________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
किम
चलणकमलोवयार किया भूमी Lila 390; भुआगं संखचकंकिणं पदावो Usini. 2.67; cf. अंकिय.
98
अंकिr (ankia ) Def ( fig. use of अंकित ?] embrace, अंकिअ अवरुंडियाओ य परिरंभे DeNĀMa. 1.11; ( महिलावरुंडियाओ बीहंति विवेकका गियो)
[ अंकिइल (ankiilla) Desi. wrong reading of AR and PSM for अंकिल av. 1. for नट्टग Uvav. comm. p. 3a1 नर्तका ये नृत्यन्ति
अंकिद ( añikida < ankita ) adj. ppp.) marked by, characterised by, M. रआइ रेहारहसंखपंकअद्धअंकिदारं पुलऊण भूअले KamsVa. 1.4; S. ( अनसूया ) सणामहेअंकि अंगुलीअअं Śāk. 40.10 (4) ; ( चर ) मए वि अमच्चरक्खसस्स णामं कित्ति अजस्स पाअमूलं पाविदा MudraRā. 19.4; (विदूषक ) पडिसुन्न देउल कोणरच्छा अंकित पिट्ठवसणे ( चेटि ( १ डि)यापुत्ति ) RamMañ 1.34 (26) ; cf. अंकिय अंकिअ.
अंकिय (ankiya <ankita ) adj. (prp.) marked or characterised by. AMg पते परो नामक आणे निसीयह Niya. पत्तेयं आसणेसु 1.16.153; सिरिवच्छंकियवच्छा (अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतेवासी छ अणगारा भायरो सहोयरा हो था ) Antag. 29; नागफडागरुलवहरपुण्णकलर्सकियु ( १ )प्पससीहह दवरगम उमापतिवि चित्तचिचगया ( भवणवासी देवा) Uvav. 34 (Ld. 48 ); नगनगर मगरसागरचक ह रंक.लक्खणंकियचलणा ( मणूया ) Jīvabhi. 3. 596; 3.597; तिविच्छं कियवच्छा सव्वे वि जिणा चउच्चीसं AnuOg. 492 (gā.119) ; JM. थेरीए एक्केको मोरपुत्तपाएसु पट्टंतीए अंकितो ĀVT. (H. ) 822b. 8; निअनामं कियणिअकित्तणयं ( जिणमंदिरं ) KumaCa. (H) 2.51; अन्ह पहू जस्म रूस तस्स नामकियं मुद्दियं छुरियं पट्टवेs Kalka. 263.6; दिट्ठो बंभदत्तनामंकिओ लेहो Erz. 11.1; Apa. लक्खगलक्खंकिउ गुणसमुद् JasCa. 1.5.6; बहुषणक्षिणपंकि पडियंकिओ सुहलक्खगलक्खणि चच्चकिओ Bhavika. 68.6; णियणामक्खर अंकियसरेहिं VaddhaCa. 5.11.11; अवरविदेहिं कुलगिरिअंकिए PaNaCa. (P.) 5.1.3.
=
m. goad, Apa.
अंकुद्ध (anikuda ankuta ankusa) जइ परसरहि सग्गि णासेप्पिगु अंकुडेग हिणइ कड्डेपिणु MayaParüca. 2.16.1; जइ सम्गि, जिणु णासिवि पसरइ अंकुडेण मारेमि कङ्क्षिवि MayaParaCa. 2.71.2.
अंकुडिअ (ankudia <arikutika) m [also अंकुडग] a peg, [Both PSM and Sag. transcribe in Pkt. the Skt. word ankutika in the comm.s of Jīvabhi. नागदंतौ नर्कुटिको अंकुटिको इत्यर्थः p. 205; Jambuddi p. 50a.]
अंकुर ( ankura) m 1 sprout, the first leaf of a plant, shoot, AMg रुक्खगुच्छगुम्मलय वल्लित गपव्वगह रितोस हि पवालंकुरमादीए य तणवणस्सइकाइए विद्धंसेहिति Viy. 7.6.31 (9.117); Jambuddi. 2.131; झाणसुभ जोगनाणपल्लववरं कुरधरो ... संवरवरपायवो Panha. 10.2; बीया अंकुरणिष्कत्ती अंकुरातो पुणो बीयं Isibhās. 2.4; 15.3; 15.5.5.7 gā.15; दड्ढेसु बीरसुण पुणो अंकुरुम्पत्ती भवति Isibhas. 20.23; सिलप्पवाले इ वा पवालअंकुरे इ वा RayPa. 27; सूमाल ग्वाल तो हियवरंकुरग्गसिहरा ( पायवा) Jīvābhi. 3.274; 3.387; 3.672; तेउलेसा बण्णेण पवालंकुरे इ वा Pannav. 17. 126 (1229); से जहाणामए बीयाणं अग्गट्टाणं पुणरव अंकुरुप्पत्ती न हवई Pannav. 36. 2176; जधा दढाण बयाणं न जायत पुर्णकुरा Dasã. 5.7 gā. 15; JM. कडणमश्चत्तकदणं डब्नेकुरनीलनीलमणि KumĀCa. (H.) 2.46; कंदा अंकुर किसलयाणगा सेवाल भूमिका Jivviy 9; M. मलिगमा विरलंकुरा यहा GauŅVa. 356; पासालग्गसिलंतरपदमकिदंतंकुरा दिअहा GaudVa. 532; हरिणो लिरिसिद्दिणोत्यकोत्युहीदं कुरायार LILD 5; एक्केणं चिय चूयंकुरेण
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कज्जं ण पज्जतं Lila 76; Apa कुलिसकुडिलंकुरारावलीरा इयं धगधगतं पुरो चकमुद्वाइयं MahaPu. (P.) 77.12.21; 2 a sharp point, the tip, an early growth, the source, JM पुलयंकुरेहि कलिओ उउंबरो उंबरेहिं व KumaüCa. (H) 2.77 M. णितग्गिंग ब्भिणार व थोउपरणा Setulla ( Basak) 9.63 वर्षात अहो उ अति मूलंकुर व्व पुहवीए GaudVa. 722; (राजा) ते सुंदरीम बहला पुलअंकुराली KapMan. 4.21; Apa. अणुमग्गे तो पविणहरंकुर सोणइएहिं मुक्कणिय कुक्कुर JasCa. 3. 35.3; पढमं कुरु नावर इहु पुन्नदं Bhavika 17.12; 3 scratch, M. णिज्वाइ मउलि ओगविअणहचुडुपंकुरं जहणं GaudVa. 165.
अंकुरिr ( ankuria <ankurita) adj. [PaiLaNa 890] 1 sprouting, JM पढनं चिय पढमजिणस्स नमह ... अंकुरिअनोक्खपायवबीयनिहाणं व पयकमलं GaRaKo. 3; Apa. जिष्णु वि अंकुरियउ जिह सोहर VaddhaCa. 4.1.16; तारुण्णकंडु अंकुरिउ नाइ JambiSaCa 4.19.13; 2 growing, developing, M. सुब्बंगरोमंचच्छरेण णेहो व्व अंकुरियो Lila 403 Apa दुबइरिपुकम्पमोठय
San KuCa. 5188.
अंकुल (arikusa cankusa) m. name of a महाग्रह, AMg. माणगा दो अंकु Thana. 2,95,
दो
अंकुस ( ankusa < ankusa ) 1. a region in the sky, AMg जे देवा अवत्तं वियावतं • अंकुसं अंकुस पलंबं ... विमाणं देवताए उववण्णा । तेसिं णं देवाणं सोलससागरोवमाइ ठिई पण्णत्ता Samav. 16.13 ( 16.3) ; ( एगट्ठीए विभागाणं ) अंकुले झले य जत्रे DeveNa Pra. 140
अंकुम ( ankusa < ankusa ) n 1 goad, hook, AMg. अंकुसेण जहा नागो धम्मे संपडिवाइओ Utt. 22.46; Dasave. 2.19; नाणंकुसेण धीरो धरेव दित्तं पिव गई Maran Vi. 505; JM. होलगइ अंकुस चेव .... बत्तीसप्रेसपरिसुद्धं किम्मं पउंजई āvNi. 1207 ( comm. अंकुसं येन रजोहरणमङ्कुशवत्करद्वयेन गृहीत्वा वन्दते तत् । कृतिकर्मणि षष्ठदोष: p. 543b); PavSaro. 150; केहि वि संतविज्जर अं: सयकवर वक्कहिं BhuvKevCa. 384; ताडिओ तिक्खं कुसेण अष्कारिओ कुंभमाए Erz. 10.28; उन्बेलुअनु कुसमच्छवेणूहि अवओ KumaCa. (H) 2.38; JS. धरहि मगमत्तदुरियं णाणंकुसरण मुणिपवर Bhav Pa. 78; M. पडिगअगंधाइद्धा उद्धंकुम रुद्ध मत्थअ व्व गईदा SetuBa 336; 5.57; आरक्खवणमुहुग्गि ण्णभूरिमंगट्ठिअंकुस क्खंडं । . धुर वणं जयगदो GaudVa. 437; मच्छेकुसजव चक्क ककरलो पण पीवर-पओट्टो Lila. 841; (देवी) उवजणइ पुलयसुहिए लग्गो वि नहंकुसो तुहच्च ( च्छ ? )रियं RamMan. 3.17; Apa. देक्खु अम्हारा कंतु । अहमत्तहं चत्तंकुसहं गय कुंभई दारंतु Hem. (Gr.) 4.345; 4. 383; धि ( ? थि) उवएव-गइंदु विणयंकुसेण णिबद्धउ Rit NeCa. 1.10.18; कश्या वि हत्थि चढि रमइ रंगि अंकुसेण भमाइ विविगि JasCa. 1.5.13; अगगंति दंति अंकुसपहार P. NaCa. (P.) 12.2.8; संचलिउ सम्मुहु वणकाणणहो णं मुक्कंकुसु मत्तगउ BhaviKa. 58. 11; उद्धरेह चक्कुसकुडल इया SudCa.(N.) 4.14.1; 7.17.12; होस हि धयअंकुसछत्तःड KarCa 2.8.2; वज्जंकुस करु तियउपडु तर्हि मारूढउ ताव SanKuCa. 701.8; 2 the figure of a goad (as an auspicious sign), AMg तेसिं विजय दूसगाणं बहुमज्झदेउ भागे चत्तारि वश्रामया अंकुसा पण्णत्ता । तेसुणं वइरामपसु अंकुसेसु चतारि कुंभिका मुत्तादामा पण्णत्ता Thina. 4.2.339 (4.307); तिरंदर Naya. 1.5.52; अंकुस अट्ठावय पसि बत्तीसलाख घरीओ Panha. 4. 8; महं एवं वइरामयं अंकुमं विउब्वंति Ray Pa. 30; तत्सि च णं वयरामर्थसि कुकुमिमुत्तमं RiyPa. 40 दराम से पत्ते पत्तेयं कुंभिका मुत्तादामा पण्णत्ता Jivabhi. 3.313; ताओ मणुईओ थाल - अंकुम अट्ठावय ... बत्तीस लक्खणधराओ Jivābhi, 3.597; 83.892;
For Private and Personal Use Only