________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
नचि
अचितचिंतामणि
(ण) नाणं ति । मग्गण्णू वाऽचिट्ठो वायविहीणोऽहवा पोओ ViāvBh. 1144 अजोगीण य कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा Pannav. 9. 19(763) (1141)
अचित्तजोणिय (a-citta-joniya < a-citta - yonika) adj. born of a lifeless thing, AMg सव्वत्थोवा जीवा मीसजोणिया अचित्तजोणिया असंखेज्जगुणा Pannav. 9.19 (763)
अचित्तत्त (acitta tta <acittatva ) n. lifelessness, the state of being lifeless (due to covering long distance or lapse of time), AMg, खेत्ताईयाण अचित्तत्तं Pavaro. 37.
afaza (acitta-davva-khandha <acitta-dravyaskandha) w. a group of lifeless things, AMg अचित्तदव्वसंधे अणेगविहे पण्णत्ते तं जहा - दुपपसिए खंधे तिपएसिए खंधे • अनंतपएसिए खंधे AnuOg. 63.
अहिं (a-citthari <7) Deát. adr. [.] चि शमिल p. 184b.11; is it तिष्ठन् remaining in 1 v. 1. चिट्टे JAS. ] seldom, AMg (१) रेहि कम्मे हिंणो हि (चिह्न) परिविचिति Ayär. (AS.) 1.4.2. 135 (Lad. 4. 2. 18)
अचिट्टित्ता (a-citthittā <a-sthitvā ) ger. not standing, AM. गंता य अगंता य आगंता खलु तथा अगागंता । चिट्टित्तमचिट्ठित्ता णिसिता चैव नो चेव ghagr. 3. 2.168 (8)
अचित्त (a-citta) adj. [ also अचित्त ] [4] without sen tience, without life, Alg. चित्तमंतमचित्तं वा परिगिज्झ किसामवि ।
113
• एवं दुक्खा न मुंचर Say. 1. 1. 1. 2; अचित्तं ( ठाणं ) तु समासज्ज ठावर तत्थ अपगं । बोसरे सव्वओ कार्य ण मे देहे परीसहा āyar. 1.8. 8.21; अहवा देविड्डी तिविहा पण्णत्ता, तं जहा • सचित्ता अचित्ता मीसिया Thāna. 3. 502(214); सचित्ता भंते भासा अचित्ता भासा । गोयमा ! नो सचित्ता मासा अचित्ता भासा Viy. 13.7.4 ( 13.124) ; थेरे भगवंते पंचविणं अभिगमेणं अभिगच्छति, तं जहा - सचित्ताणं दब्बाणं विओसरणताए अचित्ताणं दव्वाणं अविओसरणताएं Viy. 2.5.14 (297) ; Nayā. 1.1.99; RāyPa. 778 सयणसंपओगा सचित्ताचित्तमी सगाई दव्वाई अनंतकाई इच्छंति परिघेत्तुं Panha 5.7; अहवा समासओ सचित्ते वा अचित्ते वा मीसिए वा दव्वजाए, संवं (= से एवं ) तस्स ण भवइ Jambuddi. 2. 69; ते (? ति ) विहा जोणी पण्णत्ता, सचित्ता, अचित्ता मीसिया Pannav. 9. 754; नत्थि णं तस्स भगवंतस्स कत्थइ पडिबने । ... दग्वओ सचित्ताचित्तमीमएस दब्वेसु Kapp. 118; निग्गंश्रेण य गाहावईकुलं पिंडवायपडियाए अणुष्पविद्वेणं अन्नयरे अचिते अणेस णिज्जे पाणभोयणे पडिग्गाहिए सिया BrKapp. 4. 13; 4.24; जत्थ एए बहवे इत्थीओ य पुरिसा य पण्हावेति तत्थ से समए निग्गंध अन्नयरंसि अचित्तंसि सोयंसि सुक्कपोग्गले निग्धाएमाणे हत्थकम्मपडिसेवणपत्ते यावज्जर मासियं परिहारठाणं अणुग्धाइयं Vava. 6. 8; जे भिक्खू अचित्तपइदियं गंध जिग्घर जिग्धं वा साइज्जर Nis. 2.9; एगंतमवक्कभित्ता अचित्तं पडिलेहिया Dasave. 51.112; वित्तमंतं अचित्तं वा अप्यं वा जड़ वा बहुं Utt. 25.24; जाणगसरीरभवियसरीरवइरित्ते दव्वक्संत्रे तिविहे पण्णत्ते, तं जहा -सचित्ते अचिते मीसए Annog 61; 273; वाउक्काओ तिविहो सचितो मीसओ य अचित्तो PindNi. 38; JM. अह सिरिमईए भणियं तुह चित्तगओ इमो हु जेणेव । तेणेव य अच्चित्ता विहिया सुरसुंदरि तुमं ति SurSuCa. 12. 27; न घेत्तव्वं सचित्तमचित्तं वा सव्वमदत्तं पि तिविहेण MaViCa.(G.) 15a. 9(2) ; JS. अण्णं जं परदव्वं सचित्ताचित्तमिस्सं वा SamSa. 20; 220; सचित्ताचित्ताणं करेइ दव्वाणमुवधायें SamS. 238; आदसहावादण्णं सचित्ता चित्तमिस्सियं हवदि MokPa 17; जंतेगंतरलद्धं सचित्ताचित्त मिस्सियं ददं । तस्स य सो आइरिओ अरिहदि Mala 157 (4) ; तिविहा दब्बे पूजा सचित्ताचित्तमिस्सरण SraĀ. (v.) 449; Apa. अचित्तहो वित्तु जो मेलवर PaDo. 46; जोणि सचित्त अचित्त निमीसिय VaddhaCa. 10. 12.5; विमुयहि सचित्त अचित्त कुद्ध, हुयवहसायरम्मि तन्द लुद्ध AnaMahSam. 10.2.
अचित्तकम्म (a-citta-kamma < a-citrakarman ) adj. having no (wall) picture, AMg कप्पर निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा अचित्तकम्मे उवस्सए वत्थर Brkapp. 1.21.
अचित्तगुरु (a-citta-guru ). [ also गुरुग ] a lifeless and heavy object, JM. चउगुरु अचित्तगुरुसाहरिए त्ति थेराई ViMaPra. 85. 1 (v. 49) ; JŚ. सचित्तेण व पिहिदं अथवा अचित्तगुरुगदिहिदं च Mala.
466(6)
afrifin (a-citta-joni<a-citta-yoni) adj. born of a likeless thing, AMg. जीवाणं सचित्तजोणीणं अचित्तजोणीणं मीसजोणीणं
P.D. 15
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अचित्तदग्वोवक्कम ( acitta-davvovakkama < acitta-dravyopakrama) m. the initial statement about an inanimate object, AMg से किं तं अचित्तदव्वोवक्कमे । खंडाईणं गुडादीणं मच्छंडीणं से तं अचित्तदव्वोवकमेAug. 83.
safang
(acitta-paitthiya <acitta-pratisthita) adj. found in an inanimate object, Alg. जे भिक्खू अचित्तपट्ठियं गंध जिग्धर Nis. 2.9 ( Cu निज्जीवे चंदणादिकट्ठे )
affing (acitta-pariggaha<acitta-parigraha). acceptance of a lifeless thine, AMg. से य परिग्गहे दुविहे पण्णत्ते, तं जहा - सचित्तपरिग्गहे य अचित्तपरिग्गहे य āv. 74.
अचित्तपूजा (acitta pūjā ) / worship of an inanimate objeet (like the icon of a prophet etc.), 6. तेसिं च सरीराणं दव्वसुदस्स वि अचित्तपूजा सा SraĀ. (V.) 450.
अचित्तमंत (a-citta-manta<a-citta-vat) adj. not having living creatures, Alg. से अप्पं वा बहुं वा अणुं वा थूलं वा चित्तमंतं वा अचितमंतं वा एतेसु चैव परिग्गहावंती āyār. 154 (JĀS.);
Dasave. 4. 3; 4.5.
चादादा (acittadattadanaacittadattidina) taking what is lifeless and not given, theft of a lifeless thing, AMg से य अदत्तादाणे दुविहे पन्नत्ते, तं जहा - सचित्तादत्तादाणे अचित्तादत्तादाणे य āv. 70.
अचित्ताद्दार (acittāhāra ) . food consisting of lifeless thines, AMg णेरइया णं भंते किं सचित्ताहारा अचित्ताहारा मीसाहारा
Pannav. 28.1(1794)
sfafasan (a cittijjanta-ca-citryamaya). (pr. part. pass.) not being painted, JM. एसो जक्खो अचित्तिज्जतो अम्ह वहाए भविस्सइ AvTI. (H) 638. 2.
अचित (a-cinta <a-cintya) adj. [f. -$] unimnginable, unthinkable, JM आविन्भावतिरो भावमेत्तपरिणामकारणमचितं । णिचं बहुरूवं पि य ण्डो व्व वेसंतरावण्णो Viāv Bha. 67; भागो अर्चिता सत्ती स महाभागो महम्पभावोति । स महामुणी महंतं जं मुणति मुणिप्पधाणो वा ViāvBha. 1058 (1055) ; अर्चितमेअं केवलिगम्मं तत्तं PafiSu. 48; तहवि हुबाला सिमसिमरे, गुगम हिम अलमहव अचिंताणंतसामत्थओ सिं, फलिहइ लहु सव्वं वंछिअं निच्छियं मे Laajśasta. 3; Apa. परमेसर रणे रावणु अचिंतु, उच्छाह मंत· पहु सत्तिबंतु PaumCa. (S.) 16.1.5; बिज्जउ सच्चव्वउ जं अचिंतु सग्गापवग्ग भूसणु महंतु PaNaCa. (P.) 4. 8. 2; 8.18.10; 10.4.1; 11.2.9.
अचित (a-cinta) adj. free from eare, Apa. जहिं सोवेद अचिंतु Pa Do. 46; सोवर दीहई णिद्दई अचिंतु CandappaCa.(Y.)
6. 15.4.
fafaamfo (a-cinta-cintamani <a-cintya-cinta
For Private and Personal Use Only