | Darshanik Kosh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chhotalal N Bhatt |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society Ahmedabad |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 134 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 9 MB |