Page Text
________________
રવી]
૬૯૮
[રસાકી
–સી)
રવી વિ૦ જુઓ રબી
ઈમાં જન્મતે જીવને પ્રકાર, ૦ઝ વિરસ એળખનારરવેશ પું[1. વિરા] માળને બહાર પડતો ભાગ; ઝરૂખો (૨) સમજનાર (૨) ૫૦ તે માણસ (૩) રસાયની વેઇ. ૦જ્ઞતા રિવાજ; ધારે. -શી સ્ત્રી મકાનને રસ નીચે પરસાળ સ્ત્રી૦, ૦જ્ઞત્વ ન. ૦જ્ઞાન નવ રસનું જ્ઞાન - સમજ. ૦૧ ૧૦ પહેલાંને અડાળી જેવો ભાગ (ચ.)
[(સ્ત્રી) રસ હો તે; રસને ગુણ, ૦દાયક, ૦દાયી વિ૦ રસ આપે રળ વિ. સ્ત્રી [રવડવું' ઉપરથી] નવરી અને ઘેર ઘેર ભટકતી એવું; રસ પડે એવું. ૦દાર વિ. રસવાળું. ૦૬ષ્ટિ સ્ત્રી રસની - રવૈયું ન૦ ઘણું નાનું ગણ(૨) ઉપરથી ડું ચીરી, મસાલે ભરી કાવ્યાનંદની દષ્ટિ. ૦૫ર ૫૦ મેઘ. ૦ના સ્ત્રી- જુઓ રચના. કરાતું – ભરતનું શાક
fવસ્થ] શિરસ્તે નિપત્તિ સ્ત્રી રસની ઉત્પત્તિ; રસ આવ કે પડે છે. રવૈયા ૫૦ [જુઓ રવઈ] દહીં વલોવવાને વાંસ (૨) [. ૦નેંદ્રિય સ્ત્રી [સના + ] જીભ. ૦૫યણ સ્ત્રી બાળકોને ર ૫૦ [સર૦ હિં, મ. રવા (ä. સ્ટવ ?)] દાણાદાર લેટ (૨) થતું એક જાતના ઝાડાનું દર્દ, ૦પ્રદ વિ૦ રસદાયી. બસ ધાતુને રસ જામી જઈ બનેલો દાણો (૩) ગોળની ચીકી વિ- રસથી પરિપૂર્ણ બસવું અ૦િ રસબસ થવું. બીજ
વદ સ્ત્રી; ૦ (કા.) જુઓ રવદ [મેખળા; કંદરે ન રસનિષ્પત્તિનું બીજ. બુદ્ધિ સ્ત્રી રસ સમજવાની શક્તિરશ(-સ)ના જી. [.] જીભ (૨) દોરડું (૩) લગામ; રાશ (૪) ભાવના; રસજ્ઞતા; “એસ્થેટિક સેન્સ'. ૦ળ વિ૦ રસબસ. રશિયન વિ. [{] રશિયાનું કે તેને લગતું (૨) પુંતેને વતની ભરિત, ભર્યું વિટ રસથી ભરેલું. ભંગ કું. રસમાં ભંગ (૩) સ્ત્રી તેની ભાષા
પથરાયેલો દેશ પડે તે રસક્ષતિ. ૦ભેર અ૦ રસપૂર્વક; હાંશભેર, મગ્ન વિ૦ રશિયા પું(સં) યુરેપની પૂર્વે અને એશિયાની ઉત્તરે સળંગ રસમાં તરબોળ-તલીન. ૦મગ્નતા સ્ત્રી૦. ૦૩ય વિ૦ રસરૂપ; રટિમ પં; ન [સં.] કિરણ (૨) લગામ; રાશ
રસથી પરિપૂર્ણ. ૦માધુરી સ્ત્રી, ૦માધુર્ય ન રસની મધુરતા રસપું [.] જીભથી માલૂમ પડતો સ્વાદ (ખાટે, ખારે, ગ, કે તે જમાવવી તે. ૦માળી રસનું માળી જેમ સિંચન કરે તેવો તી, કડ,રે, એ છે)(૨) શરીરની સાત ધાતુઓમાંની પ્રથમ; પુરુષ. ૦મીમાંસા સ્ત્રી રસનાં અંગે લક્ષણાદિનું નિરૂપણ,૦રાજ અન્નનું પ્રથમ રૂપાંતર (જેમાંથી પછી માંસ, મેદ, વીર્ય વગેરે ધાતુ પં. શંગાર રસ(૨) પારો (૩) (સં.) કામદેવ. ૦વતી વિ૦ સ્ત્રી બને છે.) (૩) કાવ્ય જોવા સાંભળવાથી સ્થાયી ભાવાને ઉદ્દેક રસપૂર્ણ રસભરી (૨) સ્ત્રી જીભ. ૦વંતી સ્ત્રી, એક ઔષધિ. થતાં થતો અલૌકિક આનંદ (શંગાર, હાસ્ય, કરણ, વીર, રૌદ્ર, ૦વાદ ૫૦ ઈ;િ સરસાઈ, વાહિની સ્ત્રી અન્નના રસને લઈ ભયાનક, અદ્ભુત, બીભત્સ, અને શાંત એ નવ પ્રકારને) (૪) જનારી નાડી. ૦વાહિની વિ૦ સ્ત્રી, વાહી વિ૦ રસનું વહન પ્રીતિ; આનંદ (૫) વાસના (1) મમત; સરસાઈ (૭) દ્રવ; પ્રવાહી
કરતું; રસિક. વિકાર ! એક રેગ. જેમ કે, વૃષણમાં રસ (૮) વનસ્પતિ કે ફળનું પ્રવાહી (૯) સાર; સત્વ (૧૦) સંબંધ; ઊતરવાને – “હર્નિયા'. ૦વૃત્તિ સ્ત્રી જુઓ રસબુદ્ધિ. ૦શાલાહિત; લાભ, નફે (૧૧) સોનું રૂપું વગેરે ધાતુને ઓગાળીને (–ળા) સ્ત્રીરસાયની પ્રગશાળા; કેમિકલ લેબોરેટરી' (૨) કરેલું પ્રવાહી (૧૨) પારે (૧૩) પારા, ધાતુઓ વગેરેની ભસ્મ. રસ - ઓષધિ (પારો ઈ૦માંથી બનાવાતી) નું કારખાનું. શાસ્ત્ર [–આવો =જુઓ રસ પડવો. –ઉતાર = (હાથનો માર ! ન, રસાયનશાસ્ત્ર(૨) કાવ્યાદિ કલાના રસનું શાસ્ત્ર; રસમીમાંસા. મારી ઠંડા પડવું; મારની ચળ ભાગવી (૨) (પગ) ફેગટ ધકકો સિદર નવ પારાનું એક રસાયન ખાઈ પાછું આવવું (૩) ઘણા વખત સુધી ઊભું રહેવું (૪) [ રસ(-સાણિયે ૫૦ જુઓ રરવું] રસનાર; ઢોળ ચડાવનાર (જીભ) હદથી જ્યાદે બેલવું; જેમ તેમ બકથા કરવું (૫) [ રસ- ૦દાયક, દાળી, ૦દાર, દષ્ટિ, ૦ધર, ના, નિષ્પત્તિ, બદદુવા દેવી. -ઊતર = અતિશયોક્તિ કરવી (૨) સેજ નેન્દ્રિય, પેયણી, પ્રદ જુઓ “રસમાં [સામગ્રી ચડ (પગે) (૩) વૃષણમાં પાણી ભરાવું કે તેને સેજે આવો સદ સ્ત્રી [.] પાકને હિસે (૨) લકરની ખેરાકી કે તેની (૪) બહુ ચાલવાથી કે ઊભા રહેવાથી થાકી જવું (૫) “રસ | રસબસ વિ૦, ૦૬ અશ્ચિ૦ જુઓ ‘રસમાં [ જુએ ‘રસમાં ઉતારવાનું કર્મણિ. -કાઢ=વનસ્પતિ કે ફળનું પ્રવાહી નિચોવી રસ- બીજ, બુદ્ધિ, બળ, ભરિત, ભર્યું, ભંગ, ભેર લેવું (૨) તત્ત્વ જાણી લેવું. -ચ =મમતે ચડવું; જેકે ચડવું. | રસમ સ્ત્રી [મ. રમ] રીત રિવાજ [જુએ “રસ'માં -જામક કાવ્યરસની જમાવટ થવી (૨)મજ પડવી (૩) રસ | રસ-૦મય, માધુરી, માધુર્ય, માળી, મીમાંસા, ૦રાજ ઠરી જ. -પટ = સ્વાદ લાગવો (૨) મજા પડવી (૩) [ રસવટ સ્ત્રી [રસ(= મમત) +વટું] વેર; અદાવત [‘રસમાં પ્રવાહીનું પડવું. (–માં) રસ ધરાવ, લે =-માં હિતસંબંધ રસ-૦વતી, ત્રેવંતી, વાદ, વાહિની, વાહી, વિકાર જુઓ કે લેવાદેવા રાખવી કે હોવી. -મૂકો =રસિક બનાવવું. રસે | રસવું સક્રિ. [સં. ] ઢેળ ચડાવ; એપવું (૨) સુશોભિત ચવું,રસે ભરાવું = મમતે ચડવું; કસે ભરાવું.] કપૂર ન૦ સફેદ કરવું રંગની એક ઉપધાતુ (વૈદક) (૨) પારે મારીને કરેલું એક રસાયન. રસ- ૦શાસ્ત્ર, શાલા(-ળા), સિદૂર જુએ “ર”માં ૦કસ પૃ૦ સાર; સ; કસ. ૦કેલિ સ્ત્રી વિહાર; કીડા. | રસળવું અ૦િ [જુઓ રઝળવું] ઢીલ કરવા નકામાં આમતેમ ક્ષતિ સ્ત્રીરસની ક્ષતિ- ભંગ; રસ જામવામાં દોષ. ગાન ફર્યા કરવું
[તે ન, રસિક – રસભર્યું ગાન કે ગાયના ગુલ્લું ન૦, ગુલો રસળાગી(–) સ્ત્રી , – પં. રસળવું તે; નકામે વખત કાઢવો પં. એક બંગાળી મીઠાઈ (૨) [લા.] તેના જે ગોળમટોળ | રસળાવું અક્રિટ, -વવું સક્રિ૦, “રસળવુંનું ભાવે અને પ્રેરક માણસ, વગેડ (ઠ,) સ્ત્રી રસભરી ગોષ્ટિ-વાત. ૦ઘેલું વિ૦ | રસા સ્ત્રી [સં] પૃથ્વી [ખેંચાખેંચી; ગજગ્રાહ જેવી સ્પર્ધા ભાવ કે આનંદથી કે તે માટે ઘેલું બનેલું. ૦જ નવ આ, દહીં, રસાકશી(-સી) સ્ત્રી [રસો (દેરડું) +કસવું (ખેંચવું)]ચડસપૂર્વક
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |