Page Text
________________
પાપશાહી]
પાપશાહી સ્રી॰ (૨)વિ॰ જુએ ‘પાપ’માં પાપાગાળું વિ॰ જુએ પેપલું [કારણે ચાલતું અંધેર પોપાંબાઈનું રાજ્ય (૦) ન॰ ગેરવ્યવસ્થા અને અનાવડતને પાપું વિજીએ પેાપલું] કાંશું; પાચું (૨)ન૦કાંગાપણું; પાચાપણું પોપૈયું ન॰ (કા.) જીએ પપૈયું. “યે હું તેનું ઝાડ; પપૈયા પાપા પું॰ કાજળનું ટપકું; નજરિયું (૨)[સર॰ ફે. હોંળા = ડરાવવાના અવાજ] અજાણ્યા ચેાર (બાળકને કહેવામાં)
|
પામાર (પા) પું॰ ખ૦ ૧૦ [l +ખાર] ત્રણ પાસાની રમતમાં છ, છ અને એક, એમ કુલ તેર દાણાના દાવ(૨) ફતેહ. [કરવા, ગણવા =જુએ પેાબારા ગણવા.—પઢવા = પાસા સવળા પડવા; ધારેલી યુક્તિમાં ફાવવું; ફતેહ થવી.] [પેાબાર]નાસી જવું પોબારા ગણવા (પા) [સર૦ મ. વો(-q)વારા] શ॰પ્ર॰ [જુએ પેામચા પું॰ સ્ત્રીઓનું એક જાતનું લૂગડું પેામણું વિ॰ [જીએ પેામાવું] હરખઘેલું (૨) પેપલું પામાઈ શ્રી॰ પૈામાયું તે; હરખ
પામાથું અ॰ક્રિ॰ [સં. પ્રમોય, પ્રા. મોમ ઉપરથી] હરખાઈ જવું પેાયણ(ણી) સ્ત્રી॰ [સં. પદ્મિની, પ્રા. વર્ગમૂળી, વોમિળી] એક જાતના કમળની વેલ. −ણું ન॰ એક જાતનું નાનું કમળ, રાત્રે ખીલતું કમળ
|
પાયું ન॰ [જુએ પેાવું] ગેડીદડાની રમતમાં જ્યાં દડો પહાંચાડવાથી જીત ગણાય તે મુકરર કરેલી હદ; ‘ગોલ’. [કરવું = જીતવું; પેાયે પહાંચાડવું.]
૫૫૪
પેર (પા) ન॰ [રે. વોર] પરું; ગામ પાસેની નાની વસાહત પેર (પા') અ॰ [É. વન્ ] ગયે વર્ષે કે આવતે વર્ષે પારડી સ્ક્રી॰ કરી. પેરટ પું॰ [જુએ પેરિયા] છેાકરા (સુ.) પેરવવું સક્રિ॰ જુએ પરાવવું (દારાનું) પારસ (પૅ1) પું॰ [સં. હર્ષ, ત્રા. પરિસ; કે સં. પૌરવ, ત્રા. પોરિસ] ખુશાલીના ઉકરાંટા (૨) શૂરાતન; પાણી. [–ચડવા], –સાઈ સ્રી, –સાટ પું॰ રસાયું તે; પારસ. –સાવવું સક્રિ॰ ‘પેારસાનું’નું પ્રેરક. “સાવ્યુંઅક્રિ॰ આનંદથી ઊભરાવું (૨) જીસ્સા ચડવે!. –સીલું વિ॰ પારસવાળું; શૂર; પાણીદાર પેરિયું ન॰ [સં. જોત કે પુત્ર ઉપરથી; સર૦ મ. વો] કરું, યા પું॰ છેકરા. પારી સ્ત્રી॰ છેકરી
પારૂકું (પા') વિ॰ પારનું; ગઈ સાલનું પારા (પા) પું॰ [ત્રા. વોર્] પાણીમાં થતા એક બારીક જીવ(૨) [સં. પ્ર; પ્રા. પā] અવસર; સમેા. [~ખાવે = થાક ખાવા; વિરામ કરવા.](3)[સં.વારી ઉપરથી ? સર૦મ. વોહરા] કૂવામાંથી પાણી કાઢવાનું લાંબા ઘાટનું પહેાળા મેાંનું વાસણ (૪) જુએ પારસ [ન॰ આગબેટમાં હવા-ઉજશ માટે રખાતું બાકોરું પોર્ટ ન॰ [.] બંદર (૨) પું॰ (દ્રાક્ષના) એક જાતનેા દારૂ. જ્હાલ પોર્ટ ફાલિયા પું॰ [.] કામકાજના છૂટા કાગળ રાખવાનું પાકીટ કે તેવી બનાવટ (૨) [લા.] રાજ્યના પ્રધાનનું પદ કે ખાતું પોર્ટર પું॰ [કું.] જુએ પેટર પોર્ટહાલ ન॰ [.] જુએ પાર્ટ’માં
પોર્ટુગીઝ સ્ત્રી॰ [k.] પોર્ટુગલ દેશની ભાષા (૨) પું॰ તે દેશના વતની (૩) વિ॰ તે દેશ કે વતનીને લગતું [(૩) પેાલવું પોલ (પા) પું [૩. વિલ્હી] પીજેલું રૂ (ર) ન॰ પાચું ગાડું
Jain Education International
[ પેશાક
પેોલ સ્ટ્રી॰; ન॰ [રે. પોટ્ટ] પેાલાણ (૨)[લા.] મિથ્યા દેખાવ; જૂઠાણું (૩) અંધાધૂંધી; ગેાટાળે. [−કરી કે થઈ જવું = છૂ થઈ જવું; (છાનુંમાનું) જતા રહેવું. -ચલાવવું, હાંકવું = અવ્યવસ્થા ને અંધેર ચલાવવું (૨)જૂઠાણું ચલાવવું.] ૦કાર(−રું) ન૦ બાકું, કારવું સક્રિ॰ કારી કાઢવું; ખાણું પાડવું. કારિયું ન૦ ખાકું પેાલકું ન[‘પેલું' ઉપરથી ] સ્ત્રીએ કેબાળકોનું એક જાતનું બદન પેલ ન [નં. પછવñ ? ] શેરડીની આંખ (૨) [‘પેાલું’ ઉપરથી] પગની પેાલી કડલી
ન
|
[
પેાલવું (પા) ન॰ [જીએ પેલવું] રૂની નાની થેપલી પોલંપોલ ન॰ [જુએ પેાલ]સાવ પેાલ હોવું તે કે, ઝાડનું) પોલાણ ન॰ [પાલ' ઉપરથી] પેાલાપણું (૨) પેાલેા ભાગ (જેમ પોલાદ ન॰ [ા. વૈજાઢ] ખરું – તીખું લેઢું; ગજવેલ. “દી વિ॰ પેાલાદનું (૨) [લા.] મજબૂત. [~ચોકઠું=કદી તૂટે નહીં એવું ચાકડું કે બંધારણ(૨)[લા.] બ્રિટિશ સનંદી નાકરાની જમાત.] પેાલાર ન [‘પેલું’ ઉપરથી] પેાલ; કાણું. વું સક્રિ॰ કારવું; કાણું પાડવું. [—રાવવું (પ્રેરક), ઘેરાવું (કર્મણિ).] —રિયું ન॰ પેાલી અણીવાળું સેનીનું એક એજાર. —, −ળ વિ॰ પેાલું પેોલિટિકલ વિ૦ [Ë]રાજકીય; રાજદ્વારી. ૦એજન્ટ પું॰ દેશી રાજ્ય પર હકુમતવાળા (અંગ્રેજ સરકારનેા) અધિકારી પેલિયા પું॰ [.] એક ખાળરોગ – લકવા પૉલિશ ન॰; સ્ત્રી॰ [‡.] પાલીસ; ચળકાટ; એપ. (કરવું = ઘસીને કે વારનીસથી ચળકાટ આપવે.] પૉલિસી સ્ત્રી॰ [ë.] વીમે; વીમાખત (૨) કુટ નીતિ; યુક્તિ. [—કરવી, રમવી = કાવાદાવા કરવા; યુક્તિ લડાવવી.-કઢાવવી =વીમેા ઉતરાવવા. –પાકવી = વીમાની મુદત પૂરી થતાં તેની રકમ મળવાના સમય થવે.]
પેાલીસ પું॰ [.] સિપાઈ (૨) સ્ત્રી૦ પેાલીસની કેજ. ૦કબજો પું॰ પેાલીસના કબજામાં કેદીએ હોવું તે; પેાલીસ કસ્ટડી'. ૦કમિશનર પું૦ પેાલીસનેા વડે અધિકારી. કોર્ટે સ્રી॰ નાના નાના ગુનાની કેજદારી અદાલત. ગુના પું॰ જે માટે પેાલીસે ધરપકડ કરવી ઘટે તેવા પ્રકારના ગુને; ‘કૅાગ્નિઝેબલ કેન્સ', ૦ચાકી સ્ત્રી॰ પેાલીસની ચેાકી. થાણું ન૦ પેાલીસચેાકી કે પેાલીસકામ માટેનું મથક. ૦પટેલ પું૦ ગામની પેાલીસવ્યવસ્થાને સત્તાધીશ; મુખી. ૦પાર્ટી સ્રી॰ પેાલીસેાની ટુકડી. ૦રાજ(—જ્ય) ન૦ પેાલીસને જેમાં છૂટાદાર મળે એવા અમલ કે રાજવહીવટ; પેાલીસના જોરે ચાલતું રાજ્ય કે હકૂમત પેલું વિ॰ [વે. પોછ] વચ્ચે પેાલાણવાળું – ખાલી (૨) [લા.] મિથ્યા દેખાવનું. [−ઢંઢ, ભ્રમ=સાવ પેાલું.]
પેલા પું॰ [.] ઘેાડા પર બેસીને રમાતી એક (ગેડીદડા જેવી) વિલાયતી રમત [નાંખવું પે(૦૧)વું સ૰ક્રિ॰ [સં. પ્ર+વે; પ્રા. પોમ] પરાવવું (૨) ગબીમાં પેાશ (પૅi) પું; સ્ક્રી॰ [સં. પ્રવ્રુત્તિ] ખાબા (૨) વિ॰ (એક કે
બંને હાથની) પેારા જેટલું. ઉદા॰ પાશ ચાખા ને મૂડી દાળ. પેશષ પું॰ [તું. ઉપવલય; ત્રા. પોતā] શ્રાવકે કરવાનું એક વ્રત; પૌષધ. શાળા સ્ત્રી૦ પૌષધ કરવાનું અલગ સ્થાન પેશાક પું॰ [[.] પહેરવેશ; લેમાસ (૨) પહેરવાનાં વસ્ત્ર. [—આપવા, પહેરાવવા-રાજસેવાના બદલામાં પેાશાક આપીને
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |