Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh

SR No.: 020166
Original Sutra Author: N/A
Author: Prahlad C Divanji
Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd
Publication Year: 1993
Total Pages: 411
Language: English, Sanskrit
Classification: Dictionary
File Size: 12 MB

Page 308

Bhagavadgita Word-Index Pt. II-A(a)
बहुविधाः । (६) बहवः शाखाः यासां ताः बहुशाखाः। (.) [विग्रहपद्धत्यै 'उदर'
(१) शब्दो दृष्टव्यः । 643. बहुदंष्ट्रा-बहुदंष्ट्राकरालम्-विग्रहपद्धत्यै 'कराल' (२) शब्दः दृष्टव्यः । 644. बहुल-(१) क्रियाविशेषबहुलाम् । (२) बहुलायासम् ।-(१-२) [विग्रहपद्धतिभ्यां
क्रियाविशेष', 'आयास' शब्दो क्रमेण दृष्टव्यौ । 645. बान्धव-स्वबान्धवान्-स्वस्य (आत्मनः) बान्धवाः स्वबान्धवाः, तान् । 646. बाहु-(१) अनन्तबाहुम्। (२) बहुबाहूरुपादम्। (३) महाबाहुः। (४) महाबाहो।
(५) सहस्रबाहो।-(१-२) [विग्रहपद्धतिभ्यां 'अनन्त' (१), 'उर' शब्दो क्रमेण ___ दृष्टव्यो]। (३-४) महान्तौ बाहू यस्य सः महाबाहुः; महाबाहो इति संबोधने ।
(५) सहस्राः (असंख्येयाः) बाहवः यस्य सः सहस्रबाहुः; सहस्रबाहो इति संबोधने । 647. बाहूदरवक्वनेत्र-अनेकबाहूदरवक्त्रनेत्रम्-[विप्रहपद्धत्यै 'अनेक' (२) शब्दो दृष्टव्यः] । 648. बाह्य-बाह्यस्पर्शेषु-बाह्याश्च ते स्पर्शाश्च (शब्दादयो विषयाः) बाह्यस्पर्शाः तेष 649. बीज-बीजप्रदः-[विग्रहपद्धत्यै 'प्रद' (३) शब्दो दृष्टव्यः । 650. बुद्धि-(१) अबुद्धयः। (२) अल्पबुद्धयः। (३) असक्तबुद्धिः। (४) तबुद्धयः ।
(५) दुर्बुद्धेः। (6) बुद्धिग्राह्यम् । (५) बुद्धिनाशः। (८) बुद्धिनाशात् । (९) बुद्धिभेदम् । (१०) बुद्धियुक्तः। (११) बुद्धियुक्ताः। (१२) बुद्धियोगम्। (१३) बुद्धियोगात् । (१४) बुद्धिसंयोगम् । (१५) मय्यर्पितमनोबुद्धिः । (१६) यतेन्द्रियमनोबुद्धिः । (१५) समबुद्धयः। (१८) समबुद्धिः। (१९) स्थिरबुद्धिः।-(१)बुद्धिः येषु न विद्यते ते अबुद्धयः। (२-८) [विग्रहपद्धतिभ्यः 'अल्प' (१), 'असक्त' (१), 'तद्' (१०), 'दुष्ट' (२), 'ग्राह्य', 'नाश' (२-३) शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः]। (९) बुद्धेः (निश्चयस्य, भावनायाः वा) भेदः बुद्धिभेदः, तम् बुद्धिभेदम्। (१०-११) बुद्धया (ज्ञानेन) युक्तः बुद्धियुक्तः; तस्य अनेकाः बुद्धियुक्ताः। (१२-१३) बुद्धेः (ज्ञानस्य) योगः बुद्धियोगः; तस्मात् बुद्धियोगात्। (१४) बुद्धेः (विवेकबुद्धेः) संयोग, (पुनराप्तिः) बुद्धिसंयोगः, तम् बुद्धिसंयोगम् । (१५) विग्रहपद्धत्यै 'अर्पित' शब्दो दृष्टव्यः)। (१६) [विग्रहपद्धत्यै 'इन्द्रिय' (१४) शब्दो दृष्टव्यः । (१७-१८) समा (समाना) बुद्धिः येषां ते समबुद्धयः; समबुद्धिः इति प्रथमायाः एकवचनम् ।
(१९) स्थिरा बुद्धिः यस्य सः स्थिरबुद्धिः । 651. बृहत्-बृहत्साम–'बृहत्' इति संज्ञितः (मोक्षप्रतिपादकः) सामविशेषः । 652. ब्रह्मकर्मन्-ब्रह्मकर्मसमाधिना-ब्रह्मकर्मणि (ब्रह्मैव कर्म, तस्मिन् ) समाधिः (सम्यक्
आधान) यस्य सः ब्रह्मकर्मसमाधिः, तेन । 653. ब्रह्मचारिन्-ब्रह्मचारिव्रते-ब्रह्मचारिणः [ब्रह्मणः चर्या (गुरुगृहे वासः, भिक्षाटनं,
वेदाभ्यासः, भूमिशयन, स्त्रीसंगवर्जनं इत्यादिकात्मिकां) यः आचरति सः ब्रह्मचारिन् ,
तस्य] व्रतम् ब्रह्मचारिणतम् , तस्मिन् । 654. ब्रह्मन् (१) ब्रह्मकर्म । (२) ब्रह्मचर्यम् । (३) ब्रह्मनिर्वाणम् । (४) ब्रह्मभूतम् । (५) __ब्रह्मभूतः । (6) ब्रह्मभूयाय । (७) ब्रह्मवादिनाम् । (८) ब्रह्मवित् । (९) ब्रह्मविदः ।
270