Page Text
________________
પાડું]
પાડું ન॰ [વે. પg] ભેંસનું બચ્ચું. [પાડાં સૂંઢવાં= જીએ પાડા મંડવા.]
[જાય તે
પાડૂઘલા પું૦ સ્ત્રી સગર્ભા થવાથી તેનું ધાવણું બાળક નબળું થઈ પાડા પું॰ [વે. પટ્ટુથ] ભેંસનું નરબચ્ચું કે તેનેા નર. [પાડા જેવું= જાડું, મજબૂત, ઓછી અક્કલનું. પાડા મંડવા-નવરા હોઈ નકામું કામ કર્યાં કરવું. પાડે મંડે એવું=આવડત કે અક્કલ વિનાનું.] –ઢાખાર પું॰ બે પાડા વચ્ચે હોય છે તેવું પાકું વેર પાડા પું॰ [‘પાડવું’ ઉપરથી ] તાંબા વગેરે હલકી ધાતુના ભેગ (સેાનામાં) [મહાલ્લા પાસેનું; નજીકનું પાડા પું॰ [સં. વા; પ્રા. વા૩, ૦] મહેો. વાડિયું વિ પાડા (પા’) પું॰ (સુ.) ધારા; રૂઢિ; સંપ્રદાય (૨) [સં. પાઠ, પ્રા. પા; સર૦ હિં. પાહા, મ. વાડા, ઢા] આંકને ગડિયા પાડાવાડિયું વિ॰ જુએ ‘પાડો’ (મહાલ્લ્લા)માં પાડોશ, ॰ણુ, શી[દ્દે. વાદોસ, સિમ] જુએ પડોશ, વણ, --શી પાઢીહારું વિ॰ [ત્રા.પાšિારિથ (સં. પ્રતિાર)]અનામત મૂકેલું પાણ (ણ,) શ્રી [સં. વાન્ય] ચેાથેા ભાગ; ચેાથા ભાગ દર્શાવનારી કાના જેવી ઊભી લીટી (૨)સંસ્કૃતમાં વાકયને છેડે આવતી ઊભી લીટી. [-મૂકવી = અંત આવે; પૂરું કરવું.] પાણ ન॰ [ä. પાન; ત્રા.] ખેતરના પાકને પાણી પાવું તે (૨) કાંજી; પવાત (૩) પું॰ [સં. વાળિ] (૫.) પાણિ; હાથ પાણકંદા પું॰ [ત્રા. વાળ + કંદ] એક વનસ્પતિ પાણકોરું ન॰ [પાણ (કાંજી)+કારું] ગાજયા જેવું કપડું પાણત ન॰ [પાણ' ઉપરથી] ખેતરમાં પાણી પાવું તે; પાણ. તિયા,—તી પું॰ ખેતરમાં પાણી વાળનારા [ધાબાજરિયું પાણ(–ન)બાજરિયું ન॰ [પાણ (સર૦ પાણ કંદો)+ખારિયું] પાણિ પું॰ [i.]હાથ.૦ગ્રહણ ન॰(લગ્નમાં)હાથ ઝાલવે તે (૨)લગ્ન પાણિનિ પું॰ (સં.) પ્રસિદ્ધ સંસ્કૃત વૈયાકરણી પાણિયારી (ચા') સ્ત્રી॰ [ત્રા. પાળિમહારી (સં. વાનીથ + હારી); હિં. પનિહારી] પાણી ભરનારી. – ન॰ [સર॰ હિં. પનિયાર] ઘરમાં પાણીનાં વાસણ રાખવાની જગા(૨)[પાણિયારી ઉપરથી] પાણી ભરવાનું કામ (૩) (કા.) નવાણ; જળાશય. [પાણિયારાના મુનસફ, મુનશી = ઘરકૂકડો માણસ; ઘરમાં કે સ્ત્રીઓ આગળ જ બહાદુરી મારનાર.] – પું॰ પાણી ભરનારા નાકર પાણી ન॰ [સં. પાનીય; પ્રા. નાળીમ, વાળ, —ળી] પીવાનું કુદરતી પ્રવાહી; જળ (૨) જળ જેવું કાઈ પ્રવાહી(૩) [લા.]ધાર; વાઢ (૪) નૂર; તેજ (૫) શૂરાતન; પેારસ (૬)ટેક; વટ; આખરૂ (૭) ઢાળ; સેાનારૂપાના રસ. [આવવું=પાણીના આવરા થવા; ભરતી – રેલ આવી (૨) (મેાંમાં) લાળ છૂટવી; ખાવાની ઇચ્છા થવી; સ્વાદ થવા (૩) (આંખમાં) આંસુ આવવાં. –ઉતરાવવું= મહેનત કરાવવી; મુશ્કેલી પાડવી. ઉતારવું = સખત કામમાં જોડવું(૨)શરમિંદું કરી દેવું; તેજ તીક્ષ્ણતા દૂર કરવાં. ઊતરવું= પાણી એઠું થયું; જુવાળ ઓસરવા (૨) ધાતુને પાણી પાયું હાય તેની અસર જતી રહેવી; તેજ તીક્ષ્ણતા કમી થવાં (૩) આખરૂ જવી (૪) ખૂબ મહેનત પડવી(પ)(પગે) સેજો આવવે. –આસરવું=પાણી ઓછું થયું. –કરવું=ધૂળધાણી કરવું; બગાડવું; ગુમાવવું, –ખરું કરવું = કેવળ ડિંગ મારવાની ટેવ હેાવી. –ખાવું, –ગુમાવવું = શાતન, વટ, કે આબરૂ ખાવાં. –ચઢવું = જીસ્સા
Jain Education International
[પાણીચું
આવવે; શૂર ચડવું (૨) પાણી વધવું; રેલ આવવી. -ચઢાવવું= ઉશ્કેરવું; શૂર ચડાવવું (૨) હથિયાર કે લેાખંડને પાણી પાયું (3) ઢાળ ચડાવવા (!). —છાંટવું = ઠંડું પાડવું; શાંત પાડવું (૨) મંતરેલું પાણી છાંટી જાદુઈ અસર ઉપજાવવી. —છૂટવું = (મેાંમાં) પાણી આવવું; ખાવાનું મન થવું(૨) પરસેવા છૂટવા; થાકી જવું કે બી જવું(૩)શાક વગેરે બફાતાં અંદરથી પાણી નીકળવું.—ાઢવું = નળ કે પાળમાંથી પાણી આવવા દેવું. −છેડાવવું = મુતરાવી દેવું; ડરાવી દેવું; ગભરાવી દેવું. –જવું = પાણી ભરવા જળાશયે જવું (૨) આખરૂ જવી; વટ જવા. –જોવું, –પારખવું = કસ કે શક્તિ તપાસી જોવાં. −ઝરવું = પાણી ઠંડું થયું (૨) પાણીમાં કચરા નીચે બેસી જવા. –થઈ જવું = વેડફાઈ જવું; ધૂળધાણી થઈ જવું (૨)ઓગળી જવું (ક્ષાર કે બરફનું). –દેખાડવું (ઢારને) =તેને પાણી પીવા માટે ધરવું કે જળાશયે લઈ જવું. —પચવું = જીએ પાણી મરવું. –પઢવું = વરસાદ થવે (૨) મહેનત પડવી. -પાણી કરવું = પાણીની તીવ્ર ઝંખના કરવી (ર) થકવીને ઢીલુંઢસ કરી દેવું (૩) ખુશ ખુશ કરી નાખવું. -પાણી થઈ જવું = પરસેવાથી રેબઝેબ થઈ જવું (૨) ખુશ ખુશ થઈ જવું (૩) (ખાર વગેરેનું) એગળીને પાણી થઈ જવું. −પાવા જવું = એલાની પાછળ મરી જવું, –પાવું = ઢોળ ચડાવવા (૨) થિચારને ધાર ચડાવવા કે કઠણ કરવા ગરમ કરી પાણીમાં બેાળવું (૩) ઉશ્કેરવું (૪) વનસ્પતિના મૂળમાં પાણી પહોંચાડવું. –પીને ઘર પૂછ્યું – કરવાનું કરી બેઠા પછી તેની યેાગ્યાયેાગ્યતાના વિવેક કરવા. –ફરવું, ફરી વળવું = નકામું જવું; ધૂળમાં મળવું. ફેરવવું = પાણી કરે એમ કરવું. “બદલવું = જુદાં હવાપાણીની જગાએ જવું (૨) બીજા સ્થળનું પાણી ઉપયેગમાં લેવું. “બાળવું = જુલમ કરવેા (૨) જીવ બાળવા. ભરવું = જળાશયેથી પાણી ભરી લાવવું (૨)લેખામાં કે હિસાબમાં ન હોવું. –ભરાઈ ચૂકવું, -ભરાઈ જવું = આખર કાળ આવવે; મરતી વખતના સાજા આવવા. “ભરાવું – ગૂમડામાં પાણી જેવા પરુના જમાવ થવા. ભરે એવું = ઊતરતા દરજજાનું. -મરવું = પાણી વહી ન જતાં જમીનમાં સમાવું (૨) જીસ્સા નરમ પડવા. “મૂકવું = પ્રતિજ્ઞા લેવી (૨) ચૂલા પર પાણી (ગરમ કરવા) મૂકવું. “લાગવું = હવાપાણીની તંદુરસ્તી ઉપર ખરાબ અસર થવી. લેવું = આખર્ લેવી (૨) નીમ લેવા; પ્રતિજ્ઞા કરવી. લેાવવાં – કેગટ ફાંકાં મારવાં. પાણીએ મગ ચઢવા = સધાયું; સફળ થવું; પાર પડવું. પાણીથી પાતળું = અત્યંત ભે ંઠું (૨) અત્યંત કરકસરિયું. પાણીના રેલાની પેઠે =સપાટાબંધ; ક્ષણ વારમાં, પાણીની પેકે રાહ જોવી = ઘણી જ આતુરતાથી રાહ જોવી. પાણીને ભૂલે =નહિ જેવી કિંમતે; ખૂબ સસ્તું. પાણીને પરપાટ = ક્ષણિક વસ્તુ. પાણીમાં ઉતારવું = જોખમમાં નાખવું (૨) અહેશાન તળે દબાવવું. પાણીમાં જવું = નકામું જવું. પાણીમાં પારા પઢવા = ફરી હાથ ન આવે તેવી રીતે જતું રહેવું. પાણીમાં એસવું = મંદ કે પાછું પડયું; (કાઈ કાર્યમાં) બેસી પડયું – પીછેહડ કરવી. પાણીમાં મેળવું=વણસાડયું; ધૂળ મેળવવું. પાણીમાં મૂડીએ ભરવી = મિથ્યા પ્રયાસ કરવા. પાણી પહેલાં પાળ= અગમચેતી.] ૦કળા પું॰ જમીનમાં પાણી કયાં છે તે કળવાની આવડતવાળા, ૦ચક્કી સ્ત્રી॰ પાણીથી ચાલનારી ચી. શું
=
૫૩૦
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |