________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માખ્યા છે. જેમાં સામાન્યતા અન્ય નાના સ્વરૂપના હસ્તપ્રતભંડારોને ભેળવીને, વિધ્વાનોને વ્યકિતગત રીરાહી ભેટ મેળવીને કે કયારેક હપતો બરીદીને સો ચિરાહ કરવામાં લાવે છે. એ વિખ્યાનોના સંજોખ હેબે ખ્યાનમાં રાખીને તેનો ઉત્તરોત્તર વિકાસ થાય તેવા પ્રયત્નો કરવામાં માને છે.
ગુજરાતમાં વ્યકિતગત માલિકીના હસ્તપ્રતભંડારોની માહિતી તે પ્રાપ્ત નથી પરંતુ જુદા જુદા હસ્તપનભંડારોમાં મળની હસ્તપ્રતોની પુમ્બિકામાં ખાનગી મા લિકીનો પ્રબળ પુરાવો પુરો પાડે છે. પણ બ્રાહમ કોમની હસ્તપ્રતો માવા તાવમાં જોવામાં આવે છે. પરંતુ ઉપાય, પેઢી, સંપ છે ધાર્મિક સંસ્થાના સંચાલન હેઠળના એટલે કે સદપિક મા લિકીના અનેક ને હસ્તપતબડાશોની વિશ્વની પ્રાપ્ત થાય છે. આ ઉપરાંત બિસ્થાપ્યો કે વિદ્યાસંસ્થાઓ સાથે સંકળાયેલા કે બ્રા વહીવટ હેઠળ કામ કરતા કેટલાક હસ્તપ્રતભંડારો નાના મોટા શહેરોમાં હોવાનું જાણવા મળે છે. હસ્તપ્રતAડારો ઉપરાંત અન્ય ઘર્મની ધાર્મિક સંસ્થાના વહીવટ દ્વારા ચાલતા હસ્તપતભડારો પણ ઉલ્લેખનીય છે. કેટલાક હસ્તપ્રતબંડાર ને સામુનિયોના વ્યકિતગત હસ્તપ્રત ભંડાર તરીકે પણ કામ માવ્યા છે.*
ગુજરાતમાં ચારે ૧૦ થી પણ વધુ સ્થળોએ લગભગ ૧૧૫ થી વધુ સંખ્યામાં હસ્તપ્રતબંડાર યાવેલા છે, જેમાં અંદાજે રાત લાખથી પણ વધારે સંખ્યામાં વિવિધ ભાષા, લિપિ તેમજ વિષયોની અનેક ફતિયો અપાયેલી છે. એક ભંડારમાં રખાયેલી યા નિયોના વિખ્યએ કારણે નું મહત્વ પણ જુદા જુદા હષ્ટિથી જ મકવામાં આવે છે. કોઈ હસ્તાનમંડારમાં હસ્તપ્રતોની સંખ્યા વધુ તો કોઈમાં યોછી કોઈના વિયોનું વેવિખ્ય વધારે તો કોબીયો. જોવા મળે કોઈમાં હસ્તકની પ્રાચીનતા ક્યારે ન કોઈમાં થોડી થોડી
૮.
કનુભાઈ શેઠ, ગુજરાતના હસ્તપ્રતનથભંડાર', પરબ, પુ.૨૧,
સંક-૧૦, મોકટો. ૧૯૮૦, પૃ.૪૯,
For Private and Personal Use Only
