Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
उतने पैर पसारिए
કતને પૈર પસારિ, દ્વિતની તંત્રી સૌ।િ સોડ તેટલો જ સાથરો કરવો જોઈએ. એટલા પગ લંબાવવા જેટલી લાંબી રજાઈ કે ચાદરની સોડ
હોય. સાધનને અનુરૂપ જ કાર્ય કે ખર્ચ કરવું જોઈએ. પોતાની આવક કેટલી તે વિચારીને જ ધન ખર્ચવું જોઈએ; દેવું કરીને કે ઉછીનું લઈને ખ્યાતિ પાછળ દોડવાનો અર્થ નથી. उधार का खाना और फूस का तापना दोनों વાવર હૈ। ઉધાર લઈ ખાવું અને સૂકા ઘાસને સળગાવી તાપવું બંને બરાબર છે. આપ્યું ને તાપ્યું કોઈનું બેસી નથી રહેતું. તટા, ચોરી જોતવાન જો કાટે। ખરેખર તો કોટવાળ ચોરને પકડીને ધમકાવતો હોય છે, પણ ચોરને જો કોઈ ગુપ્ત સાથ મળી ગયો હોય છે તો ચોરી કરી હોય છતાં પોતાને પકડનાર કોટવાળને ઊલટો એ ધમકાવતો હોય છે.
તટે, વાત્ત વોની જો આ તો ઊલટું થયું : બહારથી
વાંસ બરેલીમાં મોકલાયા !બરેલી નગરમાંથી એના વિખ્યાત વાંસ બરેલી બહાર મોકલાય છે. ચી તુજાન, જીજા પજવાના આકર્ષક ઉચ્ચ કોટિની દુકાન પણ મીઠાઈ ત્યારે ફીફી ફચ. નામ મોટું ને દર્શન ખોટાં. દૂરથી આકર્ષક પણ ગુણમાં ઊતરતાપણાનો શો અર્થ ?
૮ ને મુત્યુ મેં નીશા આવડા મોટા શરીરવાળા ઊંટના મોંમાં ચપટીક જીરાથી શી ભૂખ ભાંગે ? ઊંચી ને સંપન્ન વ્યક્તિને સામાન્ય નજરાણું ધરવાનો શો અર્થ ?
૪૩૪
૮ ચહે સો શિરે, શિરે ચા પીસનહારી । ઊંટના કાઠે ચઢી શોભા ને ગૌરવ મેળવનારને ફરી નીચે પડવાનો વારો પણ આવે. પણ નીચે ઘંટીએ બેસી દળીદળી પેટ ભરનાર ગરીબ સ્ત્રીને (ઊંચે ચઢવાની ઇચ્છા જ નથી હોતી તેથી) પડવાનો ભય રહેતો નથી. જેટલું વધુ ગૌરવાન્વીત પદ એટલું જ વધુ સંકટભર્યું જીવન.
ધો ા તેના ન માયો ા તેના। ઉદ્ધવને લેવાનું નહિ ને માધવ(કૃષ્ણ)ને દેવાનું નહિ. સંબંધ કે ભાઈચારો લેતી-દેતી (લેણદેણ) અર્થાત્ વ્યવહાર પર આધાર રાખે છે, જે કોઈ અન્યના લીધાદીધાની પીડામાં નથી એ સર્વ ઝંઝટોથી પર રહી શકે છે. બે વ્યક્તિ હોય જ એવી કે એમની વચ્ચે સંબંધ સ્થપાઈ ન શકે, પછી એકને કશી ઝંઝટ ન રહે.
પૂર્વી અનાર, સૌ વીમાર। વ્યક્તિ એક (જેમ દાઢમ એક) હોય ને એને પામવાની જરૂરતવાળા સેંકડો
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ओस चाटने से०
હોય તો શો અર્થ ? દાઢમનો રસ પાચકને પુષ્ટિકારક હોય છે પણ દાઢમ એક જ હોય અને સો રોગી એને મેળવવા મથતા હોય તો કોઈને કશો લાભ ન થાય. સમાજની દરેક વ્યક્તિ દરેક કાર્ય માટે કોઈ એકલદોકલ વ્યક્તિ પર બધો આધાર રાખી ચાલશે ને પોતે આળસુ રહેશે તો સમાજ આખાનું દળદ૨ શી રીતે ફીટશે ?
પદ્મ સૌર પુ યારદા એકડાની પાસે એકડો આવે એટલે એકના અગિયાર થઈ જાય. એકલ વ્યક્તિ જે ન કરી શકે તે બીજી વ્યક્તિનો સાથ લઈને કરવા જાય તો અનેક ગણું થઈ જાય. જ તો વરેલા, દૂસરે નીમ-ચટ્ટા। એક તો (કડવું કારેલું અને પાછું (કડવાશના ગુણવાળા) લીમડાનો આધાર લઈ ઊછર્યું. પોતે કડવું હતું ને લીમડા પર પોષણ પામ્યું એટલે બમણું કડવું થઈ જાય. વ્યક્તિ પોતે કઠોર હોય ને બીજી એવી જ કઠોર વ્યક્તિનો સંગ પામે તો તે વધુ કઠોર થઈ જાય. જ પંથ તો જાના એક માર્ગ ને બે કાર્યની સિદ્ધિ. એવો માર્ગ લેવો કે એકસાથે વધુ કામ થઈ જાય. एक मछली सारे तालाब को गंदा करती है।
એકની બૂરાઈ આખા સમૂહને કલંકિત બનાવે છે. एक मियान में दो तलवारें कभी नहीं रह सकती * એક મ્યાનમાં એક જ તલવાર સમાય, બે તલવાર ન રહી શકે; જેમ કે, પતિને ઘરમાં એક ગૃહિણી હોય પછી બીજી સ્ત્રી ત્યાં સાથે વસી ન શકે.
વા હાથ તે તાતી નહીં વનતી। એક હાથથી તાળી
ન વાગે. તાળીનો અવાજ કરવા બીજા હાથની મદદ લેવી પડે છે. કામ પાર પાડવા બીજાની મદદ લેવી પડે.
ओखली में सिर दिया तो मूसलों से क्या डर ? ખાંડણિયામાં માથું મૂક્યા પછી સાંબેલાનો શો ડર ? જ્યારે વ્યક્તિ જોખમ ખેડવાના નિશ્ચય સાથે ભયંકર સ્થિતિમાં પ્રવેશી ચૂકી હોય ત્યારે એને કોઈ જોખમનો ભય રહેતો નથી. ઓછે જી પ્રીતિ, બાજૂ ી મીતિ। રેતથી બનેલી દીવાલ સ્થિર નથી રહેતી, ગમે ત્યારે પડવાની જ હોય છે. એ જ રીતે જે ઓછો છે, ઊણો છે, અનુત્તમ છે એનો પ્રેમ પણ સ્થિર નથી-ગમે ત્યારે ખરી પડવાનો છે.
ગોસ ચાટને મે પ્વાસ નહીં બુન્નતી ઝાકળ દેખાવમાં સુંદર હોય છે પણ એકઠાં કરાય તોપણ પાણી ન બને ને ચાટીએ તોય પ્યાસ ન બુઝાવે. પ્યાસ તો પાણી (ભલે એ દેખાવમાં સુંદર ન હોય) પીધે જ
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020093 |
| Book Title | Bada Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ratilal S Nayak, Bholabhai Patel |
| Publisher | Akshara Prakashan |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 610 |
| Language | Hindi, Gujarati |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 11 MB |