________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अचक्खुदंसणावरण
110
अचरमभव
जहा-खओवसमिया ... चक्खुदंसणलद्धी एवमचक्खुदंसणलद्धी Anuog. 247. Dasave. 5.1. 20. __अचक्खुदंसणावरण (a-cakkhu-damsanāvarana <a-cak- अचक्खुस (a-cakkhusa<a-caksusa) arlj. not an objeet sur-darsanavarana).. (Karman) which sereens or conceals of visual perception, not. coming in the range of, visual organ, the indeterminate or general perception produced by senses AMg. इमे य एगिदिए बराए ... वादिरूवे अबक्खुने य तसकाइए असंख including the mind but oxeluding the eye, AMR. णवविधे दरिसणा- Panhi. 1.13; तसकार्य विहिसतो हिंसई उ तदस्सिाए। तसे य विविहे पाणे वरणिज्जे कम्मे पन्नत्ते, तं जहा-निदा ... अचक्खुदंसणावरणे Thana. 9.14 चक्खुसे य अचक्खुसे Dasave, 6.44%3; 6.2736. 30; 6.41. 1.668); दंसणावरणिजस्स णं कम्मस्स णव उत्तरपगडीओ पण्णत्ताओ, तं अचखुस्स (a-cakkhussa <a-caksusya) adj. not indieated, जहा -- अचक्खुदंसणावरणे Samav. 9(2); 17(1); एकतीसं सिद्धाइगुणा दटुं च अचक्खुस्सं णिदिट्टपणं गतो तस्स KappBha. 4694. पण्णत्ता, तं जहा-एवं अचक्खुदंसणावरणे Samav. 31(1); खयनिष्फण्णे अचंचल (a-cancala) adj. not wavering, firm, steady, अणेगबिहे पण्णत्ते, तं जहा ... उप्पण्णणाणदंसणधरे अरहा जिणे ... खीणअ- AMg. पोक्खरपत्तमिव सलिलबिदूं अचंचलं चंचलसरीरं Jambuddi.a. 109%; चक्खुदंसणावरणे Aug. 241: दरिसणावरणिज्जस्स णं कम्मस्स जीवेणं JM. पोक्खरपत्तमिव सलिलबिंदुजुयं अचंचलं चवलपुरीरं AvCn. 195. 10%; बद्धस्स गवविहे अणुभावे पण्णसे, ... अचक्खुदंसणावरणे Paunav. 23.14 बहुस्सुम चिरपब्वइए कप्पिए य अचंचले । अवट्ठिए य मेधावी अपरिस्सावी य (1680)
जे विऊ KappBha, 400; चरणजुओ मयर हिओ अनिययवित्ती अचंचलो __ अचवखुदसणावरणीय (a-cakkhu-damsanāvaraniya <a- चेव PavSaro. 543 (comm. अचंचलो वशीकृतेन्द्रियः) caksur-darsanavaraniya) 7. (Karman) which sereens or अचंड (a-canda) adj not fieree, gentle, mild, AMg. नव conceals the indeterminate or general perception produced by दसारमंडला होत्या ... अमच्छरा अबवला अचंडा SamavPra. 241; ते ण senses including the mind but excluding the eye, Js. दंसणा. मणुया पगतिभदगा ... अचंडा विडिमंतरपरिवसणा ते मणुयगणा पण्णत्ता वरणीयस्स कम्मस्स णव पयडीओ। णिवाणिद्दा ... चक्खुदंसणावरणीयं समणाउसो Jivabhi. 3. 598%; ते नरगणा ... पगइपयणुकसाया अप्पिच्छा अचवखुदंसणावरणीयं SatAg. 1.9.1.1635.5.101.
अणिहिसंचय अचंडा Tittho. 40; JS. अवगदमाणत्थंभा अणुस्सिदा __अचखुर्दसणि (a-cakkhu-daimsani <a-caksur-darsa- अगबिदा अचंडा य (मुणी होति) Mila. 836(9) nin) m. one who has an indeterminate or general perception अचंदण (a-candana<a-candana) udj. without sandal produced by senses including the mind but exeluding the eye, paste, M. (वैतालिक) अकुंकुममचंदणं दसदिसावटमंडणं (मभरलंछणस्साAMg. अह वा चउव्विहा सव्वीवा पन्नत्ता, ते जहा -चक्खुदसणी उह) Kap.Mai. 3.26. अचक्द सणी ओहिदसणी केवलदसणी Thina. 4.4(365); णाणावरणिज्ज अचप्पल (a-cappala-a<a-capala-ka? -- satya) adj. वि चक्खुदंसणी बंधति, अचक्खुदंसणी Viy. 6.3. 18 (6. 417); जहन्नणं true (not false), Apa. चित्तु करेवि अगाउलउ व्यणु करेप्पि अचप्पलउँ एको दो वा तिणि वा, उकोसेणं संखेज्जा अचखुदंसणी उव्वटुंति Viy. KumaCa.(H.) 8. 79. 13.1.7 (134); सरीरोगाहणा उकोसेणं चत्तारि गाउयाइ, इंदियाई चत्तारि, अचप्पिअ (a-cappia<?---an-akrānta) ati. not overcome, चक्खुदंसणी, अचक्खुदंसणी ठिई उकोसेणं छम्मासा Jivābhi. 1.90%; 1. 29%; not defeated, Apa. विजाहरु रयणसिद्ध करइ रज्जु संगरि अचम्पिउ 9.131; अचक्खुदसणं अचक्खुदंसणिस्स आयभावे (दसणगुणप्पमाणं) Jambisa Ca. 5.3.2. Anu0g. 471; जीवाणं चक्खुदंसणीणं ... कतरे कतरेहितो अप्पा वा बहुया अचयंत (a-cayanta-a-Saknuvat) alj. (pr. part.) [1.-1] वा ... गोयमा, अचक्वुदंसणी अणंतगुणा Pannav. 3.104(260); अचक्खु- not being able, A Mg. चोइया भिक्खुचरियाए अचयंता जवित्तप. Suy. दसणीति । कालओ केवचिरं होइ? गोयमा, अचक्खुदंसणी दुविहे पण्णत्ते, 1.3.3. 20(201); 1.3.3.21(202); सव्वाहि अणुजुत्ती हि अचयंता जवित्तए तं जहा-अणादीए वा अपप्जवसिप, अणादीए वा सपजवसिए Pannav. Say. 1. 3. 4. 17(220); JM. विवलाइउमचयंतो परिभममि तहि तहि चेव 18.30 (1355); JS, दसणाणुवादेण अस्थि चक्खुदंसणी अचक्खुदंसणी Dhutt. 4. 3; 5.27; अचयंती गंतुं जे पीढम्मि निवेसि पिअरे महइ TarLo. SatAr.1.1.131.
1081; विपलाइउमचयंता धरिणी चोरेहिं मो गहिया 'TarLo. 9283; अचयंतस्स __ अचक्खुदंसणुवजोग (a-cakkhu-damsanuvajoga<a-cak- से खोभेउ पडिनिवेसेणं वहाय समुद्रुतस्स KaKoPra. 104.15; सरीरसंकष sur-darsanopayoga) m. mental activity ( mental appliea- वोढुमचयंता Maran Vi. 38. tion) of indeterminate or general perception produeed by अचयंत (a-cayanta <a-tyajat) adi. (pr. part.) [also senses including the mind bnt exeluding the eye, JS. कम्माणि अचयंतय] not abandoning, Aps, इय विसयसोक्खु अचयंतु संतु अभजागि दु अणगार अचक्ादुदंसणुवजोगे Kasa Pa. 190.
पलयहो न पवच्चमि पहु मंतु JambaSiCa. 9.9.43; तहि चेव मरणु हुय अचक्रवर्दसणोवउत्त (a-cakkhu-damsanovautta<a-cak- मच्छयाण ए हेउ देमु अचयतयाण Antarah Saiii. 5.18. sur-darsanopayukta) adj. having the mental funetion of अचयंतीकय (a-cayanti-kayama-Saknuvat-krta) ati. indeterminate or general pereeption produced by senses in rendered ineapable, JM. अचयंतीकयतरंतमहडे हिं। तीर ताण वि Gluding the mind but exeluding the eye, AMg. जे णं बेइंदिया पारंतएहि तेहि कर्य जुन्झं KumaCa(H.) 6.53 (comm. असमर्थीकृत) अचक्यूदंरुणोवउत्ता ते गं बेइंदिया अणागारोवउत्ता Pannav. 29.21(1939) अचर (a-cara) alj. not moving, immovable, AMg,
अचक्खुफास (a-cakkhu-phāsa<a-caksuh-sparsa) m. रूवाणुगासाणुगए य जीवे चराचरे हिंसइ णेगरूवे Uti. 32. 273; ef. चराचर. what enn neither be seen nor touebed hence darkness, AMg. अचरम (a-carama) adj. having notling superior to it, पुरमओ पवाए पिट्ठओ हस्थिभयं, दुहओ अचक्खुफासे, मज्झे सराणि वरिसंति most exeellent, M. सीसइ चरिअमचरमं णराहिवाणो णिसामेह Gaudva. Nayi. 1.14.78 (Sch. from somewhere t)
1205% ef. अचरिम. अचक्खुविसय (a-cakkhu-visaya<a-caksur-visaya) m. अचरमभव (a-carama-bhava) m. birth which is not not an objeet of, not in the range of eye-sight, AMg. नीय- followed by the last birth, i.e. liberation, JM. से एवं अणेगदुवारं तमसं कोढगं परिवज्जए। अचक्खुविसओ जत्थ पाणा दुप्पडिलेहया भवियाए माराहणाए पाउणइ सब्बुत्तमं भवं चरमं अचरमभवहेउं अविगल
For Private and Personal Use Only