________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
अंच
अंच- (añca-<añic-) to worship, to adore, [from are ?] अंचु गतिपूयणम्मिय KappBhg. 4971 (comm. अञ्चु गति-पूजनयोः इति वचनात् अचुर्धातुर्गतौ पूजने चात्र गृह्यते ); Aps. सिरिपुप्फयंतु जिणु अंचह MahāPu.(P.) 79.14. 11 पयजुयलउ करकमलेहिं अंचए Bhavika. 207. 10; 57.3; जल वंदिवि विहिणा अंचिज्जइ SudCa. ( N. ) 6.8.7; अंचिज्जर पणविज्जर तिरेण NayCa. (P.) 4.3.11; ऍ फुले अंचमि पाय तहो KarCh. 10. 3. 10; को सुसमाहि करउ को अंचड Yog Sa. 40; कासु समाहि करउं को अंचल PaDo. 139; जो जिणसामिउ कुसुमिहि अंचइ Chakkam. 5. 7.8; जो जिणु अंचर सुमहुरसुहिहि Chakkammu. 10.6.5; जिणु अंचिज्जर मंत सहिज्जइ Chakkammu. 10.8 8; जचअचाहिं चेहरे अंचए SaliSai. 11. 11.
170
अंचल (añcala) m. end of the eye or skirt of the garment etc. M. पंडुतणण करअलपावि अकवअंचलेण अक्खित्तो । सो जम्मि ( सरबरे ) कुरुणाहो Gand Va. 485 : णेत्तंचलदाणकीलिओ Kami Va. 1.57; सिचयंचले धरिज्जर पिएण सयणं विमुंचती Lila 1097; (राजा) जं एकं सिनअंचलं गिवसिअं तं ण्हाणकेलिट्टिभा KapMañi. 1. 26; (राजा) पोत्तंचलं घणथणत्थलसंसनाणं KapMañi. 1. 27; (राजा) ढिल्ले वरिलंचले KapMañ 3.3; (राजा) जं जेहि णअणंचलेहि सइआ मंदाणिलंदोलिए CandLe. 2.7; (अन्यः) णिअ-सिंअअंचलवाणा ānaSun. 2.17; S. (विदूषक ) ता सिअ अंचरेण वीजइस्सं दाव KapMañi. 3.02.2; JM. सिचअंचले अक्खराइ दट्ठूण KamaPra. 58.15; अवरिलंचलग हिओ भालोवरिनिहि अभुमयमन्नाए Kuma Cha. (II.) 3. 88; अंचलफासे मज्जारीमाइतिरियफासे य ( इयाणि पोसहियस्स पायच्छित्तं भण्णइ) ViM& Pra. 91.34; तण्हाए तरलनयणो परिस्समे अंचलम्मि बलहत्थो । दुक्खे सत्तो धम्मम्मि विम्हिओ तुह सुहे सुहिलो SubhaPajjSami. 41; Apa. मुहि अंचल देवि इसइ Bhavika 171.11; धापिणु अंचल धरिउ ताम SugDshKa. 2.3.1; लइ अंचल मुहु पुंछिउ
SandeRa. 98.
अंचलिय (añcaliya < añcalika) n the loizcloth, JM. अंचलिय अट्ठ वित्थरि VatthuSa 223.
अंचवि (añcavi < arcayitvā ) ger. after having worshipped, Apa. बालु करिणिगमु खंचवि रयणहिं अंचवि अद्धासणे वइसारिडं Jamia
S8Ca. 5.1.5.
अंचितकाल (añcita - kala) m. suitable time, JM. कोसंबीए नयरीए अजमुहत्थी समोसढा । तथा य अंचितकालो। साधुजणो य हिंडमाणो फव्वति KappBha 3275 (comm. p. 917)
अंचिय (añciya < añcita ) . 1 a variety of dance, the 25th variety of drama, AMg. चउन्विहे नट्टे पण्णत्ते, तं जहा – अंचिए रिभिए आरभडे भसोले Thāna. 4.633 (374); अंचियं णामं दिव्वं णट्टविहि उवदंति RayPa. 105; 107; तर णं ते बहवे देवकुमारा ... चउन्विहं णट्टविहिं उवदति तं जहा - अंचियं, रिभियं, आरभडं भसोलं च RayPa. 116; अप्पेगइया देवा अंचियं नदृविहिं उवदंति RāyPa. 281; Jivabhi. 3. 447; अप्पेगइया चउब्विहं ण णचंति, तं जहा अंचियं, दुयं, आरभडं भसोलं Jambuddi. 5.57; JM. नट्टं चउब्जिहं अंचियं, रिभियं, आरभडं भसोलं ति NisCu 4.2.15; 2 famine, JM. गेलण्ण रायदुट्टे रोहग-अद्धामंचिते ओमे । एतेहिं कारणेहिं असती लंभम्नि ओभासे NisBha. 1445; अंचियं दुब्र्भिक्खं एतेसु अंचियादिसु एतेहिं निहत्थण्णतित्थीहिं समं भिक्खा लब्भति अन्ना न लब्भति NisCu 2. 119.28; अंचियं दाउमसंधिमादी दुर्भिक्षं वा NisC. 2.206.1.
अंचिय (añciya<arcita) adj. ppp. ) worshipped, JM. नेचइया पुण धन्नं दलंति असार अंचितादीसु VavaBhg. 4.54 (comm. अश्रिताः पूज्याः, राजमान्याः ) Aps. दिट्ठ असोयवच्छु परिअंचिउ जिणवरो अब सम्भावे अंचित PaumCa. (S.) 29.51; कुंचियगईवहो अंचियजसावो
अंबेवि
MahaPu. (P.) 8.8.11; अंचियं दिसागएहिं सिंचियं (लच्छियं) MahaPu. (P.) 3.5.15; महिसारवियरविंदहिं अंचिय Bhavika 114.18; दाहिणपवण हय कुसुमंचिय ( वसंतहो आगमु ) Bhavika. 140. 5; उबवणधणयहिँ कुमुमहिं अंचिउ Vaddha Ca. 2. 13.7; कमलणण सिहरेण अंचिय Maya ParãCa. 1.1.2.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अंचिय (añciya <añcayitvā ) or having bent, AMg. वामं जाणुं अंचिय दाहिणजाणुं निहित्तु धरणियल ArahPad. 161.
effa (añciya <añcita) adj. (ppp.) 1 covered with, packed with AMg तं वयणं सोऊणं तातो अंचियतणूम्हसरीरा Tittho. 762; 766; JM तं वयणं सोऊणं राया अंचियतणूरुडसरीरो āvNi. 425; रोमं चचियगत्ता SapāsCa. 10.102; बहुमाण-वस-समुट्ठिय- रोमंच-वयंचियसरीरो SurSuCs. 4. 67; Apa. रायउरु मणोहरु रयणंचियधक तहिं पुरवरु JasCh. 1.3.16; रोमंच अंविउ कुमरु Sap KuCa. 493. 2: पुलयंचियसव्वंगु (अनु) ShaKaCa. 487.7; तुट्टंत-हार केऊरहिँ मणिहिँ सुमहियलु अंचियउ PaNaca. (P.) 9.1.12; 2 attained, got, JM अंचिअ - निव्वाण- सिरी सो धन्नो थूलभद्दमुणी KumaĀCn. (H.) 7.31; 3 studded with, M. मुणिधीरहारिमणिकंकणंचिअप्फुरिअप्पओट्ट-रमणिज-गोपिअं Srikav. 1. 34; concealed, JI. जिणदत्तेण चट्टवेसो कम गागी सयं चेव चंपं गओ अंचियं च वइ AvTI. (H) 399b.5; 5 lasting long, JM. गेलण्णरायदट्ठे, रोहग अडाणमंचिते ओमे । एतेहि कारणेहि अती लमम्मि भा NisBhā. 1445 (comm. अंचिए ओम दीर्घ दुर्भिक्ष्यामेत्यर्थः )
अंचियंगी (añciyangi <aficitāngin) adj. one whose body is contracted (due to famine), shrivelled, JM. वितियपदमंचियंगी रायदुट्ठो सहत्थगेलणे । उवधीसरीरतेणग पडिणीते साणमादीसु NisBha. 1088 (comm. अंचियं दुब्भिक्खं । एतेसु अंचियादिसु एतेहिं गिहत्थण्णतित्थीहिं समं भिक्खा लम्भति अतो तेहिं समाणं अडे ? )
अंचियंचि (añiciyañiciañcitañici) n coming and going, walking to and fro, AMg एवामेव गोसालम्स वि मंखलिपुत्तस्स तवे ते समणस्स भगवतो महावीरस्स वहाए सरीरंगंसि निसिट्टे समाणे से णं तत्थ नो कमइ, णो पक्कम अंचियंचि करेइ Viy. 15.78 ( 15.111); Thāna. 10.159(776)
अंचियण (añciyana < ? ) n famine, lack of a givers JM अंचियणं णाम दात्रसंधी NisCun. 2. 200.28.
अंपियरिभिष (aliciyaribhiyaaficita-ribhita) m. the 27th variety of dance, AMg. अंचियरिभियं णामं दिव्वं पट्टविहि उवदंसेंति Rsy Pa. 107; अप्पेगझ्या देवा अंचितरिभितं णट्टविधिं उवदंति Javabhi. 3.447.
अंचिया (añciyā <añcika) f hook, JM कयमंचियापओएणं समुत्तारावियाई तेणं Samara Ka. 102.1.
अंचिवि (añcivi < arcayitvā ) ger. stter having worshipped, Apa. भविसु वि जिणवरपडिम सिंचिवि । अहिसिंचिवि अंचिवि परियंचिवि Bhavi Ka 47.1; अंचिवि परमगुरु BhaviK... 68.10; जिणु अंचिवि Bhavika 96.3; 106.6; अंचिवि कंचण- कुसुमेहिं Vaddha Ca. 1.9.6.
अंचेत्ता (añcetta <añcayitvā ) ger [also अंचित्ता ] after having bent, AMg. ( वामं जाणुं) अंबेत्ता दाहिणं जाणुं धरणितलंसि निट्टु Nay६. 2. 1.11; Jambuddi. 3.6; RayPa. 8; 292; Jivābhi.
3.457.
अंचेवि (añcevi<añcayitvā) ger. after having bent, Aps अंचेवि पाय धुवण लग्गु CandappaCs. (Y) 2.3.2. or. अंचिवि.
affa (añcevi<arcayitva) ger. after having worshipped, Apa. णाणाविहमणिरयणेहिं अंचेवि PaumCa. (S.) 14.9.3; अंचेवि पुज्जेबि
For Private and Personal Use Only