________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
अकम्म
www.kobatirth.org
...
41
अकम्म (a-kamma a-karman ) n 1 absence of activity, inactivity, AMg, कम्ममेगे पेवेदेति अकम्मं वा वि सुब्वया Sáy. 1.8.2; तो अकम्मविरियं पंडियानं नृणेह मे Say. 1.8.9; अक्रम्मुणा कम्म खति धीरा Siy. 1.12.15; णो तं अणुड्डाणेणं अकम्मेणं अणुद्दिणं उदीरणाभवियं कम्मं उदीरेs Viy. 1.3.3 (1.149); 1.3.11[2] (1.157) ; सा बडा पुट्ठा उदीरिया वेश्या निजिष्णा सेयकाले अकम्मं वा वि भवइ Viy. 3.3.14 (3.148); Utt. 29. para 71; देवाणुभावे किण्णा लद्धे, किं उट्ठाणेणं ... उदाहु अणुट्टाणेणं, अकमेणं जाव अपुरिसपरक्कमेणं Uvas 167; 198; 199; 2 improper act, evil act. Apa. विणद्वेण धम्मेण सव्वं अकम्मं BhaviKa. 56.7; करमि अम्मु सिट्ठजणदृसित मंदिरु तं न जं न मह मूलिउ JambistCa. 9.15.4; adj. 1 who is inactive, who is not having karman, AMg. अक्रम्मस्स ववहारो न विजद āyar. 1.3.1.4; अत्थि णं भते अकमस्त गई पण्णाय Viy. 7.1.11 (710) ; तहागयस्स जीवस्स अरूविस्स
अकम्मस्स अरागस्स नो एवं पण्णायति तं जहा - कालत्ते वा सुक्किलत्ते वा
Viy. 17.2.19 (17.35 ) 2 who has done no evil act, AMg. धंसेइ जो अभूषणं अम्मं अत्तकम्गुणा । अदुवा तुममकाशित्ति महामोहं पकुञ्चर Samav. 30.1.8 (šī. - अभूतेन अतद्भूतेन के ? अकर्मकं अविद्यमानदुश्चेष्टितं आत्मकर्मणा आत्मकृतक पिवातादिना p. 82) ; Dasa. 9.8; 3 who has done no productive activity, AMg विणा वि लोमं निक्खम्म एस अकम्मे जाणइ पासर Ayar. 1.2.2.1; विणएत्तु सोतं निक्खम्भं एस अहं अकम्मा जाणइ पास पडिरेहाए णावकंखर āyar. 1.5.6.3.
अक्रम्म (a-kamma ā kramya) ger having attacked with force, JM. साहू अकम्म धम्नाओ जे भंसेर उबट्ठिए । णेयाउयस्स मग्गस्स अवगारंभि वट्टइ Avši. p. 161b ( comm. अकम्म बलात्कारेण )
अकम्मओ (a-kammao<a-karma tas) adv. [also अकम्मतो ] because of inactions, AMg कम्मओ णं भंते जीवो नो अकम्मओ विभक्तिभावं परिणम Viy. 20.3.2 (20.22); 12.5.37 (12.120)
अकम्मंस (a-kammamsaakarmāmsa) adj. free from the slightest karman ( comm. विगतघातिकर्मा), AMg सिणाए पंचविहे पत्ते, तं जहा - अच्छवी, असबले, अकम्मंसे संसुद्धणाणदंसणधरे अरहा जिणे केवली अपरिस्सावी Thāna. 5.3.189 (445); Viy. 25.6.10 (25.285) ; सव्वष्पगं विउकस्सं सव्वं नूमं विणिया । अप्पत्तियं अकम्भं सेयमहं मिगे चुए Suv. 1.1.2.12; JM. ( किरिया ) सा पढमसमए बद्धा बिइयसमए वेश्या, सा बद्धा पट्टा वेश्या निज्जिण्णा सेयकाले अकम्मं से यावि भवइ Avši. 615a.9.
अकमकारि (a-kamma-kāri<a-karma-kārin) adj. who does an evil act, AMg. भगति अलियं • इमो वि वीसंभघायओ पाव
कम्मकारी अक्रम्मकारी अगम्मगामी Panha. 2.9.
अक्रम्म (a-kamma-cetthaa-karma cesta) and). wifese activity involves evil deed, AMg अवहेडिवपट्टिउमंगे सामने से पाया) UI 12.29.
अकम्मज (a-kamma-ja<a-karma-ja) adj. not produced by the karmans, JM तहभव्वत्तं चित्तं अकम्मजं आयतत्तमिह यं UvPay. 999.
अकस्मबंध (a-kamma-bandha<a - karma-bandha) m. bondage of the karmic matter which is not yet in the form of karman, JŚ. मिच्छत्तासंजमक सायजोगपञ्चरहिं अकम्मरूवेण ट्टिदकम्मइयक्खंदाणं जीवपदे साणं च जो अण्णोणेण समागमो सो अकम्मबंधो णाम Jay Dhav. 1.187; 1.458; [JainLa.]
अकम्मभूम (a-kamma bhūma<a-karma-bhūma ) adj. belonging to the so-called Akarma-bhumi (i. e. lands in which creatures live without doing any labour), AMg . ( गब्भवक्कंतिया ) P.D. 6
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कम्म- अकम्मभूमा य अंतरद्दीवया तहा Utt. 36.195; cf. अकम्मभूमिय
अकम्मभूमग (a-kamma bhūmaga<a-karma-bhūmaka =akarmabhūmika) adj. [also अकम्मभूमक, अक्रम्मभूमय ] pertaining to or living in the so-called Akarmabhimis (i. c. lands in which men live without doing any work like agriculture or any other occupation), AMg अहवा छव्विहा मणुस्सा पन्ना, तं जहा - गन्भवतिभमणुस्सा कम्मभूमगा, अकम्मभूमगा, अंतरदीवगा Thāna. 6.20(490); नयर असलेल्या उम्मभूमी सिद्धवज्र्ज जाव अपराजियदेवे हितो वि उववज्जंति Viy. 12.9.7 (12.169) ; मस्सेहितो अम्मभूमगअसंखेज्जवासाज्यवज्जेहिंतो उबवति Jivabhi. 1.51; 3.155; अक्म्मभूमकम गुस्सनपुंरुगस्स मत केत्तियं कालं अंतरं होइ Jivābhi. 2.133; एवं अकम्मभूमयम गृसीणं पि ( चत्तारि ऐसाओ पण्णताओ ) Pannav. 17.162 (17.1257[ 10 ]); 17.172 ( 17.1258[8]); कम्मभूमि भूि
...
नो अंतरदीवगेहिंतो Pannav. 6.72 (6.662 [3]); गभवतिय तेयमणुस्सा तिविहा कम्मभूमगा, अम्भूमगा, अंतरदीवगा Pannav. 1.85 (1.94 ) अकम्मभूमि (a-kamma-bhūmi < a-karma-bhūmi) f. [also अकम्मभूमी ] regions or countries where the inhabitants live without doing any labour or work like agriculture or other occupations, AMg कति णं भंते अकम्मभूमीओ पन्नत्ताओं गोयना तीसं अकम्मभूमीओ पन्नत्ताओ Viy. 20.8.2 (20.63) ; 25.6.65 (25.326); 25.7.53 (25.477) ; मणुस्सनपुंसगाणं कम्मभूमिनपुंस्गाणं अवम्मभूमिनपुंसगाणं च कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुला वा Jivabhi. 2.137; Pannav. 1.84 ( 1.93); Thāna. 4.2.307 (299) ; पण्णरससु धम्मभूमी तीसार अस्म्मभूमी एप्पण्णा अंतर
अकग्मया
Nandi. 32; पणएरन्नवसु अकम्मभूमीसु माणवे निहए ( खामे ) ārah Pad. 396; JM. तत्थ य पण्णरसकम्मभूमीओ तीसं अकम्मभूमीओ CaupCa.. 5.14; हेमवयं हरिदास देवकुरू तह य उत्तरकुरू वि । रम्मयपरन्नवये इय छन्भूमी पंचगुणा || एया अकम्मभूमीओ PavSaro. 1053.54.
अकम्मभूमिय (a-kamma bhūmi-ya <a-karma-bhūmika or akarmabhūmi-ja) adj. (f. *भूमिया] [also अम्म भूमि अकम्मभूमिग] belonging to or born in so-called Akarma-bhūmis, AMg मणुस्सित्थीओ तिविधाओ पण्णत्ताओ, तं जहा -कम्म भूमियाओ, अम्मभूमियाओ, अंतरदी विगाओ Thāna. 3.1.50(139[1]); अक्रम्मभूमियाणं मणुयाणं दसविहा रुक्खा पण्णत्ता Samav. 10 (2) ; मणुस्सेनु सब्बे सु कम्मभूमिएस नो अकम्मभूभिएस ( उववज्जंति ) Jivābhi. 1.101; 2.85; देवकुरुउत्तरकुरुअकम्मभूभिगमनुस्मित्थियाओ मणुस्सपुरिसा य एते णं दण वि तुहा सेलेगुणा Jvabhi. 2. 147 मस्त्विातिविहा सम्मभूमियाओ... अम्मभूमियाओ अंतरदीविया Jivābhi. 2.11 गो अरुम्म भूमिगन्भवतियमाणं (मणवणार्ग) Nandi. 30(3); 28 अकम्मभूमिअगब्भवक्कंतियमणुस्साणं मण्णदरस्स पचिदियस्स कम्मभूमियस्स अकम्मभूमियस्स वा ईसिमज्झि मपरिणामस्स तस्स णाणावरणीयवेयणा कालदो उक्कस्सा Satāg. 4.2.6.8; Dhavala अकम्मभूमियस्स वा त्ति उत्ते देवणेरश्या घेतब्बा 11.89.10.
For Private and Personal Use Only
...
m.
अकम्ममास (a-kamma-māsa < a-karma-māsa ) month during which no sacred acts are to be performed, JM. तहा नागपंचमि छ अकम्ममासे वज्जित्ता मग्गसिर- फग्गुण- वहसाह - जेट्ठआसासु सुक्कपंचमीए जिणनाहपूयापुव्वं ... पडिवज्जेइ ViMaPra. 26.9.
अम्मय (a-kammaya <a-karmaka ) n. name of an antaradvipa (so called because men there are not required to work for their livelihood), JM. कम्माकम्मयअंतरदीवयमणुसु मज्झत्तेण । ... जे दुम्मिया ते वि खामेमि ArahP. (Su.) 59.
(a-kamma-ya <a-karma-ta) f. the state of