________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
भइखद्ध
www.kobatirth.org
परमधार्मिकविकुर्वितनरकनदी में साहित्यात असणरणी वा
p.49)
अइखद्ध (ai-khaddha ati- khādita) n. excessive cating, JM. कुक्कुडिअंडगमित्त अविशियवयणी उपविखवे कवलं | अखडकारणं वा जं च अगालोइयं होज्जा OghaNiBl. 279
gafa (ai-khantiya ati-kṣänt-ikā) f. very forgiving i. c. a nun, Apa अतियहि समीवि पसत्थी जिणवरगुणसंपत्ति वउत्थी Maha Pu. (P.) 90.16.7.
अखर (ai-khara ati- khara) adj. very harsh or severe, M. कुसुम आ वि अखरा ग्रामस सरा बहुदिअप्पा GaSasa. 4.26. अखिनी (ai-khinni ati- khinnā) adj. (f.) very much depressed, Apa. बिरहरू अलसी उ अग्गह अखिन्नी मोहपरावसीह । सुविणतरि चिरु पदसिट जं वो पिर SandeRa. 151.
अइवेरा (ai kheera ati-khe-cara ) adj. (f.) superior to the semi-divine damsels, Ji को वि बहूओ अखेराउ खे खेअरीण पच्चवखं । लहिअडओ KunaCa. (H.) 4.46.
अगअ (ai-gaaati- gata) adj. ( ppp. of atigan ) [ अगयं मार्गपश्चाद्भागः समागतं प्रविष्टं चेति त्र्यर्थम् DeNaM, 1.57; called Desi because of the meaning पबिट्टो त्ति व यो दूया तथा अतिगतो ति वा AngVi. pp. 36-87 अतिपविट्ठोत्ति अतिगतो त्ति व दूरतो ( 799 ) तथा अणुवदिट्ठोत्ति तथा अतिगतो त्ति वा ( 800)] [also अतिगअ, अइगय, अतिगत ] 1 entered, occupied, AMg. पुहवी कायम गओ उक्कोसं जीवो उसेबसे । कालं संखायं Uu. 10.6; (but Santyācarya पृथ्वी सैव कायः तं अतिशयेन गुल्या मृत्वा तदुत्पत्तिलक्षणेन गतः प्राप्तः अतिगतः 'who is repeatedly born in the earth body'); Utt. 10.14; अट्टनेमिं वंदिता अगया बागापुरिं Utt. 22.27 सोनं सोमागारं लीलायंत जंभायमाणं मुहमतिगयं गये पासित्ता Nayi. 1.1.18; सहरिसे विसज्जिए सगं पडमंडवम गए Jambuddi.381; एवं बीदिम संवसह दुक्खिओ जीवो Tand. 33; JM नेण गातो पत्रसो, तेणावदारे अगओ AvTi. (H) 349a. 2; जे भिक्खू गिवतिकुलं अतिगते पिंडवातपडियाए । पचविखते समाणे तं चैव कुलं पुणो पर्विस NisBha. 1465 ( Cu प्रविष्टः ); ताहे चेव इमो अइगओ (उज्जाणं) AvTI.(H.) 173a. 5; णिअयं भवणमइगओ Dhutt. 4.12; भरहराया.. अगओ विणीयरायहाणि MaViCa. (G) 116.12 (2) ; ससुर कुलम्मि अगओ दिट्ठो य सगउरखं तत् UvPayši. 273a. v. 45; ( सुयाधरं ) अश्मया य धूयं दट्ठूण VasuHi. 27.19; 42.8; हे चिंते - अम्मं न पेच्छामि ? ताहे घरं अगओ मायरमभिवाड Sekhabodhi on Utt. 2.13 (p. 23a ) 2 gone beyond, left, crossed, AMg तन्थ णं तुमं मेहा तीरमइगए पाणियं अपत्ते अंतरा चैव सेयंसि निणे Naya. 1.1.160; JM. सिंबलिपायचो गगणयलमइओ KaKoPra. 2.5; M. उणमगओ सो तस्स घेत्तृग कण्णं SriKav. 2.1: 3 elapsed, past (time), M. हत्थेसु अ पाएसु अ अगुलिगणणाइ अगआ दिया GiSaSa 4.7: JM. भगवं संभवजिणो अजियसामिणो सागरोवमाणं तीसह लक्खेहि अतिगएहि समुप्पण्णो CaupCa. 73.3; हितस्स अयं वरिसमेगं Erz. 20.27; Apa. वरिससहसकालम्मि अगर San KuCa. 719.5 4 gone beyond the range of, JM. रम्मेलु पाMिaVica. (G.) 155. 1(2); 5 reached, M. उद्घोबअत्तर्विचे वेषण महिं व दिणअरम्मि अड़गए SetuBa. 10.18; JM. तओ सा लज्जोणयमुहिं गहाय धम्मिलसगासं
अश्गया VasuHi. 64.25.
अइगच्छ (ai-gacchaati-gacch ( a ) - ) v 1 to elapse, Apa. कि अच्छा सरबरिउ महियल जीवंताह Sar KuCa. 546.8; 2 to 'enter, IM जह तृज्य सत्तमे दिवसे सण्णा मुहं अगच्छदि Avši.(H.) 369b 8.
PD. 2
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अइगहीर
अइगच्छमाण (ai-gaccha-māna<ati- gaccha-māna atigacchat) adj. (pr. part. ) going in, entering. AMg. उच्चारस्वा पासवणस्स वा अगच्छमाणा य निग्गच्छमाणा य Naya. 1.1.153: 1.1. 154; उच्चारस्स वा पासवर्णस्स वा गच्हमाणेहिं निग्गच्छमाणेहिं Naya. 1.1.155; 1.1.188; जच्चिय अगच्छनास्स गमो पदमो कुणी Jambuddi. 3. 217; जे भिक्खु रण्णो खतियानं मुद्रियाणं मुहामिसित्ताणं अगच्छमाणार्थं वा निगच्यमाणाणं वा परमवि चक्खुदंसणपडियाए अभिसंधारे Nis. 9.8; [AMgD. to transgress?]
अइतॄण (ai-gantūna <ati gan-tvāna ati- gatya) ger. having crossed over, JM. अहंगंतूण अयोगं लोगागा समाणमेत्ता । ठाइ असंखज्जाई इमोहितमुको ViāvBh. 604 ( 601 ) : अहं तोरलि नगरि अगंतृणं जंत संघा उवगरणं मम्गामि VasuHi. 63.5.
अइगम (ai-gama<ati-gama ) m. entrance, going in, JM दिसि विडियस्स मोमे ते चैव संसया तिन्नि ViAvBha. 386 ( 384 ) ( comm. भाषकस्य प्रथमः समयः नाडीमध्यप्रवेशे (or लोक मध्यप्रवेशे ) भवति)
अइगमण (ai-gamana ati-gamana ) . 1 entrance, AMg. रायगिहस्स नयरस्त बहूणि अगमगाणि य निगमणाणि य Niya. 1.2.11; 1.2.32 (emendation into अमणेसु to connect it with मग्गणगवेसणं Angasuttri. III. p. 83 is not necessary. It is connected with आभोषमाणे मग्गमाणे and not connected with the list, चि अंतरं च मग्नेमाणे गवेसमाणे 32 ) ; 2 entry of the sun or moon (in the northern hemisphere, जावं चणं चंद्रमसूरियाणं जाव तारारूवाणं अश्गमणं निगम वुड्डी निवुड्डी आधविज्जर तावं ति पउच्चर (Abhayadeva on Viy. 2.9 p. 304). He says that he is quoting from Jivabhi. and explains अतिगमनमिहोत्तरायन); 3 ceremonial entry (of a king in his capital), JM रायकह चडविड निगम अगमण बले य कोसकोट्टारे quoted by H. in his Tika on āvNi. p. 581.
argfa (ai-gamiya < ati-gam-ita) adj. (ppp.) spent, Apa. कहकहिंचि अश्गमिय जामिणि San KuCa. 621.3.
अइगंभीर (ai-gambhira<ati-gambhira) adj. very deep. hard to understand, JM. पुच्छ, किं तत्तं । अइगंभीरं, साहह, जइ एवं सुणसु उवउत्तो UvPay. 901; इह तेलपत्तिधारगनायं तंतंत रेसु वि पसिद्ध । अइगंभीरत्थं खलु भावेयव्यं पयत्तेण UvPay. 922.
अइगर (ai-gara<aja-gara ) m. [V. 1. for अयगर ] python, AMg. घोणस अइगरपमुहे उरसप्पे दूमिए खामे Pajārā 158; से किं तं
अगरा। अयगरा एगागारा पण्णत्ता Pannav. 1.81.
अड्गरअ (ai-garu-aati-guru-ka) adj. [ also अगरुय], M. 1 very heavy अइगरुरण वि तम्मर हिअए भरेण गम्भस्स Ga Sasa. 1.83; 2 very great, M. अगख्यसज्झसूसासवसविसनुपयहिं । णीसासेहि Lila 616; अगरुओ अवराहो Lila 631: अश्गरुवदुक्खपरिभूयबंधवो Llla. 689; 3 very hard or strong, Apa. अगरुवपहारे रु विष्णु मुच्छवि महि णिक्षण्णु PaNaCa. (P.) 1.22.3.
gafaf (ai-gamivi ati-gamitvi ati-gamayya) er. having spent, Apa. सुहिण कुमरह भावि मंडलियनिवरज्जि वि अगमिवि वरिससहस पन्नास पिडु पिहू SanKuCa. 782.2.
अनुग्रह अगमाण (ai gahia-gurua manaatigrhitam guruka-māna) m. great pride excessively resorted to, M. अइगहिअगर अमाणेण पुत्ति रासि व्व छिज्जिहिसि Gisasa. 2.52.
अइगहीर (ai-gahira <ati- gabhira) adj. very deep, JM. ता वित्थिण्णं गयणं ताव च्चिय जलहरा अश्गहीरा VajLag. 104.
For Private and Personal Use Only