Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 63

અતિકાલ]
[અતીત
અતિકાલ [] વેળા વહી જવી તે
અતિભાર ૦ [.] અતિશય – વધારે પડતો ભાર અતિકેશ-સીર ૫૦ [.] એક વનસ્પતિ
અતિભાષિણી વિ. સ્ત્રી [] બહુ બોલનારી અતિક્રમ ૫૦ [સં] હદ બહાર જવું તે (૨) [ કાળનું] પસાર થઈ અતિભાષી વિ. [] અતિ ઘણું બોલનારું; બોલ બોલ કરનાર જવું (૩) ધસારો. ૦ણ ન. અતિક્રમવું તે
અતિભૌતિક વિ. [.] ભૌતિકથી પર; મેટાફિઝિકલ'. શાસ્ત્ર અતિક્રમવું સ૦ કિ. [સં. માતામ્ ] અતિક્રમ કરે
નવ ભૌતિક પારનું દર્શનશાસ્ત્ર; “મેટાફિઝિકસ” અતિકામી વિ૦ [.] અતિક્રમ કરનારું
અતિમનુષ્ય ૫૦ [4.] અલૌકિક પુરુષ; “સુપમેન' અતિક્રાંત વિ૦ [4.] હદ બહાર ગયેલું. –તિ સ્ત્રી ઉલ્લંઘન અતિમાત્રા સ્ત્રી ૦ [.] અતિશય માત્રા કે માપ અતિચાર પું[૩] અતિક્રાંતિ; અતિક્રમ: હદ બહારને આચાર અતિમાનવ ! [R.] જઓ અતિમનુષ્ય [ ગજા ઉપરનું અતિચુકવણુ સ્ત્રી ૦.વધારે પડતી રકમ ચૂકવવી તે; ઓવર-પેમેન્ટ અતિમાનુષ(–ષી) વિ૦ [] અલૌકિક; મનુષ્યથી પર તેના અતિજગતી સ્ત્રી ; j૦ [૩] એક છંદ
અતિવેગ ૫૦ [4.] રેલછેલ; અતિશયતા અતિજાત વિ૦ [4.] બાપથી સવાયું
અતિરથ(–થી) [] જબરે – શ્રેષ્ઠ યુદ્ધો અતિજ્ઞાન [.] વધારે પડતું –નિષ્ફળ જ્ઞાન
અતિરિક્ત વિ૦ [4.] બહુ જ (૨) શુન્ય; ખાલી (૩) શ્રેષ્ઠ (૪) અતિતકિત વિ. [R.] જેમાં અતિશય કે વધારે પડતે તર્ક દડા ભિન્ન વ્યતિરિક્ત હોય એવું કેવળ તાર્કિક; “ઍકેડેમિક'
અતિ(–તા)રેક પું[4.] અતિશયતા (૨) ચડિયાતાપણું અતિતૃપ્ત વિ૦ [] અતિશય તૃપ્ત – ધરાયેલું (૨)વધારેપડતા અતિરેમશ વિ. [H.] બહુ વાળવાળું (૨) પુંઠ જંગલી બકરે કાવ્ય પદાર્થવાળું (દ્રાવણ) (૨. વિ.). –પ્તિ સ્ત્રી - અતિતૃપ્ત (૩) મેટો વાંદરે હેવું કે થવું તે
અતિવસૂલી સ્ત્રી - ઘટે તેથી વધારે વસૂલ કરવું તે; “એકસ્ટોર્શન’ અતિથિ છું[] મહેમાન (૨) અભ્યાગત; ભિક્ષુક. ૦ગૃહ ન૦ | અતિવસ્તી સ્ત્રી, અતિશય –પવી ન શકાય એટલી બધી વસ્તી
અતિથિને રહેવાની જગા; ઉતારો; વીશી. દેવ j૦ (દેવ પડે અતિવર્તવું સક્રિ. [૩. બાતવત] અતિક્રમવું; પાર કરી જવું પૂજ્ય) અતિથિ(૨) વિતેને દેવ પૈઠે પૂજતું. ૦ધર્મ ૫૦ અતિથિ અતિવર્ધિત વિ. [H] ઘણું વધારી મૂકેલું; અત્યુક્તિવાળું પ્રયે રાખવાનો ધર્મ; પરણાગત. ૦૫ણું ન૦ અતિથિ દેવું તે. અતિવા ન૦ [૪] વધારે પડતું કે વિનય-વિવેક બહાર જતું
પૂજન નવ અતિથિનું પૂજન (૨) પરોણાગત. ૦ભવન ન૦ વાકય કે કથન જુઓ અતિથિ-ગૃહ. વ્યજ્ઞ પુત્ર પંચમહાયજ્ઞમાંને એક-તૃયજ્ઞક | અતિવાદ [] બહુ બોલવું તે (૨) અપ્રિય - કઠોર વચન અતિથિ-ધર્મ. સત્કાર પુત્ર અતિથિને સરકાર (૨) પરણાગત (૩) અંતિમ હદે તર્કને લઈ જઈને કરતે વાદ. –દી વિ. (૨) અતિદાન ન [a] અતિશય ઘણું - અતિ ઉદાર દાન
પુંઅતિવાદ કરનાર કે તેને લગતું અતિદેશ પં. [૪] એક સ્થાનના ધર્મ કે નિયમનું બીજે સ્થાને અતિવિવેક પું[સં.] વધારે પડતો કે મર્યાદા બહારને વિવેક; આરોપણ(૨)મળતાપણા ઉપરથી અર્થને તાણીતૂસીને વધારે તે | વિવેકને (ટ) દેખાવ. –કી વિ૦ તેવા વિવેકવાળું કે તે કરનારું અતિધર્મ ૫ [] અતિશય કે આત્યંતિક ધર્મ (૨)ધર્મ ઉલ્લંધી અતિવિષા સ્ત્રી ૦ [.] એક વનરપતિ –ઔષધિ જતું – તેથી વિરુદ્ધ કામ
અતિવૃષ્ટિ સ્ત્રી ૦ [૩] જોઈએ તે કરતાં વધારે વરસાદ થવો તે અતિનો પુત્ર (અમુક આંકી મર્યાદાથી) વધુ નફે; “એકસેસ | અતિવેચાણ ન થવું કે કરવું જોઈએ તેથી વધારેપડતું વેચાણ; પ્રોફિટ'. –કાવેરે પુત્ર અતિનફા પર લાગતે વરે
ઓવર-સેલ”
[‘સુપ-ટેકસ' અતિપત્તિ સ્ત્રી ૦ [૨] જુએ અતિક્રમ
અતિવેરે ૫૦ અમુક નક્કીથી વધીને આગળ આકારાતો વેર; અતિપરિચય ૫૦ [4.] હદ કે મર્યાદા બહારને વધારે પડતા અતિવૈદિક વિ. [.] વેદકાળ પહેલાનું [ થવો તે (ન્યા.) પરિચય –સંબંધ કે ઓળખાણ
અતિવ્યાપ્તિ સ્ત્રી [સં.] લક્ષ્ય ન હોય એવી વસ્તુને સમાવેશ અતિપાત યું. [.] અતિક્રમ (૨) ઉલ્કાપાત (૩) વિનાશ અતિશય વિ. [R] ઘણું જ (૨) પુત્ર પુષ્કળતા (૩) વિશેષતા. અતિપાતક ન૦ [] મોટામાં મોટું પાપ
હતા, ત્વયિતા સ્ત્રી પુષ્કળતા. - ક્ત વિ૦ [ + ઉક્ત ] અતિપેદાશ (૫) સ્ત્રી વધારે પડતી પેદાશ
વધારીને કહેલું. –ક્તિ સ્ત્રી ૦ [+ ઉક્તિ અયુક્તિ; વધારીને અતિપ્રતિજ્ઞા સ્ત્રી [.] મર્યાદા બહારની – અઘટિત પ્રતિજ્ઞા બોલવું તે (૨) [ કા. શાએ નામને એક અલંકાર અતિપ્રમાણ વિ. [૩] અતિશય; પ્રમાણિત કરતાં વધારે પડતું | અતિશક ૫૦ [.] ભંગી; ચમાર. –કી સ્ત્રી અતિપ્રશ્ન પુ[] અધિકાર કે મર્યાદા બહારને પ્રશ્ન(૨)તર્કની | અતિશે વિ+જુઓ અતિશય છેવટની હદે જઈને વિચારતે આત્યંતિક કે અંતિમ પ્રશ્ન અતિસંધાન ન૨ [.] છેતરપિંડી અતિપ્રસંગ કું. [૪] પુંવધારે પડતો સંબંધ (૨) હદ ઉપરાંતની અતિસંરક્ષક વિ. [4] વધારે પડતું રિથતિચુસ્ત ટ. -ગી વિ૦ અતિપ્રસંગ કરનારું
અતિ(—તી)સાર ૫૦ [] સંઘરણ રોગ અતિપ્રાકૃત–તિક) વિ૦ [૩] પ્રકૃતિથી પર - તેની પરનું અતિસ્તુતિ સ્ત્રી [.] વધારે પડતી સ્તુતિ; ખુશામત અતિબલા સ્ત્રી [.] એક વનરપત (૨) (સં.) વિશ્વામિત્રે રામને અતી વિ૦ [] તીર્ણ નહિ એવું; બધું આપેલી એક અસ્ત્રવિદ્યા
અતીત વિ૦ [] પર થયેલું; –ને વટાવી ગયેલું (૨) ગત; વીતેલું અતિભાડું ૧૦ હદ વિનાનું -અતિ ઘણું લેવાતું ભાડું; “ક-રે’ | અતીત ૫૦+(૫) જુઓ અતિથિ