________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भारत-भैषज्य-रत्नाकरः
[मकारादि
क्षौद्रेण हन्त्युद्धतमेदुरत्वं
समभाग विचूाथ कन्यानीरेण भावयेत् । मध्वम्बु तस्यानु पिबेत् त्रिरात्रम् ॥ दिमाषां वटिकां खादेद्दुग्धानं प्रपिवेत्ततः ।।
शुद्ध पारद, गन्धक और बायबिडंगका चूर्ण प्रमेहं नाशयत्याशु केशरी करिणं यथा । समान भाग ले कर सबको आकके रसमें खरल शुकप्रवाहं शमयेत्रिरात्रान्नात्र संशयः ॥ करके सुरक्षित रक्खें ।
| चिरजातं प्रवाहश्च मधुमेहश्च नाशयेत् ॥ इसे शहदके साथ मिला कर सेवन करनेसे
___ बङ्ग भस्म, सुवर्ण भस्म, कान्तलोह भस्म, प्रवृद्ध मेदरोग भी नष्ट हो जाता है। रससिन्दूर, मोती ( भस्म या पिष्टी ), तथा दालमात्रा--३ रत्ती।
चीनी, छोटी इलायची, तेजपात और नागकेसरका अनुपान--शहदका शरबत ।। चूर्ण समान भाग ले कर सबको एकत्र मिला कर
मेहकुलान्तकरसः (१) घृतकुमारीके रसमें घोट कर २-२ माशेकी (प्रमेहकुलान्तको रसः) गोलियां बना लें।
(र. र. ; र. का. धे. । प्रमेह) ___ इन्हें खा कर ऊपरसे दूध भात खाना
" प्रमेह कुलान्तको रसः" प्र. सं. ४४६० चाहिये । देखिये।
___ इनके सेवनसे पुराना प्रमेह और मधुमेह मेहकुलान्तकरसः (२)
शीघ्र ही नष्ट हो जाता है। यह रस शुक्र प्रवा(प्रमेहकुलान्तको रसः)
हको केवल ३ दिन में ही बन्द कर देता है । ( धन्व.; भै. र. । प्रमेह. ; नपु. मृता. । त. ७)
( व्यवहारिक मात्रा-२-३ रत्ती।) " प्रमेह कुलान्तको रसः (२)" प्र. सं.
(५६७४) मेहद्विरदसिंहो रसः ४४६१ देखिये। मेहकुञ्जरकेसरीरसः
(र. र. । प्रमेह.) ( यो. र. ; र. चं. ; वृ. नि. र. । प्रमेह) पारदाभ्रकयोर्भस्म मृतं लौहाष्टकं समम् । ____ "प्रमेह कुञ्जर केसरी रस" प्र. सं. ४४५९ टङ्कश्चैव मध्वाज्यं प्रत्येकं मृततुल्यकम् ॥ देखिये।
चण्डालीराक्षसीपुष्पैर्दिनं मर्य निरुध्य च । (५६७३) मेहकेसरीरसः
मूषायामन्तरे पक्वं दिनैकं तञ्च चूर्णयेत् ॥ (प्रमेहगजकेसरीरसः)
मेहद्विरदसिंहोऽयं रसः क्षौद्रविमाषकम् । (भै. र.: रसे. सा. सं. ; र. चं. ; र. रा. सु.। लिहेच्चानु पिबेत्तनिष्कैकं टङ्कणं सदा ॥ ___ प्रमेह. ; रसे. चि. म. । अ. ९)
पञ्चवक्त्र रसोऽप्यत्र देयं शुक्रप्रमेहजित् ॥ मृतवङ्गं सुवर्णश्च कान्तलौहश्च पारदम् । पारद भस्म, अभ्रक भस्म, अष्ट लोह (स्वर्ण, मुक्ता गुडत्वचश्चैव सूक्ष्मैलापत्रकेशरम् ॥ चांदी, ताम्र, बंग, सीसा, कान्तलोह, मुण्डलोह
For Private And Personal Use Only