Page Text
________________
૫૩૯ આસ્વાદથી પૂર્ણ-કળશની માફક, સર્વ આત્મ પ્રદેશ ભરેલો હોય છે.) (૪) | નિરૂપાય લાચાર, ઉપાય વગરનું (૨) કોઇ ઉપાય રહ્યો ન હોય તેવું, ઇલાજ ઉપરાગ (મલિનતા, વિકાર) રહિત (૫) નિર્વિકાર (૬) ઉપરાગ વિનાનો; વિનાનું નિર્મળ, નિર્વકારી; શુધ્ધ (૭) ઉપરાગ વિનાનો; નિર્મળ; નિર્વિકારી શુધ્ધ નિરૂપાયતા ઉપાય નથી, ચિંતવન (૮) ઉપરાગ રહિત; નિર્મળ; અવિકારી; શુધ્ધ(નિરુપરાગ ઉપયોગવાળો જીવ નિબાવલંબી પરના આધાર રહિત, સ્વાવલંબી સમસ્ત બાહ્ય-અત્યંતર સંગથી શૂન્ય છે તો પણ નિઃસંગ પરમાત્માની નિર્બળતા :અશક્તિ ભાવના દ્વારા ઉત્પન્ન સુંદર આનંદસ્વંદી પરમાનંદસ્વરૂપ સુખસુધારસના નિર્ભાધુ અખંડિત; ખંડિત થતો નથી; બાધા રહિત. (૨) વિરોધવાળું નથી; આસ્વાદથી, પૂર્ણ-કળશની માફક, સર્વ આત્મ પ્રદેશ ભરેલો હોય છે.) (૯) વિરોધરહિત (૩) સફળ, સમ્યક, (૪) ઉપદ્રવ રહિત, અડચણ વિનાનું, વિકાર રહિત મલિનતા રહિત (૧૦) નિર્વિકાર; શુદ્ધ (૧૧) બાધારહિત. ઉપરાગ(વિકાર, મલિનતા) વગર, રહિત (૧૨) શુધ્ધ સ્વરૂપ; ઉપરાગ રહિત નિર્ભય નિઃશંક અને નિઃસંદેહ પણું. (નિર્વિકાર) શુધ્ધ જેનું સ્વરૂપ છે એવું એવા આત્મતત્ત્વથી વિપરીત મહોદય. નિર્ભયપણે નિઃશંકપણે જેની ઉત્પત્તિમાં નિમિત્તભૂત હોય છે એવા મમકાર-અહંકારાદિરૂપ નિર્ભયપણે આરૂઢ થવું પોતામાં નિઃશંકપણે-નિઃસંદેહપણે, સ્થિર થવું, પોતાની વિકલ્પસમૂહથી રહિત નિર્મોહપરિણતિ તે નિર્મમતા છે. (૧૨) ઉપરાગ સત્તામાં રૂઢપણે, સ્થિર થવું. રહિત, નિર્મળ; અવિકારી; શુધ્ધ (નિરુપરાગ ઉપયોગવાળો જીવ સમસ્ત નિર્ભર :ભરેલું; ભરપૂર; આધાર રાખનારું; આધારિત; અવલંબિત; આશ્રિત (૨) બાહ્ય-અત્યંતર સંગથી શૂન્ય છે તો પણ નિઃસંગ પરમાત્માની ભાવના દ્વારા ભરપૂર ભરેલો ઉત્પન્ન સુંદર-આનંદચંદી પરમાનંદ સ્વરૂપ સુખસુધારસના આસ્વાદથી, નિર્ભરપણે ગાઢ પણે પૂર્ણ-કળશની માફક સર્વ આત્મપ્રદેશે ભરેલો હોય છે.)
નિષ્ણાંત સંદેહ રહિત (૨) નિઃસંદેહ, શંકારહિત. (૩) સંદેહ રહિત. (૪) નિરુપાગ-વિશુધ્ધિમત્વ :ઉપરાગ(-મલિનતા, વિકાર) વિનાની વિશુધ્ધિવાળાપણું નિઃસંદેહ, ભ્રાન્તિ વગરનું, નિર્મોહ, નિઃશંક, સંદેહ રહિત.
(અરૂપીપણું અને નિર્વિકાર-વિશુધ્ધિવાળાપણું આત્માનો સ્વભાવ છે.) નિર્ભરતા :બોજા રહિત, ભારરહિત. નિરુપરાગ-શુભ સ્વરૂપ:ઉપરાગ રહિત ( નિર્વિકાર) શુધ્ધ જેનું સ્વરૂપ છે. એવા. નિર્ભરપણે ગાઢપણે નિરપવાદ :અપવાદ રહિત; (પાંચ અસ્તિકાયોને કાયપણું હોવામાં એક પણ નિઝનપણું નિર્મોહપણું, અમોહપણું, નિઃશંકપણું, નિર્ભયપણું
અપવાદ નથી કારણ કે (ઉપચારથી) પરમાણુને પણ શક્તિ અપેક્ષાએ નિર્મમ :મમતા રહિત અવયવો પ્રદેશો છે.)
નિર્મમતા :રાગાદિ-ઉપાધિ રહિત ચૈતન્ય પ્રકાશ જેનું લક્ષણ છે એવા નિરપાધિ નિશ્ચય (૨) ઉપાધિ વિનાનો; ઔપાધિક ન હોય એવો. (જીવનો આત્મતત્વથી વિરિત મોહોદય જેની ઉત્પત્તિમાં નિમિત્તભૂત હોય છે એવા
પારિણામિક ભાવ સર્વ કમાપાધિથી નિરપેક્ષ હોવાને લીધે નિરુપાધિ છે.) મમકાર-અહંકારાદિરૂપ વિકલ્પસમૂહથી રહિત નિર્મોહ પરિણતિ તે નિર્મમતા
(૩) ઉપાધિ રહિત; જેમાં પરની અપેક્ષા આવતી ન હોય એવું નિરુપાધિની ઉપાધિ આત્માનું જ્ઞાન
| SR No. | 016131 |
| Book Title | Jain Darshan Paribhasha Kosh |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya |
| Author | Tarachand Manekchand Ravani |
| Publisher | Ajit Ravani |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 1117 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 7 MB |