________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अज म अरीज
१६७
जम मुबखरी
(आयुर्वेद में अस्थि की उत्पत्ति मेद धातु से अज़म कासिमुल अन्फ़ aazma-qasimulमाना है नकि वीर्य से ) विस्तार हेतु देखिए- anfa-अ० उस्तखाँ परदहे-बीनी-फा० । नासा. इज़ाम।
। फलकास्थि-हिं० । वोमर ( Vomer' ), अज़म अरोज़ aazma-aariza-अ० । चौड़ी स योमर ( os vomer) इं०।।
अस्थि, कुकुन्दरास्थि, नितंबास्थि, निकास्थि, चूतड़ अज़ म कुर्सना aazma-kursani-अलवली को हड्डी। सैक्रम (Sacruin )-ई। -१० । वत्तु लक, मटराकार, गोलाकार-हिं० । देखो-त्रिकास्थि ।
पिसीफॉर्म ( Pisiform)-इं। अज़ म अस्फो aazma-asfanji-अ० अज म अज़म खञ्जरी aazma-khanjari-१०
वतदी (स्क्रोनाइड) का वह पतला परत जससे ग़ज़रूफ़ ख़ञ्जरी, ग़जरूफ सैफी उस्तखाँ, खारी प्रारम्भावस्था में इसके दोनों रन्ध्र बन्द रहते हैं। -फा० । खारनुमा हड्डी-उ०वकास्थि, दात्रझझरास्थि चूड़ा। एथ्मॉइडल क्रेस्ट ( Eth- वत्, फणधर-हिं० । प्रन्सिफॉर्म(Unciform), moidal crest)-ई ।
हैमेट बोन ( Hamate bone)-इं०। । अज म अस्फो अला -aazima-asfanji- अज़ मनी aazma-nardi-अ० अनर्दी । नर्द.
aala-अ० ऊध्वशुक्तिका, उर्वसीपाकृति । नुमा हड्डी-उ०। घनास्थि-हिं० । क्युबाइड सुपीरिअर कोञ्चा ( Supeior concha ), (Cuboid )-ई० । सुपीरिअर टबिनेटेड बोन (Superior Tur- अज़ म मशाशी aazma-mashashi-अ०. binated bone)-ई ।
अज़ म अस्ती । झझरास्थि चूणा हिं० । अज़ म अस्फञ्जो अत्फल aazma-asfan ji- - एथाइडल क्रेस्ट ( Ethmoidal crest)
asfal-अ. अज़ म मशाशी अस्फल, अज़ मु. -ई। देखो-हजाम मशाशियह तथा अजम स्सद्ह अज़म-मुल्तवी । उस्तखाँ सदफ़्री, सीप- अस्त जी अस्फल इत्यादि । नुमा हड्डी फ़ा० । अधः सीपाकृति, अधः अज़म मइयनी aazma-muaiyni अल्मुरब्बशुक्तिका-हिं० । इन्फ्रीरिअर कोञ्चा ( Inferi
अउल मुन्हरित-अ० । विषमकोण चतुर्भुजास्थि or concha ), इन्फीरियर दर्बिनेटेड बोन
-हिं । यह उक्र स्वरूप की अस्थि पहुँचे की , ( Inferior Turbinated bone )
संधि की दूसरी पंक्ति की अस्थि और संधि की -इं०।
वाह्य पोर स्थित है। ट्रेपीज़ियम् ( Trapeअजम अस्फ़जी मुत्यस्सित-aazma-asfa
zium)-इं० । nji mutvassit-१० मध्य सीपाकृति,
अज़ म मुकद्दम रास aazma-muqaddamमध्यशुक्तिका-हिं० । मिडिल कोञ्चा, middle
las-अ० ललाटास्थि-हिं० । फ्रॉण्टल बोन - concha ), मिडिल टर्मिनेटेड बोन (Midd
(Frontal bane )-इं० । देखो-अज़ मुल __le Turbinated bone)-इं०।
जव्हह। अजमकमह..दुवह azma-qamah-duvah
अज.म मुवख्खर रारू-aazma-muvakhkh. १० (Occipital bone ) अल्मुवहिवरी,
al-lasa-अ० पश्चात् कपालम् पश्चात् अजममुवख्खर रास। उस्तखाने कता--फ. ।
कपालास्थि, गुद्दी की हड्डी-हिं० । अक्सिीपीटल गुद्दी की हड्डी, शिर की पिछली हड्डी, पश्चात्
बोन (Occipital bone)-इं० । देखोकपालास्थि-हिं० । ...
अज़म कमह दुवह ।। अज म काइदतुद्दिमाग़ aazma-qaaidatu-. अज़म मुबरूखरी aazma-muvak hkhari ddimagh-१० मस्तिष्क तलास्थि, जतूकास्थि
-अ० पश्चात् कपालास्थि, गुद्दी : की हड्डी -हिं० । देखो-अज़ म वतदो । (Sphenoid -हिं०। प्राक्सीपीटल बोन (Occipital bone )।
bone )-ई० । देखो. अज म कमह दुवह ।
For Private and Personal Use Only