________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४६४
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः
[रकारादि
अथ लकारादिकषायप्रकरणम्
(६१९२) लक्ष्मणामूलयोगः लघु पञ्चमूल (शालपर्णी, पृष्ठपर्णी, कटेली, (यो. र. ; ग. नि. । वन्ध्या . ; यो.
| बडी कटेली, गोखरु ) का या जौकी भूसीका त. । त. ७५)
क्वाथ पिलाने और उसीका अवसेक करनेसे पित्तज
वीसर्प नष्ट होता है। क्षीरेण लक्ष्मणायास्तु शिफां सम्यग्दिनत्रयम् ।
लघुपुनर्नवादिकाथः पीत्वा ऋतुमती नारी वन्ध्या शब्दं जहाति सा॥
(वृ. यो. त. । त. १५० ) यदि ऋतुमती स्त्री ३ दिन तक लक्ष्मणाकी ___प्र. स. ३८५० “पुनर्नवादि क्वाथः" (६) जड़को दूधमें पीस कर पिये तो बन्ध्यत्व नष्ट हो | देखिये । । जाता है।
(६१९५) लघुमञ्जिष्ठादिक्वाथः (१) (६१९३) लघुपञ्चमूलयोगः (वै. र. । वातरक्ता. ; वृ. यो. त. । त. ९१ :
।
यो. त. । त. ४१) ( वै. म. र. । पटल ७)
मअिष्ठोग्रावरातिक्तानिशानिम्बामृतामरैः । ज्वरेषु मूत्रकृच्छं चेत् कुमारीस्वरसं पिबेत् । सत्रिवृत्त्वदिरैः काथः सर्वकुष्ठानिलामृजे ॥ कनीयः पञ्चमूलं वा गुह्यमेतचिकित्सितम् ।।
____ मजीठ, बच, हर्र, बहेड़ा, आमला, कुटकी, यदि ज्वरमें मूत्रकृच्छू हो जाय तो घृत- | हल्दी, नीमकी छाल, गिलोय, देवदारु, निसोत, कुमारीका रस या लघुपञ्चमूलका काथ पिलाना | और खैरसार समान भाग लेकर काथ बनावें। चाहिये।
___ यह काथ हर प्रकारके कुष्ठ और वातरक्तको यह एक गुप्त प्रयोग है।
नष्ट करता है। (६१९४) लघुपञ्चमूलादिकाथः
लघुमञ्जिष्टादिकाथः (२) ( यो. र. । विसर्पा.)
(वै. र. । कुष्ठा. ; वृ. यो. त. । त. १२०;
___यो. र. । वातरक्ता.) कनीयः पञ्चमूलस्य यववल्कलस्य वा।
प्र. सं. ४९८१ "मञ्जिष्ठादि काथः (लघु)" कषायः पित्तवीस पाने सेकेऽपि शस्यते ॥ । (६) देखिये ।
For Private And Personal Use Only