Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 491

દુકાળ]
४४६
[દુરાગ્રહી
દુકાળ [સં. સુ હ, પ્રા. ટુભI(-વૈHI)] અનાજ ઘાસ વગેરેની દુઘાળું, દુધેલ વિ૦ જુઓ દુધાળ
[વાની (સુ.) તંગીને સમય (૨) કોઈ પણ વસ્તુની તંગી. [૫ દુકાળને દુધેલી સ્ત્રી એક વનસપતિ (૨) દૂધ ને શેરડીના રસની એક સમય આવ. દુકાળમાં અધિક માસ = ખરાબ વખતમાં | દુનિયા સ્ત્રી. [મ.] સૃષ્ટિ, જગત; સંસાર. [–ની હવા લાગવી વળી વધારે થા] –ળિયું વિ૦ દુકાળ વેઠતું; ભૂખે મરતું. –ળી = સંસારને અનુભવ કે તેની અસર થવી. - પાર કરવું = લેકસ્ત્રી. દુકાળ ઉપર દુકાળ
વ્યવહારમાંથી – દુનિયાની ગણતરીમાંથી બાતલ કરવું (૨) મારી દુકુલ ન૦ [સં.] બારીક રેશમી વસ્ત્ર
નાખવું. પારનું = અલૌકિક – અકય. દુનિયામાંથી જવું, દુખ નવ [સં. ૩:૩; પ્રા. યુવત] દુઃખ. ડું ન દુઃખ (૨) | કે નીકળી જવું = વહી જવું; ઉચ્છંખલ જીવન ગાળવું (૨) લેક
ઓવારણું. ૦ણાં ન બ૦ ૧૦ ઓવારણાં. ૦ણી વિ. સ્ત્રી, વ્યવહારમાંથી નીકળી જવું.] ૦ઈ વિ. દુનિયાનું; સંસારી. ૦દાર, દુઃખની. ૦ણું ન૦ દુખવું તે (૨) પ્રસવ થતા પહેલાં પેટમાં થતો વાળું વિ૦ સંસારવ્યવહારમાં પડેલું; તેની જંજાળવાળું. ૦દારી દુખાવો (૩) એવારણું. દાયક, ૦દાયી, દેણ વિ૦ દુઃખ સ્ત્રી દુનિયાને સંસારવ્યવહાર દેનારું; દુઃખદ. ૦ભંજક, ૦મંછ વિ૦ દુઃખ ભાગનારું – દૂર દુન્યવી વિ૦ [4] દુનિયાનું; સંસારી કરનારું. ૦૨ટું ન૦, ૦વટો પુત્ર શકની સ્થિતિ (૨) દિલાસે | દુપટ્ટો [. ટૂષ્ય +gટ્ટ દૂર બે +પટ્ટો : હિં,મે. યુપટ્ટા] પ્રેસ આપવા જવું તે. શરું વિ૦ દુઃખમાં પણ શુરું; દુઃખથી હારે દુપટ વિ૦ જુએ દુપટ
[વખત; ફરીથી નહિ એવું
દુબારા અ૦ [. ટૂવારહું; સર૦ સં. દ્વિવારનું; હિં, મ.] બીજી દુખણખાઈ સ્ત્રીએક જીવડું [વટો જુઓ “દુખમાં દુભાગવું સક્રિ. [દ ભાગવું; સર૦ મ. સુમાળે] બેએ ભાગવું; દુખણી,-હ્યું,-દાયક, –દાથી, -દેણ, -ભંજક, ભંજી,-તું, અડધું કરવું. [દુભાગાવવું (પ્રેરક). દુભાગાવું (કર્મણિ)]. દુખવવું સત્ર ક્રિ. [A. સુવવ (સં. ૩:૩)] જુઓ દુખાવવું. –ણું દુભાવવું સક્રિ૦ જુઓ દૂભવવું [j૦ જુઓ દૂભણ વિ૦ (૨) નટુ દુખવે એવું; દુખ [થવું; પીડા-વેદના થવી દુભાવું અક્રેટ દૂભવું; મનમાં બળવું; દુઃખી-નારાજ થવું – દુખવું અ૦િ [જુઓ દુખવવું; સર૦ હિં. સુના, મ. સુaM] દુઃખ દુભાષિયે ૫૦ [દ્ધ + માવા].બે ભાષા જાણનારે (૨) એક ભાષાની દુખશરું વિ૦ જુએ “દુખમાં
[દુખાય એમ કરવું મતલબ બીજીમાં કહેનાર. દુભાષી વિ૦ બે ભાષાવાળું દુખાવું સક્રિ- ‘દુખવું’નું પ્રેરક દુખાવવું (૨) ગુમડું કે ઘા ઈ. | દુમ સ્ત્રી [i.] પૂંછડી. [–દબાવવી = પૂંછડી નીચી કરવી; ડરવું.] દુખાવ(-) ૫૦ દુખવું તે; પીડા; વેદના
દુમકલાસ ૧૦ જુઓ હુમલાસ દુખાવવું સ૦ કિં‘દુખવું'નું પ્રેરક
દુમચી સ્ત્રી[fi] ઘેડાના સાજન પછડા નીચે દબાતા પટો દુખાવું અ૦ ક્રિ. [‘દુખવું” નું ભાવે] દુખ પામવું, દુખવું
(૨) અફીણ, ગડાકુ રાખવાની ચામડાની કેથળી દુખ ! જુઓ દુખાવ. [-ઊપ =એકદમ દુખવું.-બેસી | દુમકુમ અ૦ [૧૦] નગારાને અવાજ
જ = દુખતું મટવું.] [યણ વિ. સ્ત્રી દુખી (સ્ત્રી) દુમાડો ! [જુઓ દુભાવું] દુમાવું તે દુખાળું, દુખિયારું, દુખિયું, દુખી વિ૦ દુખથી પીડાતું. દુખિ- દુમાર(રો) પૃ[દ+ માર] બે બાજુને મારે (૨) ધર્મસંકટ દુખ્તર સ્ત્રી [fi] દીકરી; પુત્રી
[ઘરેણું | દુમાલદાર છું[.] જે ગામ ઉપર બે જણની સત્તા ચાલતી ગદગી સ્ત્રી, મદારીનું ડુગડુગિયું (૨) [રવ૦] સ્ત્રીના કાનનું એક | હોય, તેવા ગામને ઇનામદાર – જાગીરદાર દુગન સ્ત્રી [f.]ગાવાવગાડવાની બેવડી ઝડપ (૨) વિ૦ બેવડી | દુમાવવું સક્રિ- ‘દમવું'નું પ્રેરક ઝડપવાળું; બે ગણું
દુમાવું અક્રિ. [‘મો” પરથી?] દમ ભરાવે; ગંગળાવું (૨) દુગ્ધ ન૦ [૪] દૂધ. ૦જ વિ૦ દૂધમાંથી ઉત્પન્ન થતું - બનતું. | [સં. સુર્મનાક્-પ્રા.] દુભાવું; નારાજ થવું; મનમાં ને મનમાં
વાહિની સ્ત્રી, દૂધની નસ–રગ. ૦શાલા() સ્ત્રી દુગ્ધાલય સંતાપવું (૩) “દમવું’નું કર્મણિ દુધા સ્ત્રી [સર૦ મ.] પીડા; આપદા; જંજાળ
દુમાસ ન૦ [જુઓ ડુમાસ] એક જાતનું કાપડ દુગ્ધાલય ન૦ [ā] દૂધ અને તેની વસ્તુઓનું કામ જ્યાં થતું | હુમલે પૃ. [સં. ;િ . હુમ] એક છંદ હોય કે એ વિચાતી હોય તે જગા; ‘ડેરી”
દુચ્ચમ વિ૦ [જુઓ દૂયમ] દ્રિતીય; બીજું (૨) બીજી પંક્તિનું; દુઝાણું, વાઝાણું ન૦ [‘દૂઝવું” ઉપરથી દૂધ દેતું – દૂઝણું ઢેર અધિકારમાં ઊતરતું [ઉદા. ‘દુભમાન', ‘દુર્ગમ દુઝાવું અક્રિ૦, વવું સક્રિ- ‘દૂઝવું'નું ભાવે ને પ્રેરક રૂપ
દુર અ૦ [.] “નઠારું', “મુશ્કેલ” એ અર્થ બતાવનારે ઉપસર્ગ. દુણાટ પૃ૦ [જુએ ફુણાવું] દુણાવું તે
દુરન્વય ! [] બેટો – ભૂલ ભરેલો અવય [માનવાળું દુણાવવું સક્રિ- ‘દૂણવું’ ‘દુણાવું'નું પ્રેરક
દુરભિમાન ન [સં.] બેટું – ખરાબ અભિમાન.–ની વિ૦ દુરભિદુણાવું અક્રિ. [સં. ટુ-ટૂન = બળેલું; . ટૂળ, સુog] (ખાવા- દરર્થ ૫. [સં.]ો અર્થ. દુરવસ્થા સ્ત્રી [સં.] ખરાબ અવસ્થા
પીવાનું) દાઝવું; બળવું (૨) [‘દૂણવું’નું કર્મણિ] મનમાં બળવું દુરસ્ત વિ. [. ટુરસ્ત] જેવું જોઈએ એવું (૨) ઠીકઠાક કરેલું; દત્ત વિ. પાકું; ધૂર્ત, -નાઈ સ્ત્રી
સમારેલું (૩) ખરું; વાજબી. –સ્તી સ્ત્રીસમારવું-સુધારવું તે દુદેલા સ્ત્રી એક પક્ષી
દુરંગી વિ. બે રંગવાળું; દેરંગી [ દુર્જય (૪) અકળ; અગમ્ય દુધારે . દૂધને વેપારી; દૂધવાળે
દુરંત વિ૦ [i] અનંત; અપાર (૨) અંતે ખરાબ પરિણમતું (૩) દુધાળ-ળું) વિ૦ દૂધવાળું; દૂધ આપે એવું (ર)
દુરંશ પું[સં.] ખરાબ – દુછ અંશ દુધાળી સેનકી સ્ત્રી એક વનસ્પતિ
દુરાગ્રહ પૃ૦ [સં.] બેટે આગ્રહ. –હી વિ૦ દુરાગ્રહવાળું