________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
61
-
ગુજરાતમાં ભાવનગર જિલ્લામાં માવેલું વલભી ભારતીય ધર્મ, સઁસ્કૃ તિ અને કળાના શિક્ષાણમા ધામ તરીકે - એક વિખ્યાત વિદ્યાધામ તરીકે પ્રાચીન સમયમાં જાણીતું હતું. ભારત એ ભારત બહારના અનેક વિદ્યાથીઓ, સામો, શોધકો ઘેરે જ્ઞાન મેળવવા રહી માવતા. અહીં અનેક સાહિત્યિક ગ્રંથોની રચનાસો થયેલી. સંસ્કૃતનું ચોથી પ્રાચીન અને પ્રસિધ્ધ વ્યાકરણ કાવ્ય ભભટ્ટ કૃત 'વર્ણવ્યા થવા સકિાન્યા તથા મલ્લવાદી નામના વિધ્વાને રચેલો તેમ ન્યાઓ ગ્રંથ 'નચક'યે બંને કોિ વલભીમાં રચાઈ હોવાના ઉલ્લેખો મળે છે. વલભીના આ વિદ્યાધામમાં તે સમયે અનેક મૂલ્યવાન હસ્તપ્રતોનો ગ્રહ હતો, પરંતુ કાળબળે અનેક રાજકીય ઉથલપાથલોને કારણે વલ્લભીના વિદ્યાધામની સાથે સાથે તેમની હસ્તપ્રતો પણ નાશ પામી,
1.
ગામ છતાં જૈનધર્મનાં ઘણાં સાગમોની વાચન અને લેખન પણ વલભીમાં થયાં. વલભીપુરમાં વી૨ સંવત ૯૮૦માં સ્થવિર મા દૈવર્મિણિ કામાશ્રમણ એ અન્ય મુનિયોના માધિપત્ય નીચે જૈન ચાગમોના સાવક લેખનને માટે વિચાર કરવા • સુધસમવાય. (-પસમેલન ) મળ્યું, જેન ધર્મ ચુપરિગ્રહ વ્રત ઉપર વિશેષ્મ ભાર મુકતો હોવાથી પુસ્તકોના સંગ્રહને પણ એક પ્રકાઓ પતિ માન્યો છે, ગ્રંથોના લેખન અને સઁગ્રહનો નેનશાસ્ત્રોમાં પાસ કરીને છેદનોમાં કેટલેક સ્થળે નિધિ માન્યો છે. છતાં જ્ઞાનના લુપ્ત થતા નતા વારસાનું જતન કરવાના હેતુસર વલભીપુરમાં ધસમવાયની રચના કરવામાં ચાવી. મા સઁધ દારા જેન માગમો તેમજ અન્ય શાસ્ત્રોને લિપિબધ્ધ કરવાનો કરવા મૅગેનો નિર્ણય લેવાયો, જોકે મા નિણ્ય લેવાયો માગમમાં પુસ્તકરૂપે લખાયાં હતાં એમ માનવામાં આવે છે, સર્વમાન્ય એ સાર્વત્રિક નહીં થઈ કર્યું હોય.
૧.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private and Personal Use Only
પુસ્તક લેખનની પ્રવૃત્તિ તે પહેલાં પણ જેન
પરંતુ આ પુસ્તક લેખન
ભોગીલાલ જડેસરા, ગુજરાતની હસ્તપ્રત,સમૃધ્ધિ', ગુજરાત દીપોત્સવી બેંક, સેં.૨૪૧, લેખવિભાગ પૃ.૯.
પુણ્યવિજયજી, ભારતીય જેને શ્રમણસંસ્કૃતિ અને લેખનકળા, અમદાવાદ, }.૧૪.
