________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
i64 નીપજાજારા પાટયમ કાર્બનેલા સંતપ્ત ધાવણથી ભરવામાં આવેલા વેકયુમ ડેરીકેટર (કવવા માટેનું સાધન) થી આ પ્રક્રિયા કરવામાં ચાવે છે. શ્રા પ્રક્રિયા ધીમી છે, પરંતુ સલામતીભરી છે. આ પ્રક્રિયા
વારા ઉત્પન્ન થયેલા ભેજને કારણે ચોંટી ગયેલા પતોને જુદા પાડી શકાય છે. તામતોને અલગ કયા પછી એ ફરીને દરેક પત્ર ઉ૫ર યોગ્ય સમતાવાળું પોલીવીનાઈલ મેરિટ ધાવણ લગાવવામાં અાવે છે.
કાગળની હસ્તપ્રતોની ઉપથારવિધિ !
અઢારમી સદી પહેલાની હસ્તપ્રતોના નિમાર માટે હાદબાવબા જ કાગળનો ઉપયોગ થયેલો જોવા મળે છે. મા કાગળોમાં તેમ જ મા લખાણ માટે વપરાયેલી શાહીમાં રાસાયણિક દ્રવ્યોનો ઉપયોગ યેલો હોતો નથી, છતાં , ગરમી, જીવતમો વગેરે ખારા ચોકકર કાળજીના અભાવે તે કયારેક નુકસાન પામે છે. પ્રાચીન સમયમાં હસ્તપ્રતોને નુકસાન અટકાવવા માટે કેલ્વીક વનસ્પત્નિોનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો. મારે પણ ભો ઉપયોગ થતો જોવા મળે છે.
અામ છતાં કેટલીક સાધનિક પધ્ધતિલ્મો મોટાભાગે રાસાયશ્મિ વ્યોના ઉપયોગ, ધ્વારા હસ્તપ્રતોને વધારે નુકસાન થતું અ૮કાવી શકાય છે. તેમ જ નુકસાન પામેલી હસ્તપ્રતોનું યોગ્ય રીતે રમાકામ કરી શકાય છે. ગામની કેટલીક પધ્ધતિમોનો ઉલ્લેખ તે કયો છે. ૧) ભેજનું પ્રમાણ મછું કરવા મા પધ્ધતિ
યકત વાતાવરમાં કાગળની હસ્તપ્રતોને નુકસાન પહોચતે હોય છે. ડારના વાતાવરમ એનું પ્રમાણ છું કરવા માટે સિલિકા ની ઉપયોગ કરી શકાય. કોઈપણ ડારમાં તે કેટલું વાપરવું તેનું પ્રમાણ કેટલું
1.
એજન, પૂ.૮૭.
For Private and Personal Use Only
