________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अंकुस
99
भंग
760.
Jambuddi. 2.15%; रहसोस्थिय-अंकुस ... गलखणपसत्थ ... करचरणदेस- अकल्लणपहारपरिवज्जिअंग (आसरयणं दुरूहाइ) Jambuddi. 3.109 (comm. भागे Jambuddi. 3.3; तस्स मज्झदेसभागे एगे वइरामए अंकुसे Jam- अंकेल्लणप्रहारः तर्जनकविशेषाधातैः) buddi, 5.38; 7.178; तो वंदिऊण पाए चकंकुसलक्खणे मुणिवरस्स अंकेल्लि (ankelli) Dest. m. the Asoka tree, अंकल्ली अ असोए Utt. 9.60.
DENIMi. 1.7 (comm. अकेल्ली अशोकतरुः, अंकेल्लितलासीणो मा रम) अंकुस (ankusa<ankusa) m. name of Sita's son, JM. अंकोल्ल (ankolla <ankotha) m. [Vara.(Gr.) 2.25; Hem. भयवं लवंकमाणं उप्पति मे परिकहे हि PaumCa.(V.) 91.9%; सो तत्थ (Gr.) 1.200: Mark.(Gr.) 2.22] the tree Alangium hexapetaचेलसामी दट्रं लवणको सविम्हविओ PaumCa.(V.) 97.19%; लवर्णकुसा lum, AMg. अह भंते निबंबजंबुकोसंवतालअंकोलपील ... असोगाणं Viy. य भविया. साहम कवर्ण गई पता PaumCa.(v.) 118.40 [cf. the 22.2.1 (22.2): 22.4.1 (22.4): साल अंकोल पील सेल य Jivabhi. Brahmanic name Ku'a]
1.71; मलियाजाइजहियकोलकोजकोरिंट ... सहकारसुरभिगंधि (दाम पेच्छइ) अंकसहअ (ankusaia <ankusayita) Desi. adj. hook- Kapp.(J.) 37; JM. सरलकयंबंबाडयदाडिमअंकोलबिहा य PaumCa. shaped, अवकी िविरहिए. अंकुसइ अमंकुसाबारे DeNaMa. 1.38; M. (V.) 42.63 53.79%; पत्तो सो सालसरलतमाल ... तिलयनिचुलं कोल्लकलंब... भुअरहि भोअभारा सेलभरंकुसइअफणेहि ण णाआ SetuBa. 6.63. नियरगुविलं महाड JambiCa.(G.) 83.19%; परिसडियपत्तई अंकोलरक्खई __ अंकसत्तण (ankusa-ttana<ankusa-tvana) m. state of ति (Apa.?) KuvMiKa. 112.333; M. पुद्धि पुससु किसोअरि पडोहरंकोल्लbeing a goad, M. ते (पडिमामग्गा) चिअ हत्येसु णहंकुमत्तणं एंति पत्तचित्तलिअं GaSaSa. 4.133; तो गा ...। सठंकोल्लअं सफलसाहिसंकुलं णितृण GaulVa. 1010.
(वर्ण) SriKav. 2.8; Apa. अंकोलबिल्ल सिरिखंड मयण तिरिविच्छवडल अंकुसनिरोह (ankusa-niroha<ankusa-nirodha) m. गंगेरि जउण PaNaCa.(P.) 14.2.73; बिल्लचिरहिलअंकोलतरुधाई Jambucontrol with a goad, JM. मा पिट्रिखंबदव(१ वह गं ताडग-कसघाय- SiCa.5.8.8; 5.10.9 अंकुसनिरोहो Jinadaikhya. II. V. 204.
___ अंकोलतेल्ल (ankolla-tella <ankotha-taila) n. oil of the __ अकुसपलंब (ankusa-palamba<ankusa-pralamba) na Ankotha tree, JM. अंकोलतेलणिद्धो असतो पिहडो कलाण सयलाणं heavenly region, AMg. जे देवा आवत्तं वियावत्तं ... अंकुसपलंबं विमाणं (राया) KumaCa.(H.) 2.37; 3.79. देवत्ताए उसवण्णा । तेति गं देवाणं सोलससागरोवमाई ठिई पण्णत्ता Samav. अंग (anga) Part. 1 particle of address, M. परिरक्खिउमंग 16.13
घेणुअं तं परंतो विहणासि घेणुअं कि KamsVa. 4.24; Apa. जरमरणह अंकुस भूद (ankusa-bhuda<ankusa-bhāta) adj. in the किंकर कि करति मायंग अंग किं मोक्खु देंति MahaPu.(P.) 20.11.2%3B form of a goad, JS. नाणं अंकुस भूदं मत्तस्स हु चित्तहत्थिस्स BhaAra. 2 (between hिand पुण) for what reason indeed, how much
more (or less), what to say of, AMg. अने खलु कामभोगा भन्नो अंकुसभूय (ankusa-bhuya<ankusa-bhuta) adj. in the अहमंसि। से किमंग पुण वयं अण्णमण्णेहि कामभोगेहि मुच्छामो Siy. form of a goad, AMg. नाणं अंकुसभूयं मत्तस्स व गुरुगइंदस्स ArahPad. 2.1.50(670); 2.2.34(711); जइ ताव अरहंता भगतो ... कम्मक्खय(V.) 474.
करणाई तबोकम्माई पडिवज्जंति, किमंग पुण अहं अभोवगमिओवकमिय अंकुसय (ankusa-ya<ankusa-ka) m. goad, hook, AMg. वेयणं णो सम्मं सहामि Thana. 4.451 (325[2]); भगवंताणं नामगोयतिदंड .. केशरियछायालय-अंकुसय-वित्तियगणेत्तिसहत्थगए (महावीरे) Viy. स्स वि सवणयाए, किमंग पुण अभिगमण-बंदण... पज्जुवासणयाए Viy. 2.30; 2.1.17 (2.31); तिदंडए य ... अंकुसए य ... एगते एडित्ता Viy. [Ld.] इट्टा कंता पिया मणुन्ना मणामा अभिरामा जाव उंबरपुष्फ पिव दुलहा, सवण14.109; तिदंडयं च - अंकुसए य ... एगते एडेइ Naya. 1.5.80%; तिदंडए याए किमंग पुण पासणयाए Antag.87%; निच्छद णं विजए खत्तिए मम य ... छपगालर य अंकुसए य केसरियाओ... एगते पति Uvav. 117. नामं वा गोयं वा गिम्हित्तए बा, किमंग पुण दंसणं परिभोग वा Viva. 263B ___ अंकुसा (ankusa<ankusa) f. the शासनदेवता of the 14th णत्थि णं अण्णे पोइ समणे वा माहणे वा जे एरिसं धम्ममाइक्खित्तए, किमंग तोर्थकर, JM. पवर विजयकुसा पण्णत्ती PavSuro. 376 (comm. श्रीअनन्त- पुण एत्तो उत्तरतरं Uvav. 59. जिनस्य अङ्कुशादेवी गौरवर्णा पद्मासना)
अंग (anga) n. 1 limb, part of the body, AMg. जहा कुम्मे अंकमायार (ankustiyara<ankusakāra) adj. [PaiLa Na. सअंगाईसए देहे समाहरे Suy. 1.8.16(426); गोयमा तओ माइअंगा पण्णत्ता, 547] having the shape of a goad, अंकुसइअमंकुसायारे DENaMa. तं जहा-मंसे, सोणिए, मत्थुलिंगे Viy. 1.7.16 (1.350); 1.7.17(351); 1.38 (comm. अंकुसइअं अङ्कशाकारम्)
धरणितलंसि सम्बंगेहि सण्णिवइए Naya. 1.1.1863 1.2.30; सब्वंगेहि धस अंकुसिअ (ankusia < ankusita) adj. [also अंकुसिय] 1 त्ति पडिया Antag. 3.67; Uvas. 101%; सुजाय-सुविभत्त-संगयंगा पासादीया struck with a goad, M. अदिटुरि उविसज्जिअसरपहरंकुसिअवामहत्थाहि (मगुया) Jambuddi. 2.143; JM. बाहूरूपिट्ठिसिरउरउयरंग उबंग अंगुलीपमुहा धणं SetuBa. 14.29; Apa. नहरारुणु तहे थणवट्ट भाइ अंकुसिउ कामकरि- KamVi.(D.) 34; JS. बट्टेसु य खंडेसु य ...। अंगेसु य ... उत्तमं सील कंभ नाइ JasCa. 4.19.15: 2 having the shape of a goad, JS. SHIPa. 25%3 M. तिस्सा अंगाई तह ण वलिआई GiSasa. 2.23: उवरि दोलाइयमंकुसियं तहा कच्छभरि गियं ... बत्तीसदोसविसुद्धं किदियम्भं पउंजदे भरेण अ अण्णुअ मुअइ बइल्लो वि अंगाई GiSasa. 3.75% 3.92; 4.30%; Mila. 605(7) ( comm. अंकुशमिव कराष्ट्र ललाटदेशे कृत्वा)
4.41; 5.41; 5.133; कंटइअमिअंगि SetuBa. 1.32%3; घरइ पिअ त्ति धरिजा अंकुसी (ankusi<ankusi) f. one of the शासनदेवताs, JM. विओअ-तणुअ त्ति आमुअइ अंगाई SetuBa. 5.8; 14.243; अंगेहि भि अणवचंडा विजयंकुसिपन्नइ ति SantiSta. 10.
त्थविरहि असहीरणा समुट्ठिा Lila. 6173; मणहरेहि अंगेहि Lila. 762%3B अंकूर ( ankura <ankura ) m. [metrical lengthening] सुपसाइएहिं अंगे हि Lili. 8213; 8733; 859%; अंगाई विण्हुणो वामणत्तणे sprout, JM. महिला य रत्तमेत्ता उच्छूखंड च सकरा चेव। सा पुण विरत्त- विसममासथ उडाई। ... जअंति Gaudva. 165 157; 187%; 210; 4623 मेत्ता निबंकरे विसेसर Sil. comm. on Siy. p. 104 a. 2; Apa. णं Apa. अंगिहिं गिम्ह सुहच्छि तिलवणि मग्गसिरु Hem.(Gr.) 4.357(2): धम्मबीयअंकूरदंडु CandappaCa.(Y.) 8.24.8.
2 part, member, requisite, AMg. उष्पत्ती।... तुडियंगाणं (= तर्यअंकेल्लण (ankellana) Desi. spurs, AMg. वित्तलयाकसणिवायङ्गानां) च सब्वेसि Thana. 9.22.10 (673); सन्वंगवियंभिया नावा
For Private and Personal Use Only