Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 89

અર્થ]
૪૪
[અર્ધગળ
ભાર)
અર્થ [વં.] કિંમત (૨) ચોખા, દૂર્વા, ઈ યાદિથી સન્માન કરવું નિબંધ, કાવ્ય ઈત્યાદિ (૨) ઇન્દ્રિયોના વિષયોનું બંધન (૩) ધનનું તે (૩) ચોખા, દૂર્વા, ફૂલ, પાણી ઈત્યાદિ; પ્રજાપ. [-આપ બંધન. બુદ્ધિ વિ. સ્વાર્થી (૨) સ્ત્રી, ધનની ઈચ્છા (૩) પિસા = જુઓ અર્થ આપવું.]. દાન નવ પૂજા માટે અર્થે આપવો કમાવાની લગની (૪) સ્વાર્થપરાયણતા (૫) આર્થિક રહસ્ય સમજતે. ૦પાઘ ન૦ કૂલ, સુગંધી તથા પગ દેવાનું પાણી (૨) મેટા વાની બુદ્ધિ. બોધ પં. (ખ) અર્થ સમજવો તે, ભરિત વિ. માણસો અથવા દેવને તે દ્વારા આદરસત્કાર આપવાની એક રીત. અર્થથી ભરેલું. ભેદ પુંઅર્થની ભિન્નતા (૨) ભિન્ન અર્થ. યુક્ત
પ્રદાન નવ અર્ધદાન. -ઘર્ષ વિ. [સં.] પૂજ્ય; અને ગ્ય વિત્ર હેતુવાળું; સપ્રોજન(૨)ખપનું (૩) અર્થ- સમજ કે માયના અર્થવિ૦ મૂલ્યવાન (૨)પૂજ્ય(૩)નવ પૂજા; સન્માન. [–આપવું ભરેલું. ૦રહિત વિ નિરર્થક; અર્થ વિનાનું. લક્ષી વિ૦ અને =(પૂજાપો લઈને) પૂજવું; સન્માન કરવું (૨) (કટાક્ષમાં) પાય- લક્ષનારું; અર્થવાહી. ૦લાભ ૫૦ અબૅપ્રાપ્તિ. ૦લાલસા સ્ત્રી, માલ કરવું]. ૦૫ાઘ ન૦ જુઓ અપાઘ
લેભ ૫૦ ધનને લોભ. ૦વત વિ૦ અર્થવાળું. ૦વત્તા સ્ત્રીઅર્ચક વિ૦ સિં] પૃજનાર (૨) ૫૦ પૂજારી
અર્થગર્ભ –અર્થવાળું હોવું તે (૨) ધનિકતા. ૦વાદ વિધિરૂપ અર્ચન ન૦, -ના સ્ત્રી [સં.] પૃજા (૨) કપાળે ચંદન લગાડવું તે. વાક્યોમાં ચિ કરાવવા તે તે વિધિઓની સ્તુતિ, તેનું પાલન ન –નીય વિ. પૂજનીય. –વું સત્ર ક્રિ. [સં. મ] પૂજા કરવી. કરવાથી થતી હાનિ તથા તેને લગતાં ઐતિહાસિક દછતે ઈત્યાદિ [અર્ચાવવું (પ્રેરક), અચવું (કર્મણિ)]
આપવાં તે (૨) સ્તુતિ; તારીફ (૩) કોઈ પણ ગ્રંથમાં મુખ્ય વિષયને અર્ચા સ્ત્રી [.] અર્ચના. –ચિત વિ. પૂજેલું સન્માનેલું સ્પષ્ટ કરવા કે તેનું ગૌરવ બતાવવા લખેલો ભાગ(૪)અર્થને જીવનમાં અર્ચિમર્ગ કું. [સં] દેવયાન
[શ૦ પ્ર૦) મહત્ત્વ દેનાર વાદ. -વાદી વિ૦ (૨) પુંઠ અર્થવાદમાં માનનારું, અર્જ સ્ત્રી [..] અરજ; વિનંતિ (૨) ફરિયાદ (જુઓ “અરજમાં કે તે સંબંધી. વાન વિક અર્થવત; અર્થવાળું(૨)ધનવાન. ૦વાહક - અર્જક વિ. [ā] મેળવનાર; કમાનાર.—ન ન મેળવવું–કમાવું તે વિ૦ જુઓ અર્થવાહી. વાહકતા સ્ત્રી, વાહિત્વ નવ અર્થઅર્જન્ટ વિ. [{.] તાકીદવાળું; ઉતાવળનું
વાહીપણું. વાલીવિત્ર અર્થને વહન કરનારું. વિજ્ઞાનના અર્થ અર્જિત વિ૦ [4] મેળવેલું; કમાયેલું
જાણવો તે (૨) બુદ્ધિના છ ગુણો પૈકીને એક. વિદ્યા સ્ત્રી, અર્જુન [.](સં.) પાંચ પાંડવોમાંનો ત્રીજો (૨)એક વૃક્ષ (૩) અર્થશાસ્ત્ર વિહીન વિ૦ જુઓ અર્થહીન. વૃદ્ધિ સ્ત્રી ધનની વિ, ઘેળું (૪) નવ સોનું (૫) રૂપે
વૃદ્ધિ. વ્યક્તિ સ્ત્રી અર્થ વ્યક્ત થ સમજાવે છે. વ્યય અર્જુની સ્ત્રી, સિં.] (સં.) અનિરુદ્ધની સ્ત્રી ઉષા
૫૦ પિસા ખરચવા તે. વ્યવસ્થા સ્ત્રી (સમાજ કે રાષ્ટ્રના) અર્ણવ પં. [સં.] સમુદ્ર (૨) એક છંદ
અર્થ-પુરુષાર્થની – તેના માળખાની વ્યવસ્થા; સંપત્તિના આર્થિક અર્ણિક પર્વ નવ [સં. મારM] + અરણ્યપર્વ (મહાભારત) વ્યવહાર અને તેના તંત્રનો બંદોબસ્ત. ૦વ્યવહાર પુંઆર્થિક અર્થ પું ] હેતુ; મતલબ(ર)માયને સમજ; સમજૂતી(૩)ધન; વ્યવહાર અર્થસંપત્તિ વિષેની નીતિ રીતિ, સંબંધ છે. શાસ્ત્ર નાણું; સંપત્તિ (૪) ગરજ; ઈચ્છા (૫) ખપ; ઉદ્દેશ; પ્રજન (૬) ન સંપત્તિશાસ્ત્ર(૨)રાજનીતિ. શાસ્ત્રી પુંઅર્થશાસ્ત્ર જાણનારો ધર્માદિ ચાર પુરુષાર્થોમાંને બીજે; સંસાર-વ્યવહારમાં ઈષ્ટને (સુખ પુરુષ. શન્ય વિ૦ અર્થહિત. શૌચ ન આર્થિક વ્યવહારમાં સંપત્તિ ઈ૦) લાભ- તે માટેને યત્ન. [–આવવું = ખપ લાગવું; પવિત્રતા કે પ્રામાણિક સચ્ચાઈ. સંગ્રહ, સંચય ! ધનને કામમાં આવવું, –કર –ને માયને આપો કે સમજો. સંઘર. સાધક વિ૦ અર્થ સાધે એવું; ઉપયોગી. સિદ્ધિ સ્ત્રી -ઘટ,-બેસવા =બરબર અર્થ થ–સમજાવું. -ઘટાવ, ધારેલી મતલબ પાર પાડવી તે (૨) ધનપ્રાપ્તિ. ૦હીન વિ૦ અર્થ -બેસા = અર્થ કરી બતાવ – સમજાવવું. --સર=હેતુ રહિત,નિરર્થક. –ર્થાત્ અએટલે કે. –થનુસારી વિ[+અનુસિદ્ધ થ – સધા.૩. કામવિ. ધનની ઈચ્છાવાળું. ૦કાર સારી] અર્થને અનુસરતું. –થપત્તિ સ્ત્રી [+આપત્તિ] ન્યા.] અર્થ સમજવનાર, તે બેસાડી આપનાર. કારણ નર (સમાજ જે ન સ્વીકારીએ તે વસ્તુસ્થિતિનો ખુલાસે ન જ મળી શકે એવું કે રાષ્ટ્રના) આર્થિક તંત્રની વ્યવસ્થા કરવી તે. ગર્ભ વિ૦ અર્થથી અનુમાન (૨)[કા. શા.] એક અર્થાલંકાર, જેમાં એક વાત કહેવાભરેલું. ૦ગાંભીર્ય, ગૌરવ નટુ અર્થનું ઊંડાણ, ગ્રહણ ન થી બીજી વાતની સિદ્ધિ નિઃશંક છે એમ બતાવવામાં આવે છે. અર્થ સમજવો તે. ૦ઘટન ન૦ અર્થ ઘટવો કે ઘટાવા તે; અર્થ -થથી વિ+અથ]ધનલોભી (૨) સ્વાર્થી. –ર્થાલંકાર થો કે કરવો તે. ૦ઘન વિ૦ ખૂબ અર્થવાળું; અર્થથી ભરપૂર. [+અલંકાર] શબ્દની નહિ પણ અર્થની ચમત્કૃતિવાળો અલંકાર ૦દ્મ વિ. ધનને નાશ કરનારું, ઉડાઉચિત્ર વિ૦ અર્થના ચમ- | [કા. શા.]. – તર નવ [+અંતર] બીજો અર્થ (૨) વિષય ત્કારવાળું (૨) નવ અર્થની ચમત્કૃતિ..તઃ અ.] અર્થ પ્રમાણે બહાર બોલવું તે (વાદનો એક દોષ). –થતાન્યાસ પં. સામાન્ય (૨) વાસ્તવિક રીતે. તંત્ર નવ આર્થિક વ્યવસ્થાનું તંત્ર. દશ ઉપરથી વિશેષનું અને વિશેષ ઉપરથી સામાન્યનું સમર્થન જે વડે વિ૦ વ્યવહારકુશળ. ૦દાસ ૫૦ પૈસાને ગુલામ. દોષ પુત્ર કાવ્ય | કરેલું હોય તે અલંકાર[કા. શા.]. –થ વિ૦ ગરજવાળું મતલબી અથવા સાહિત્યમાં અર્થને લગતા દોષ. નિબંધન વિ. અર્થ પર | (૨) યાચક. –થીય વિ૦ આર્થિક- અમાટે; વાસ્તે. આધાર રાખતું. ૦૫રાયણ વિ. ધનસંપત્તિને પરમ માનતું; તેને | –ર્થોપાર્જન ન [+ ઉપાર્જન] પૈસા કમાવા તે મુખ્ય સમજતું કે ગણતું. પ્રધાન વિ૦ અર્થ- ધનસંપત્તિ જેમાં | અર્ધન વિ૦ (૨) ન૦ [] નાશ કરનાર; હરનાર મુખ્ય હોય એવું. પ્રકાશ પું૦ અર્થ સમજવો તે. પ્રકૃતિ સ્ત્રી | અર્ધ વિ. [સં.] અડધું (૨) નવ એકના બે સરખા ભાગોમાં નાટકની પ્રજન-સિદ્ધિને હેતુ (તે પાંચ છે.)[કા. શા.]. પ્રાપ્તિ | એક. ૦ગેળવિ અડધુંગળ (૨) ૫૦(પૃથ્વીના) ગોળને અડધે સ્ત્રી. અર્થની પ્રાપ્તિ, કમાઈ લાભ. ૦બંધ j૦ શબ્દોની રચના | ભાગ; “હમિફિયર' (૩) [..] ગોળ આકૃતિને અડધો ભાગ.