Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ, વાચન અને અધ્યયન
૧૩૭
કર્યો ને એ બંને પાઠ ભારતી'ના એક અંકમાં સાથે પ્રકાશિત થયા છે. આ લેખને અંતે બુદ્ધના દેહાવશેષ પધરાવ્યાને ઉલ્લેખ ઉમેરાયો છે એ ખાસ નોંધપાત્ર છે.
અમરાવતીમાં સ્તંભલેખના ખંડિત અંશ જેવા શિલાખંડ પર કોતરેલો એક લેખ મળ્યો છે, જેને લિપિ તથા ભાષા પરથી સરકારે અશોકને લેખ ધાર્યો છે. આ મત ‘એપિગ્રાફિયા ઇન્ડિકા'ના ૩. ૩૫(૧૯૬૩)માં રજૂ થયો છે. આ લેખ અશોકનો કોઈ જુદો સ્તંભલેખ લાગે છે.
૧૯૬૫માં રાજબલી પાડે કશો સમા નામે ગ્રંથમાં અશોકના સર્વ પ્રકાશિત અભિલેખનો અક્ષરશ: પાઠ આપ્યો. એમાં મુખ્ય શૈલલેખોની સાત, ગૌણ શૈલલેખોની ચૌદ, કલિગના અલગ શૈલલેખોની બે, મુખ્ય સ્તંભલેખોની છે, સંઘભેદને લગતા સ્તંભલેખની ત્રણ, અને બાકીના છ લેખની એકેક પ્રત આપી છે. તદુપરાંત ચૌદ શૈલલેખો, બે કલિંગ લેખો અને છ સ્તંભલેખના તુલનાત્મક પાઠ તેમ જ તક્ષશિલા તથા કંદહારના શૈલખાના પાઠ પણ આપ્યા છે. આ ગ્રંથના પ્રકાશન દ્વારા અશોકના અભિલેખના પાકની અદ્યતન સામગ્રી નવેસર સુલભ થઈ છે.
ઇન્દ્રપ્રસ્થ(દિલ્હી)માં ૧૯૬૬માં લઘુ શિલાલેખન ખંડ મળ્યો છે.
વર્ગીકરણ– અશોકના વિવિધ અભિવેનું વર્ગીકરણ બે રીતે થઈ શકે – શિલાના પ્રકારની દૃષ્ટિએ અને વિયની દૃષ્ટિએ.
શિલાના પ્રકારની દૃષ્ટિએ શૈલખો અને સ્તંભલેખો એકદમ અલગ તરી આવે છે. ગુફાની દીવાલ પર કોતરેલા લેખ વળી ત્રીજા પ્રકારના છે.
રૂપનાથ અને સહસરામના શૈલલેખમાં જણાવ્યું છે કે આ બાબત પ્રસંગત: પર્વત પર લખાવવામાં આવે; ને જ્યાં શિલાતંભ હોય ત્યાં શિલારસ્તંભ પર લખાવવામાં આવે
ધૌલી તથા જગઢના શૈલલેખ નં. ૧ના આરંભમાં “આ ધર્મલિપિ (અમુક) પર્વત પર દેવોના પ્રિય પ્રિયદર્શી રાજાએ લખાવી (કોતરાવી) છે એમ જણાવ્યું છે.
દિલ્હી-ટોપરા સ્તંભ પરના લેખ નં.૭માં અંતે “આ ધર્મલિપિ જ્યાં શિલાસ્તંભ કે શિલાફલકો હોય ત્યાં કરાવવી (લખાવવી) જેથી લાંબે વખત ટકે' એમ ભલામણ કરી છે.
બરાબર ગુફાલેખમાં ‘પર્વત’ અને ‘ગુહાને ઉલ્લેખ આવે છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020057 |
| Book Title | Ashok Ane Ena Abhilekh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hariprasad Gangadhar Shastri |
| Publisher | Gujarat University |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 206 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |