________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
33 (૫) છેદપાઠી : જે પુસ્તકની પદ્ધોની સંખ્યા થોડી હોવાને લીધે ઉચાઈમાં
થોડું હોય અથવા જે પુસ્તક લંબાઇ-પહોળામાં ગમે તે કદ ધરાવતું હોય પરંતુ જાડાઈમાં અછું હોય તેને છેદપાટી કહેવાય છે. યાજક કાગળ પર ઇમતા મોટાભાગના પુસ્તકોનો યા કારમાં સમાવેશ થઈ શકે.
યાને માટી પણ કહે છે. પ્રતોની લેખધીને યાધારઃ
પ્રાથીન સમયમાં કાગળ પર મખ્ય સ્વરૂપમાં પુસ્તકો લખાતી. લબાની મા પધ્ધતિને અનુસાર તેના પ્રકાર-બેઠો નામ નકકી થયેલ છે. (૧) ધ્વપાક કે વિપાકી ?
જે હસ્તપ્રતોમાં કાગળના બે વિભાગ (માડા કે ભારે કરીને લખાણ લખવામાં આવેલું છે તેને વ્વિપાઠી પુસ્તક કહેવાય છે.
(૨) વિપાક કે ડિપાઇ. ?
ને હસ્તપ્રતોના મુખ્ય ભાગમાં મોટા મહારથી મૂળપાઠ મને તેની ઉપર અને નીચે ઢીકા-બાલાવબોધ-૮બો લખવામાં આવેલા છે એવી હસ્તપ્રતોને વિપાટ કે ત્રિપાઠી કહેવાય છે. આ પ્રકારના પ્રથમ વચમાં, ૫ર એ નીચે એમ તાર વિભાગમાં લખવામાં આવતું હોવાથી તેને ચા નામથી અોળખવામાં આવતું.
(૩) ઈwા સથવા પછાત :
ભાટ હસ્તપ્રતત્રની જેમ જ જે હસ્તપ્રતોના મગમાં મૂળપાઠ અને ૯૫૨નીયે તેમજ બે બાબા હરિયામાં તેની ટીકા-બાલાવબોધ-૮નો લખવામાં આવેલા છે તેને પચપાટ કે પંચપાઠ કહેવાય છે. આ પ્રકારના
૨૩. કનુભાઈ શેઠ, 'પ્રાચીન ગ્રાનભંડારોમાં વપરાયેલ લેખનસામગ્રી અને રેલી',
રાજદફતર પૂ.૧, અંક-૧, એપ્રિલ ૧૯૮૪, ૩s.
For Private and Personal Use Only
