Page Text
________________
ર૬(૦૧)]
રદ(૦૧) પું॰ [સં.] દાંત
રદ વિ॰ [બ. ર૬] નકામું; ખાતલ કરેલું. [−કરવું, જવું, થવું]. ૦બદલ(-લી) સ્ત્રી॰ એક રદ કરી બીજું પસંદ કરવું કે બદલવું તે. ખાતલ વિ॰ નકામું; રદ કે ખાતલ કરેલું દિયા પું॰ [‘રહ’ ઉપરથી] કહેલી વાતને રદ કરે તેવા સામેા જવાબ (-આપવા)
[શબ્દ
રદીફ સ્ત્રી॰ [મ.] ગઝલમાં દરેક બેતની પાછળ વારંવાર આવતા રદ્દી શ્રી॰ [જીએ રદ; સર૦ હિં.; મેં.] નકામું
રન પું॰ [.] ક્રિકેટની રમતમાં રમનારા (બે) ખેલાડીએ, આઉટ થયા વિના, સામસામા દોડવું તે કે તેથી ગણાતા રમતનેા આંક. (–કરવે, થવા, મળવા)
રનવન વિ॰ [રન (‘રાન’, ‘વેરાન')+વન] અસ્તવ્યસ્ત; છૂટુંછવાયું. [~થવું = અસ્તવ્યસ્ત કે ખેદાનમેદાન થવું(૨)હિંમત છૂટી જવી.] રનેાડી વિ॰ [‘રાન’ ઉપરથી] રાની; જંગલી રન્નાદે સ્ત્રી॰ [સં. ર્ત્ત્તત્ત્તા] (સં.) સૂર્યની પત્ની (૨) ટોપલીમાં જવારા વાવીને દેવી બેસાડે છે તે (જનાઈ કે લગ્ન વખતે) રપા(–પે)ટી સ્ક્રી॰, ટા પું॰ [જીએ રપેટલું; સર૦ મ. પાટા, હિં. પટ્ટા] આંટા; કેરા (૨) લાંબી દોડ; ગબરડી (૩) રપેટલું – થકવવું તે. [મારવી, દેવી, લગાવવી =દોડી જવું (૨)આંટા ખાવા; ફેરા મારવા. –માં લેવું = બરાબર કામમાં લેવું - રગડવું,] પેટ સ્રી॰ જીએ રપાટી
|
રપેટલું સ૦ ક્રિ॰ [પ્રા. વ્વ (સં. આત્રમ્ ); સર૦ હૈં. રપટના; મ. પટોં] ખૂબ જોસથી દોડાવવું (૨)ખૂબ મહેનત કરાવી થકવવું. રિપેટાવું (કર્મણ), –વવું (પ્રેરક).] [લગાવવે) રપેટી સ્રી, ટા પુંજુએ રપાઠી (રપેટા સારા, દેવેશ, રફત સ્ત્રી॰ [મ. ફ્ન્ત; સર૦ મ. વત] પ્રી!ત; સ્નેહ (૨) મહાવરા રફતે રફતે અ॰ [...] ધીરે ધીરે; થાડે થાડે રફાઈ સ્ક્રી॰ [મ. વામ] ઉન્નતિ; ઉત્કર્ષ (૨) (જ્ઞાનેાન્મુખ થવા) આત્મબલિદાન (૩) મુસલમાન ફકીર ચપ્પુ, સેયા વગેરે શરીરમાં ભેાંકે છે તે રીત
રફીક હું॰ [મ.] ભાઈબંધ
રકું વિ॰ [બ. રમ] નાઠેલું; પલાયન કરી ગયેલું. [−થઈ જવું], ૦ચક્કર વિ॰ [સર૦ મેં., હિં. રથય] પલાયન કરી ગયેલું (૨)ન॰ શત્રુએ કરેલું નુકસાન (3) પ્રપંચ, કાવતરું. [−કરી જવું, થઈ જવું=નાસી જવું.] [સ્ત્રી॰ તૂણવાના ધંધા ર પું॰ [બ.] તૂણવાનું કામ. ગર પું॰ તૂણનાર; તૂણિયા. ગરી રફેદફે અ॰ [બ. ગવ±; સર૦ હિં. રાતા; નૅ.] ખરાબખસ્ત; નાફાતિયા; અસ્તવ્યસ્ત રખ પું॰ [બ. ર્જ્વ] પરમેશ્વર; પરવરદેિગાર રખડી સ્ક્રી॰ [હિં.] ખાસૂદી [રબરના સિક્કો કે છાપ રબર ન॰ [ફ.] એક ઝાડના રસના બનતા પદાર્થ. ૦čરૂપ પું૦ રખાબ ન૦ [મ.] એક તંતુવાદ્ય; રવાખ રબારી પું॰ સર૦ હૈ. વારી=કૃત; સંદેશવાહક; સર॰ ા. રાવર] ભરવાડ જેવી એક નાતા માણસ. -રણ સ્ત્રી- રબારી નાતની સ્ત્રી, વાઢ સ્ત્રી॰, વાડા પં॰ રબારીઓના લત્તો રબી(–વી)પું॰ [૬.] વસંત ઋતુ કે ત્યારનેા રબીપાક. ૦ઉલઅવલ પું [ + ૭મન્ત્ર (મ.)] હિજરી સનને! ત્રીજો મહેના, ૦ઉલ
Jain Education International
૬૯૬
[રમતવાત
આખર પું॰ [ + ૩જમાહિર (મ.)]હિજરી સનના ચોથા મહિના, ૦પાક પું॰ શિયાળુ પાક ર(–ર) ન૦ જુએ રબર
રભસ પું [i.] ઉતાવળ; વેગ
રમકઝમક સ્ત્રી॰ [રમક (હિં. મળના = ઝૂલતું ઝૂલતું ચાલવું)+ ઝમક] ઝાંઝર રૂમઝૂમ ઠમકે તેમ લટકાથી ચાલવું તે રેમકડું ન૦ [‘રમવું’ ઉપરથી; (સં. ર્મ)]નાનાં છેકરાંને રમવાની વસ્તુ. [થઈ રહેલું, બની જવું = રમકડા જેવું પરવશ – નચાવે તેમ નાચનાર થયું.]
મકાવવું સ૦ ક્રિ॰ [વ૦] ઝેરથી મારવું – લગાવવું રમખાણુ ન॰ મારફાડ; તાકાન; ધિંગાણું. [−મચાવવું, માંડવું, વાળવું = મોટું તાફાન – કાળાહળ કે કેર કરવાં.] —ણિયું વિ॰ રમખાણ મચાવે તેવું [ખામણું (સુતારનું) રચિ(–જિ)યું ન॰[રમચી’ ઉપરથી]રમચી પલાળવાનું લાકડાનું રમચા(-જી) સ્ત્રી॰ [સં. ર્ંન્ = લાલ રંગ થવા ઉપરથી?]સે નાગે; એક જાતની લાલ માટી
રમજાન પું॰[Ā.] હિજરી સનના નવમેા માસ. [−ઈદ=રમજાનની ઈદે; એક તહેવાર.]−નિયું વિ॰ રમજાન માસમાં ઉપવાસ કરનારું રમજિયું, રમજી જીએ રમચિયું, રમચી [ઘરેણું રમોડ સ્ત્રી॰ [સર॰ હિં. ર્મજ્ઞોજા = ઝાંઝર] સ્ત્રીના પગનું એક રમઝટ ॰ [‘રમ’ રવ૦ ઉપરથી ?] તડામાર; ઝડી રમઝમ સ્ક્રી॰ [રવ॰] નૂપુરના અવાજ (૨) અ॰ રૂમઝૂમ. કું અક્રિ॰ રમઝમ અવાજ થવા. [માવવું(પ્રેરક).]-માટ પું૦ (ઉતાવળી ચાલથી થતુા) ઝાંઝરનેા રમઝમ અવાજ રમણ પું॰ [ä.] કાંત; પતિ (૨) ન૦ રમવું તે; વિલાસ; ક્રીડા, [રમણે ચડવું =મતમાં ઘેલું થવું (૨) (ઘેલછા જેવું લાગે ત્યાં સુધી) જોશમાં આવવું; ઊડેલ કે વાયેલ તબિયતનું થયું.]. ૦પાત્ર ન॰ જુદા જુદા ઘાટનાં પવાલાંને સાંધતી નળીવાળું એક પાત્ર (પ્રવાહી સમતલ રહે છે તે બતાવવા માટેનું યંત્ર); ‘કોમ્યુનિકેટિંગ વેસલ’ (પ. વિ.)
રમણબુઝારું ન॰ [સર૦ મ. રામ =જાડું− મોટું, ઢંગધડા વિનાનું પાત્ર] માડીનું ન્તડું ઢાંકણ (૨) [લા.] તેના જેવું બેડોળ, ઢંગધડા વિનાનું કાંઈ પણ
રમણુભમણુ અ॰ [રમવું + ભમવું] અસ્તવ્યસ્ત, વેરણપ્રેરણ રમણા, –ણી સ્ત્રી॰ [i.] સ્ત્રી (૨) સુંદર સ્ત્રી રમણીક, ત્વય [સં.]વિ॰ મને હર. યક હું એક છંદ.-યતા શ્રી રમણું ન॰ [સં. રમ્ ઉપરથી; સર૦ મ. મળા] ખુલ્લી જગા; ચેાગાન (૨)દાદર એ કડકે હાય ત્યારે વચ્ચે મુકાતું પહોળું પગથિયું (૩) બારસાખનેા એક ભાગ (૪) ક્રીડા રમત સ્રી॰ [‘રમવું’ઉપરથી] ખેલ; ક્રીડા; ગમ્મત (૨)રમવાની રીત (ગિલ્લીદંડા, શેતરંજ વગેરે). [–રમવા એલાવવું =(જમાઈ ને) પરણ્યા પછી પહેલી વાર જમવા ખેલાવવું(એક રીત). –કરવી =કામની રીતે કામ ન કરતાં તેની સાથે ખાલી ખેલવું–વખત અગાવે. –રસી =મ, ખેલવું(૨) એલ એલવા; દાવ નાખવા (૩) યુક્તિ કરીને છેતરવું.] ગમત શ્રી॰ જુદી જુદી જાતની રમતા; ખેલ; ક્રીડા. ૦રેળિયું, રાણું ન॰ નકામી રખડપટ્ટી(૨) કામને બદલે રમત કર્યાં કરવી તે. ૦૯ વિ૦ રમતિયાળ, વાત
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |