Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અશોક અને એના અભિલેખે ઉત્કટ ભાવના જાગી તેને પ્રસાર કરવામાં અશોક પોતે સક્રિય પ્રયત્ન કરતો એવું એના ધર્મ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે.
અશોકના રાજાભિષેકને ૧૭ વર્ષ થયાં ત્યારે મોગ્ગલિપુર કિસ્સની અધ્યક્ષતા ની પાટલિપુત્રમાં બૌદ્ધ સંઘની ત્રીજી સંગીતિ (પરિષદ) મળી. એ સંગીતિ પૂરી થતાં કેટલાક સ્થવિરોને ધર્મપ્રસાર માટે જુદા જુદા પ્રદેશમાં મોકલવામાં આવ્યા –ો. (સી) મજઝતકને કાશ્મીર અને ગંધારમાં, થેર મહારખિતને યવનદેશમાં, થેર મજિઝમને હિમાલયમાં, ઘેર ધમ્મરખિત(ધર્મરક્ષિત)ને અપરાન્તક(પશ્ચિમ સરહદ)પાં, થેર મહાધમ્મરખિતને મહારાષ્ટ્રમાં, થેર મહાદેવને મહિષમંડલમાં, શેર રખિતને વનવાસીમાં, સણ અને ઉત્તરને સુવર્ણભૂમિમાં અને શેર મહિન્દ (મહેન્દ્ર) વગેરેને લંકામાં.
આમાં શંકા ઉલ્લેખ ખાસ નોંધપાત્ર છે. સિલોનમાં ત્યારે દેવોને પ્રિય તિસ્સ (તિષ) નામે રાજા રાજ્ય કરતો હતો ને તેને અશોક સાથે ગાઢ સંબંધ હતો. બંને રાજાઓ વચ્ચે ભેટસોગાદની ઠીક આપલે થતી. ‘મહાવંસીમાં જણાવ્યા મુજબ અશોકે સિલોનના રાજાને ધર્મનું અર્થાત્ બૌદ્ધ ધર્મનું પણે દાન દીધું.
બૌદ્ધ ધર્મના પ્રસાર માટે સિલોન જનાર થેર મહિન્દ (સ્થવિર મહેન્દ્ર) પૂર્વાવસ્થામાં અશોકના પુત્ર હતા. સિલોનમાં બૌદ્ધ ધર્મનો પ્રસાર તેમની દ્રારા થયો. રાજા તિએ અનેક બૌદ્ધ ચૈત્ય અને વિહાર બંધાવ્યા ને ચૈત્ય માટે રાજા અશોક પાસે માણસ મોકલી પવિત્ર અસ્થિ મંગાવ્યાં. આગળ જતાં રાણીને બૌદ્ધ સંઘની પ્રવજ લેવાની ઇચ્છા થઈ ત્યારે રાજા સિમ્સ રાજા અશોક પાસે અમાત્યને મોકલી ઘેરી સંઘમિત્રાને તેડાવ્યાં. સંઘમિત્રા એ પૂર્વાવસ્થામાં અશોકનાં પુત્રી હતાં. તેમની સારે ભારતમાંથી બોધિવૃક્ષની શાખા પણ મંગાવી. એ શાખા સિલનમાં રોપવામાં આવી.૪ થેર મહેન્દ્ર તથા થેરી સંઘમિત્રાએ પોતાનું બધું શેષ જીવન સિલોનમાં જ ગાળ્યું. આમ સિનમાં થયેલા બૌદ્ધ ધર્મના પ્રસારમાં દેવોના પ્રિય પ્રિયદર્શી રાજા અશોકે મહત્ત્વનો ફાળો આપેલો છે.
આ રીતે અશોકના ધાર્મિક વલણમાં બૌદ્ધ ધર્મને પ્રબળ પ્રભાવ રહેલો હતે. અંગત રીતે એ બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયી થયો. બુદ્ધ, ધર્મ અને સંઘ તરફ એ પરમ આદર ધરાવત, બૌદ્ધ ધર્મના પાલન તથા પ્રસારમાં પરાયણ રહે તેમ જ સંઘ અખંડિત રહે ને લાંબો વખત ટકે તે માટે સક્રિય કાળજી રાખો.
9. Mookerji, Asoka, pp. 32 f. ૨-૫. માવંતો, ૧૧-૨૦.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020057 |
| Book Title | Ashok Ane Ena Abhilekh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hariprasad Gangadhar Shastri |
| Publisher | Gujarat University |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 206 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |