________________ लेसा 682 - अभिधानराजेन्द्रः - भाग 6 लेसा त्रापि / नीलश्चासावशोकश्व-वृक्षविशेषो नीलाशोक स्तत्सङ्काशा, रत्काशोकव्यवच्छेदार्थ च नीलविशेषणम्, चासः- पक्षिविशेषस्तस्य पिच्छंपतत्त्रं तत्समप्रभातत्तुल्यधुतिः, स्निग्धोदीप्तो वैडूर्योमणिविशेषस्तत्सङ्गाशा तत्सदृशी पदविपर्ययः प्राग्वत्, नीललेश्या तुवर्णतो नीलेति तात्पर्यम् / अतसीधान्यविशेषस्तत्पुष्पसङ्काशा, कोकिलच्छदः-तैलकण्टकः, तथा च वृद्धसम्प्रदायः-"वण्णाहिगारे जो एल्थ कोइ-लच्छदो सो तैलकंटतो भण्णइ त्ति, क्वचित्तु पठ्यते च - 'कोइलच्छवि' त्ति, तत्रा कोकिलः-अन्यपुष्टस्तस्य छविस्तत्संनिभा, पारावतः-पक्षिविशेषस्तस्य ग्रीवाकन्धरा तन्निभाकपोतलेश्या तु वर्णतः, किञ्चित्कृष्णा किञ्चिच लोहितेति भावः, तथा च प्रज्ञापना-"काउलेसा काललोहितेण वण्णेणं साहिज्जइ''त्ति। हिड्डलकः-प्रतीतो धातुः-पाषाणधात्वादिस्तस्सङ्काशा, तरुण इहाभिनवोदितः आदित्यः- सूर्यस्तत्सन्निआ, शुक:-प्रसिद्धस्तस्य तुण्डंमुखंशुकतुण्डतच्च प्रदीपश्च तन्निभावा,पठन्ति च - 'सुयतुंडा लत्तदीवाभा' अन्ये तु 'सुयंतुडग्ग-संकासा' द्वयमपि स्पष्टम, तेजोलेश्या तु वर्णतो रक्तेति भावार्थः / हरितालोधातुविशेष स्तस्य भेदो द्विधाभावस्तत्सङ्काशा, भिन्नस्य हि वर्णप्रकर्षों भवतीति भेदग्रहणम्, हरिद्रह पिण्डहरिद्रा तस्या भेदस्तत्संनिभा, सणो धान्यविशेषः असनो-बीयकस्तयोः कुसुमं तन्निभा, पद्मलेश्या तुवर्णतः पीतेति गर्भार्थः। शङ्खाः- प्रतीतः, अङ्कोमणिविशेषः कुन्दः-कुन्दकुसुमं तत्सड्राशा, क्षीरं-दुग्धं तूलकं-तूलं पाठान्तरतः पूरोवा-क्षीरप्रवाहः, अन्ये तु 'धारि' त्ति पठन्ति तद्ग्रहणंतु भाजनस्थस्य हि तशादन्यथात्वमपि संभक्तीति तत्समप्रभा, रजतरुप्यं हारोमुक्ताकलापस्तत्सङ्काशा शुल्कलेश्या तु वर्णतः शुल्केति हृदयमिति सूत्रषट्कार्थ। उत्त०३४ अ०। (10) विशेषतो वर्णाधिकार :कण्हलेसा णं भंते ! वन्नेणं केरिसिया पन्नत्ता ?, गोयमा ! से | जहानामए जीमूते इ वा अंजणे इ वा खंजणे इ वा कज्जले इवा गवले इ वा गवलए इवा जंबूफले इ वा अद्दारिद्वपुप्फे इ वा पुरपुढेइवा भामरे इवा भमरावली इवा गयकलमे इवा किण्हकेसरे इवा आगासथिग्गले इवा किण्हासोए इवा कण्ह कणवीरए इवा कण्हबंधुजीवए इवा, भवे एतारुवे ?, गोयमा ! णो इणढे समढे, कण्हलेस्सा णं इत्तो अणिट्ठयरिया चेव अकंतयरिया चेव अप्पियतरिया चेव अमणुनतरिया चेव अमणामतरिया चेव वनेणं पन्नत्ता / नीललेस्सा णं भंते ! केरिसिया वन्नेणं पन्नत्ता ?, गोयमा ! से जहानामए भिंगए इ वा भिंगपत्ते इ वा चासे इ वा चासपिच्छए इवा सुए इवा सुयपिच्छे इवा सामाइ वा वणराइ इवाउचंतए इवा पारेवयगीवाइवा मोरगीवा इ वा हलहरवसणे इ वा अपसिकुसुमे इ वा वणकुसुमे इ वा अंजणकेसियाकुसुमे इवा नीलुप्पले इवानीलासोए इवा नीलकणवीरए इचा नीलबंधुजीवे इवा, भवेयारुवे ?,गोयमा ! णो इणढे समठे, एत्तो० जाव अमणामयरिया चेव वन्नेणं पन्नत्ता। काउलेस्सा णं भंते ! केरिसिया वन्नेणं पन्नत्ता ?, गोयमा ! से जहानामए खदिरसारए इ वा कइरसारए इवा धमाससारए इ वा धमाससारए इ वा तंबे इवा तंबकरोडे इवा तेवच्छिवाडियाए इ वा वाइंगणिकुसुमे इ वा कोइलच्छदकुसुमे इ वा जवासाकुसुमे इ वा, भवेयारुवे ?, गोयमा ! णो इणढे समढे, काउलेस्सा णं एत्तो अणिट्ठयरिया चेव० जाव अमणामयरिया चेव / तेउलेस्सा णं भंते ! केरिसिया वनेणं पन्नता ?, गोयमा ! से जहानामए ससरुहिरए इवा उरभरुहिरे इवा वराहरुहिरे इवा संवररुहिरे इवा मणुस्सरुहिरे इवा इंदगोपेइ वा वालेंदगोपे इ वा वालदिवायरे इ वा संझारागे इ वा गुंजद्धरागे इ वा जातिहिंगुले इ वा पवालंकुरे इ वा लक्खारसे इ वा लोहितक्खमणी इवा किमिरागकंबले इ वा गयतालुए इ वा चीणपिट्ठरासी इ वा परिजायकुसुमे इ वा जासुमणकुसुमे इ वा किंसुयपुप्फरासी इ वा रत्तुप्पले इवा रत्तासोगे इवा रत्तकणवीरए इवा रत्तबंधुय जीविए इवा, भवेयारुवे ?, गोयमा ! णो इणढे समढे / तेउलेसा णं एत्तो इद्वतरिया चेव० जाव मणामतरिया चेव वन्नेणं पन्नत्ता। पम्हलेसा णं भंते ! केरिसिया वन्नेणं पन्नत्ता ?, गोयमा ! से जहानामए चंपे इवा चंपयछल्ली इ वा चंपयभेदे इ वा हालिहा इ वा हालिद्दगुलिया इ वा हालिबभेदे इ वा हरियाले इ वा हरियालगुलिया इ वा हरियालभेदे इ वा चिउरे इ वा चिउररागे इवा सुवन्नसिप्पि इवा वरकणगणिहसे इ वा वरपुरिसवसणे इ वा अल्लइकुसुमे इ वा चंपयकुसुमे इ वा कण्णियारकुसुमे इ वा कुहंडयकुसुमे इ वा सुवण्णजुहिया इवा सुहिरनियाकुसुमे इवा कोरिंटमल्लदामे इवा पीतासोगे इ वा पीतकणवीरे इवा पीतबंधुजीवए इवा, भवेयारुवे ?, गोयमा ! णो इणढे समढे, पम्हलेस्सा णं एत्तो इद्वतरिया० जाव मणामयरिया चेव वनेणं पन्नत्ता / सुकलेस्सा णं भंते ! केरिसिया वन्नेणं पन्नत्ता ?, गोयमा ! से जहानामए अंके इवा संखे इवा चंदे इ वा कुंदे इ वा दगे इ वा दगरए इ वा दधी इ वा दहिवणे इ वा खीरे इ वा खीरपूरए इ वा सुकच्छिवाडिया इ वा पेहुणमिंजिया इ वा धंतधोयरुप्पपट्टे इ वा सारदबलाहए इ वा कुमुददले इ वा पोंडरीयदले इ वा सालिपिट्ठरासीति वा कुडगमुप्फरासीति