________________ आयरिय 364 अभिधानराजेन्द्रः भाग२ आयरिय इत्यार्याः। सूत्र.१ श्रु०१ अ॥ "एसटाणे आरिए" अरादयातं सर्वहेयधर्मेभ्य इत्यार्यम् सूत्र०२ श्रु / 2 // (एगमविआरियं धम्मियं सुवयणं सोचा) आर्य आरादयातं पापकर्मभ्य इत्यार्थ अत एव धार्मिकमिति / भ० श. 1 उ०७ : आर्या देशभाषाचरित्रार्या इति आचा०४ अ.२ उ० / विवेकिनि (तमेव पासित्ता आयरिया वयंति) आर्या विवेकिनः सदाचारवंतः एवं ब्रुवते। सूत्र 2 श्रु० 2 अ। आर्यदेशोत्पन्ने (आयरियमाणायरियाणं) आर्याणामार्यदेशोत्पन्नानाम् उपा.२ अ / स०३४ सा औप० / आर्यभेदाः॥ सेकिंतं आयरिया ? आयरिया हुविहा पण्णता / तंजहा। इडिपत्तारिया य अणिड्डिपत्तारिया यासे किंति इडिपत्तारिया? २छट्विहा पण्णता, तंजहा अरहंता चकवट्टी बलदेवा वासुदेवा चारणा विजाहरा सेत्तं इडिपत्तारिया। सेकिंतं अणिड्डिपत्तारिया ? 2 नवविहापण्णत्ता, तंजहारवेत्तारिया जातिआरिया कुलारिया कम्मारिया सिप्पारिया भासारिया णाणारिया दंसणारिया चरित्तारिया सेकिंतं खेत्तारिया?२अद्धछट्वीसति विहापण्णता, तंजहा। रायगिहमगहचंपा, अंगा तह तामलित्ति बंगा य। कंचणपुरं कलिंगा, वाणारसि चेव कासीय || साएयकोसलागय, पुरं च कुरुसोरियं कुसडाय / कंपिल्लं पंचाला, अहिछत्ता जंगला चेव / / 2 / / दारवती य सुरहा, मिहिलविदेहाय वच्छकोसंबी। नंदि पुरं संडिल्ला, महिलपुरमेव मलयाय ||3|| वइराडवच्छवरणा, अच्छा तह मतियावईदसण्णा। सोत्तियमझ्याचेदी, बीइभयं सिंधुसोवीरा // 4|| महुरा यसूरसेणा, पावा भंगीय मासपुरिवठ्ठा। सावत्थीय कुणाला, कोडीवरिसं चलाढाय || सेयंविया वियनगरी, केयइ अद्धंच आरीयं भणियं / / एत्थुप्पत्तिजिणाणं, चक्कीणं रामकण्हाणं / / 6 / / सेत्तं खेत्तारिया सेकिंतं जाइ आयरिया ? २छट्विहा पण्णता तंजहा अंबट्ठा य कलिंदा विदेहा वेदगाइय हरिया चुंचुणाचे व छएया इन्भजाइओ सेत्तं जाइआयरिया य सेकितं कुलारिया? २छट्विहा पण्णत्ता तंजहा उग्गा भोगा राइण्णा इक्खागा नाता कोरवा सेत्तं कुलारिया सेकिंतं कम्मारिया ? 2 अणेगविहा पण्णत्ता तंजहा। दोस्सिया सुत्तिया कप्पा, सिया मुत्ताविया जीया।। भंडविया लिया कोला, लिया नरवाहणिया ||3|| जेयावणे तहप्पगारा सेत्तं कम्मारिया सेकिंतं सिप्पारिया?२ अणेगविहापण्णत्ता। तंजहा। तुण्णागा तंतुवाया पट्टागारा देयडा वरुडा कट्ठयाउयारा मुंजपा उयारा छत्तारा बंभारा पम्मारा पोत्थारा लेप्पारा चित्ता रा संखारा दंतारा भंडारा जिग्मगारा सेल्लारा कोडिगारा जेयावन्ने तहप्पगारा सेत्तं सिप्पारिया सेकिंतंभासारिया?जेणं अद्धमागहाए भासाए भासंति जत्थ वियणं बंभी लिवी पवत्तइ बंभीएणं लिवीए अहारस विहे लेक्खविहाणे पण्णते। तंजहा बंभी, जवणाणिया, दोसा, पुरिसा, खरुट्टी, पुक्खरसारिया, भोगवइया, निण्हइया, अंकलिबी गणियलिवी गंधव्यलिवी, आयासलिवी, माहेसरी, दामिली, पोलिंदी। सेत्तं भासारिया सेकिंतंनाणारिया?२पंचविहा पणत्ता तंजहा आभि-णिबोहियनाणारिया सुयनाणारिया ओहिनाणारिया मणपजवनाणारिया केवलनाणारिया / / सेत्तं नाणारिया सेकिंतं दसणारिया ? 2 दुविहा पणत्ता / तंजहा सरागदंणारियायवियरागदसणा८सेकिंतं सराग-दंसणारिया? 2 दसविहा पण्णता तंजहा॥ निस्सग्गुवदेसराई,आणारुइ सुत्तवीयराइचेव। अभिगमवित्थारराई, किरिया संखेव धम्मरई ||1|| भूयत्थेणाधिगया, जीवा जीवा य पुण्णपावं च सहस्सं मुझ्यासव, संवरो यवेयइएस णिस्सग्गो // 21 // जो जिणदिटे भावे, चउटिवहे सद्दहा सयमेव / एमेव णण्णहत्ति य, णिसम्गराइति णाइयो / / 3 / / एए चेव उ भावे, उददिहे जो परेण सद्दहइ। छउमत्थेण जिणेण, व उवएसराइत्ति णायव्वो // 4|| जोहेउमयाणतो, आणाएरोयए पवयणं तु / एमेवण्णहत्तिय, एसो आणाराई नाम ||5|| जो सुत्तमहिमंत्तो, सुएण ओगाहई उसम्मत्तं / अंगेण बाहिरेण, वसो सुत्तरुइत्ति नायव्वो // 6| एगपएणेगाई, पदाइं जो पसरइ उ सम्मत्तं / उदइव्व तिल्लबिंदू, सो वीयरइत्ति नायव्वो / 7 / / सो होई अभिगमरुई, सुयनाणं जस्स अत्थओदिई। एकारसअंगाई, पइण्णगा दिहिवाओया दव्वाण सव्वभावा, सव्वपमाणेहिं जस्स उवलद्धा। सव्वाहिणयविहीहि, वित्थारराइत्ति नायव्वोगा।। दंसणनाणचरित्ते, तवविणए सव्वसमिइगुत्तीसु। जो किरियामावरुई, सो खलु किरियारुई नाम ||10|| अणभिग्गहिय कुदिट्ठी, सेखेवरुइत्ति होइ नायव्यो। अविसारओ पवयणे, अणभिग्गहिओ य सेसेसु ||1|| जो अस्थि कायकम्म, सुयधम्मं खलु चरित्तधम्मं च / / सदहइ जिणाभिहियं, सो धम्मरइत्ति नायव्दो ||2|| परमत्थसंथवो वा, सुदिट्ठपरमत्थसेवणावावि॥ वावनकुदंसणव, जणाय सम्मत्तसहहणा ||13|| निस्संकियनिकंखिय, णिदिवतिगिच्छा अमुढदिट्ठीय।