Ashok Ane Ena Abhilekh

SR No.: 020057
Original Sutra Author: N/A
Author: Hariprasad Gangadhar Shastri
Publisher: Gujarat University
Publication Year: 1972
Total Pages: 206
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 69

રાજય અને એને વહીવટ
રહેવા અપરાધીઓને કૃપાના ત્રણ દિવસ આપ્યા, જે દરમ્યાન તેઓ પિતાની મુકિત માટે અથવા પોતાના પારલૌકિક કલ્યાણ માટે કંઈ પ્રયત્ન કરી શકે. કલિંગના નગર-વ્યવહારકોને પણ અપરાધીઓ તરફ બનતી રહેમ રાખવા ભલામણ કરી. પિતાના જન્મદિવસે એ અમુક પ્રકારના કેદીઓને છોડી મૂકતા.
રાજયમાં અનેક જુદાં જુદાં ખાતાંના મહામાત્ર હતા, પરંતુ ધર્મ માટેના મહામાત્ર કોઈ હોદ્દો નહોતો. અશોકે ધર્મ-મહામાત્રનો નવો હેદો દાખલ કરી, લોકકલ્યાણની દૃષ્ટિએ રાજતંત્રમાં એક મહત્વને સુધારો દાખલ કર્યો. ધર્મ-મહામાત્ર સર્વ સંપ્રદાયના સર્વ પ્રકારના ધર્મિષ્ઠ જનોનું ધ્યાન રાખતા ને વૃદ્ધ, અનાથ, કેદી વગેરે દુ:ખી વર્ગોને બનતી રાહત આપવા પ્રબંધ કરતા.*
અશોક સર્વલોકહિતને પિતાનું પરમ કર્તવ્ય માન. પ્રજાજનોના કામકાજને એ સહુથી મોટું કામકાજ ગણત. લોકોના કામને નિકાલ જલદી થાય તે માટે એ એટલો આતુર રહેતા કે એ માટે પોતે સમય કે સ્થળની મર્યાદા રાખતો નહિ. પ્રમ કામ એ માહિતી આપનાર પ્રતિવેદકો પિતાને સર્વ સપો સર્વત્ર મળે તેવી છુટ આપો. કંઈ પણ તાકીદનું કામ આવી પડે કે રાજાની કોઈ આજ્ઞા વિશે મંત્રી-પરિષદમાં મતભેદ પડે, તો તેની ખબર પોતાને ગમે ત્યાં ને ગમે ત્યારે, તરત પહોંચાડવા આગડ રાખો.” પ્રજાજનો તરફની ફરજ અદા કરવામાં આટલો કર્તવ્યપરાયણ રાજવી વિરવ ગણાય. ને છતાં એ કેટલો નમ્ર છે! પોતે આ કાર્યને પિતાનું પાપ કર્તમ માને છે, તેમાં લોકો પર પોતે ઉપકાર કરતો નથી, પરંતુ તેઓ પ્રત્યેના ત્રણમાંથી મુકત થવાની ભાવના ધરાવે છે."
પેતાના પ્રજાજ ઐડિક સુખ તવા પારલૈકિક કલ્યાણ પામે તેને માટે એ હરડો 3-મુક રહે છે. પોતે પ્રવાસ કરતો, તેઓને મળતો, તેઓને ધર્મ-ભાવનાને ઉપદેશ દેતો. પોતાનો આ સંદેશ સમસ્ત રાજ્યમાં સહુને પહોંચે તે માટે શૈલો અને મો પર લેખ કોતરાવતો. પડોશનાં રાજ્યોમાં પણ ધર્મને સંદેશ પહોંચા
૧. સ્તંભલેખ નં. ૪. ૨. કલિંગના અલગ શૈલલેખ. ૩. સ્તંભલેખ નં. ૫. ૪. શૈલખ નં. ૫. ૫-૬. શૈલખ નં. ૬. ૭. શૈલખ નં. ૮.