________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
51
મુસ્લિમ શાસન મારફતે ફારસી – ચરબીમાંથી ઘડાયેલી ઉર્દૂ લિપિનો એકમાત અપવાદ બાદ કરતાં ભારતની બધી વર્તમાન લિપિમો બ્રાહમીમાંથી ઉતરી માવી છે.
પથ્થર ( પ્લાલેખ) 3
>
www.kobatirth.org
ભારતના અન્ય ભાગોની માફક ગુજરાતમાં લિપિનો ઈતિહાસ પણ માધ્યેતિહાસિક યુગ જેટલો પ્રાચીન છે, અહીં લોથલ, સૂરોઠા ત્યા દિ સ્થળોએથી મળેલા અવશેઞો, મોકના ગિરનારના શિલાલેખો ને ત્યારબાદ મળતા લિલેષો નાતો, મુદ્દામો ચાદિથી અહીંની લેખન પરંપ૨ા સમજાય છે. ગુજરાતમાં લેખન માટે વિવિધ લેખનસપાટી તથા લખવાનાં સાધનો વપરાત જોવામાં આવે છે.
3.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કોઈ મહત્વના બનાવની સ્મૃતિ જાળવવા, રાજા કે પ્રશસ્તિને ચિરસ્થાયી બનાવતું લખાણ પથ્થર પર કોતરવામાં ચાવતું. મારે પણ પથ્થર પર કેવ્લાક પ્રરંગો કોતરાવવાની પધ્ધતિ ચાલુ જ છે. કયારેક કાવ્ય જેવી રચના પણ શિલા પર કંડારેલી જોવા મળે છે. ભારતનાં મોટેભાગે પથ્થરો પર લેખો જ કોતરાયેલા જોવા મળે છે. તેમ છતાં કોઈ કોઈ જગ્યાયે સાહિત્યિક કૃતિો કંડારાઈ હોવાના ઉલ્લેખ પ્રાપ્ત થાય છે. દા.ત. અજમેરના હાલયમાં સચવાયેલી રિશ્તાઓ પર રાજકવિ સોમદેવ (સોમેરવર) રચિત 'લલિતવિગ્રહરાજ નાટકના કેટલાક મ, ચોહાણ રાજા ગ્રિહરાજ (દેવ) કૃત •વચ્ચે લિ નાટકની બે કૃતિ તથા ચોહાણના કોઈ એંતિહાસિક કાવ્યની કૃતિ સઁગ્રહાયેલી જોવા મળે છે.
*.
પ્રવીણ સી,પરીખ, ભારતની પ્રાચીન લિપિયો, સ્વાધ્યાય, ૩.૯, *ક-૧, મોકટો, ૧૯૭૧, પૃ.૩૮-૪૦.
ગારીકર મોઝા, ભારતીય પ્રાચીન લિપિમાલા, ન માત મુન્શીરામ મનોહરલાલ, દિલ્હી, ૧૯૫૯, પૃ. ૧૫૦,
For Private and Personal Use Only
