________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
i57 ગ લાગવાથી પઢો ઉપર કાળા, લીલા, ધાબા પડે છે. આ જગ્યાને
કાગળ નરમ બની જાય છે અને જે રાસાયણ્યિ નુકસાન પણ થાય છે. રાસાયણિક પરિબળો :
તાડપતીય અને કાગળની હસ્તપ્રતો ઉપર વાતાવરણમાં રહેલા અન્વનાયકના વાચકો ધ્વારા નુકસાન થતું હોય છે તે ઉપરાંત કયારેક કાગળ કે રાહીની બનાવટે કારણે પણ રાસાયણિક પ્રક્રિયા ઉભી થવાથી કાગળ નુકસાન પામે છે. તદુપરત ફગ જેવા જૈવિક પદાથો ધ્વારા પણ તેને વેગ મળતો હોય છે.
ગણ : પ્રદૂધિન માધોગિક વાતાવરણમાં કાળગની દ૨તપ્રતો લાંબા સમય સુધી ટકી શકતી નથી. કાજ કે ધોગિક વાતાવરમાં અનેક વસ્તુમો બાવાથી ઉત્પન તા અને હવામાં ફેલાતા કાળ, સહકાર અને નાઇટુંબના અોકસાઈડ જેવા તેજાબી વાયુમ હવામાં રહેલા છે. કાગળના રેસાયો મા કામોને શોધી લે છે અને તેનાંથી ૨૯ફરીક એસિડ ઉત્પન્ન થતા કાગળ પીલ્લરે અને બરડ બની જાય છે. બાવા વાતાવરણની હસ્તપ્રતો વારે સમય રહેવાથી તાડપત્ર તેમ જ કાગળ પરની હસ્તપ્રતો પીળા અને ભૂરા રંગની બની જાય છે, લાંબો ચમય સુધી ની નથી. પદાર્થના કન્વિય સુધમ : તાડપતો તેમાં રહેલા લીગ્નીન નામના પદાદ્ધ કાચ લાબા સમયે પીળાશ પડતા ભૂરા રંગના બની જાય છે. તાડપત્રોમાં રહેલા ધીમીનમાંથી લીગ્નીન અહિ ઉત્પન્ન થાય છે. મા મેડિ તાપ અને પ્રકારની હાજરીમાં હાનિકારક પર ઉત્પન્ન કરે છે. કાગળની હસ્તપ્રતો વધારે ની થાય છે ત્યારે અમ્પિય ગુરધમ પ્રાપ્ત કરે છે. કાગળમાંના સેલ્યાણ 17મો સભ્યતાકત હોવાથી તે બ૩. બને છે. હસ્તપતોની લેખકાહ્મી શાહી અથવા ચિતો માત્મા રમો નો અબ્ધતાયુકત ગુણધર્મો ધરાવતા હોય તો તેનાથી પણ કાગળને અને તેના લેખનને નુકસાન થાય છે.
For Private and Personal Use Only
