Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 442

ઢાળકી]
૩૯૭
[ઢીંગલી
(૪) સરખું કરવું. –ઉતર=ગ આવવો (૨) ઢળાવ ઉપરથી ઢાંચલ (૦) ૧૦ (સુ) જુઓ ઢાચલું
[બીજું નીચે ઊતરવું; ઢળાવ પાર કરવો. -પઠ =એક તરફ ઢળતું | ઢાંચે (૧) પું. [છું.ઢાંવા] કાચ ખરડો (૨) આકાર, ઘાટ (૩) રહેવું. ઢાળમાં ગાવું =રાગ પ્રમાણે - ઢંગમાં ગાવું, ઢાળે પાઠવું | ઢાં (૦) નવ મરી ગયેલું ઢેર =રાગે પડવું; વ્યવસ્થિત ચાલે તેમ કરવું.]
ઢાંઢે (૦) [સર૦ મ.ધાંa] મોટો બળદ ઢાળકી સ્ત્રી. [ઢાળવું પરથી] ધાતુને ગાળીને પાડેલી લગડી-કે| ઢિગાર પં. [સર૦ મ.] ઢગ ઢગલો ૫૦ મેટી ઢાળકી (૨) ઢાળે; ઢંગવર્તણક (૩) કામકાજની સફાઈ | ઢિચાવવું સત્ર કિ; હિચાવું અટકે “ઢીચવુંનું પ્રેરક ને કર્મણિ –આવડ; ભલીવાર (૪)સમજણ [-આવ ભલીવાર આવવો.] ઢિબાવું અ૦ ક્રિ૦, –વવું સત્ર ક્રેિ‘ઢીબવું'નું કર્મણિ ને પ્રેરક –ણ સ્ત્રી કાપણી (૨) ધાતુ ઢાળવાની ક્રિયા કે રીત(૩) બીબાં હિંમદિયે ડું જુઓ ઢીમડે ઢાળવાની આવડત [‘એંગલ ઑફ ઈકલાઈન્ડ હેન' (પ.વિ.) | ઢિગલી સ્ત્રી, –લું ન૦, -લે !૦ જુઓ “ઢીંગલી'માં ઢાળણુ પં૦ ઢાળ કે ઢેળાવનો (સપાટી સાથે થો) ખગો; | ઢીક સ્ત્રી, ૦ણું વિ૦ જુઓ “ઢીકમાં ઢાળગર પુત્ર ધાતુ ઢાળવાનું કામ કરનાર કારીગર; “મેન્ડર” ઢીકલી સ્ત્રી, પથરા મારવાનું ઊંટડા જેવું એક પ્રાચીન યંત્ર ઢાળદાર વિ૦ ઢાળ - ઢોળાવવાળું
ઢીકે ૫૦, કાપાટુ સ્ત્રીવે; ૧૦ જુઓ ઢીંકે, -કાપાટુ ઢાળવું સત્ર ક્રિ. [ફે. ઢાઢ =નીચે નાંખવું (૨) ચામર કેવા ઢેળ. | ઢીચ વિ૦ મજબૂત; દૃઢ સર૦ હિં ઢાના, મ. ઢાઢ] નીચે નાંખવું નમાવવું (જેમ કે, | ઢીચવું સત્ર ક્રિટ જુઓ ઢીંચવું [ ધીબવું; માર મારવો આંખ) (૨) પાથરવું (જેમ કે, ખાટલે) (૩) ટીપાં રૂપે પાડવું; | ઢીબ ૫૦ મે પથરે (૨) અ૦ [૨૦] ધબ. ૦૬ સ૨ કેિ. ગેરવવું (જેમ કે, આંસુ) (૪) પાકની કાપણી કરવી (૫) પાકનો | ઢીમ સ્ત્રી ; ન૦ સેનાની લગડી [[લા.] ગરું છોકરું (૪) માથું અંદાજ કાઢવા (૬) ગાળીને ઢાળકી પાડવી; બીબામાં રેડવું (૭) ! ઢીમચું-સું) ન૦ [સરવેfહું.ઢીમ] ડીમચું(૨) માટીની જાડી કેડી (૩) ન, કેળી વગેરેનાં બૈરાં સાલા ઉપર જે લુગડું બાંધે છે તે | ઢીમડું(–ણું) ન૦ [સર૦ મ, દિમ) જુઓ ઢીમણું ઢાળિયું વિ૦ ઢાળદાર (૨) નટ ઢાળકી (૩) ઢાળવાળું ખેતર કે | ટીમડે પુંએક વનસ્પતિ [તેવો લાકડાનો કકડટીમલું જમીન (૪) એક જ ઢાળ -- બાજુવાળું છાપરું (૫) ઢાળદાર મેજ. | ઢીમણું ન૦ ગાંઠ જેવો કઠણ સેજે (૨) જેના ઉપર મૂકીને છંદાય – પં. કાપણી કરનાર માણસ (૨) ખેતરમાં પાણી લઈ | ઢીમર પું[સં. ધીવર; સર૦ મ. f–ઢી)વર] માછી (૨) ખારવો જવાને બાંધેલો ઢાળદાર માર્ગ (૩) ઢાળેલો પાસલ – ઘાટ | ઢીમચું ન જુઓ ઢીમચું હાઈ વિ૦ (ર) અ9 -ના ઢાળ તરફનું કે તે તરફ *
ઢીયું નવ ઢીમણું; ગુમડું ઢાળે પુત્ર આરામ; વિશ્રાંતિ (૨) ઢંગ; રીતભાત (૩) પદ્ધતિ; ઢીલ સ્ત્રી [. ઢિ8; સર૦ €િ., મ.] વાર; વિલંબ (૨) તંગથી હબ (૪) બીબું, ઢાળીને પાડેલો ઘાટ. [–કર =મુસાફરીમાં ઊલટું -શિથિલ હોવાપ, (૩) [લા.] બેદરકારી. [-પઢવી = થાક ખાવા મુકામ કરો (૨) બપોરે જમીને આરામ કરવો ઢીલું થવું; તંગ મટી જવું. -મૂકવી =ઢીલું કરવું; તંગ ન રાખવું (ઉત્તર ગુજરાત).]
(૨) પતંગની દોરી તે ખમે તેથી વધારે છેડવી. હાલમાં પડવું = ઢાંકણ(૦) ૧૦ [જુઓ ઢાંકવું; સર૦ સં. ઢવાન] ઢાંકણું (૨) સંરક્ષણ | વિલંબ થ (૨) બેદરકારીમાં જવું] ગંડું વિ૦ બીકણ; બાયેલું (૩) ઢાંકવું તે. -ણિયું વિ૦ ઢાંકે એવું (૨) ન૦ જુઓ ઢાંકણું. | ટીલાઈ, શ સ્ત્રી- [જુઓ ઢીલું] ઢીલાપણું –ણી સ્ત્રી નાનું ઢાંકણું (ખાસ કરીને હાંકલીનું) (૨)વંટણ ઉપરનું | ઢીલું વે- [જુઓ ઢીલ] ખેંચમાં શિથિલ; તંગ ન હોય એવું (૨) હાડકું. [ઢાંકણીમાં પાણી ઘાલી બૂડી મરવું =લીજના માર્યા કઠણ નહિ એવું, પિચું (૩) [લા.] હિંમત વિનાનું (૪) કમજોર માં ન બતાવવું.]–ણું નવ વસ્તુને ઢાંકવા તેને બેસત કરેલો કાંઈ (૫) સુસ્ત; ધીરે; મંદ. [ઢીલાં ઢાળવાંઢીલું મૂકવું; મંદ પડવું. પણ ઘાટ (૨) ઢાંકનારું કાંઈ પણ [હોય એવો બળદ ઢીલી છાતીનું = કમજોરબીકણ ઢીલી દાળનું ખાનારું કમજોર; ઢાંકણિયે (૦) ૫૦ જેના પછડાના ગુચ્છાની અંદર ધોળા વાળ પોચું. ઢીલી દોરી મૂકવી =રહેમનજર રાખવી; છૂટછાટ આપવી. ઢાંકણુ સ્ત્રી, –ણું ન૦ જુઓ ‘ઢાંકણંમાં
ઢીલું પડવું =ઢીલું થવું. ઢીલું મૂકવું =નમતું મૂકવું; રાહત આપવી; ઢાંકપછેડે, ઢાંકપિછેડે (૨) [ઢાંકવું રૂપ છેડો, પિછેડો] દોષ | છૂટછાટ આપવી.] ૦૮સ વેિસાવ ઢીલું
છુપાવવાની યુક્તિ બહાનું (૨) ટપલાબાજીની છોકરાંની એક | ઢીંક સ્ત્રી. [૧૦] ધીબકે; ધો. (–મારવી) [ખાંડણી રમત. [-કર = છુપાવવું, છુપાવવા માટે બહાનું આગળ કરવું.] | ઢીંકણી સ્ત્રી [સર૦ હિં. ઢેલી, ઢેબી] પિવા ખાંડવાની માટી ઢાંકવું (૦) સકે. [.ઢ] કશા વડે વસ્તુને આવરવી તેની ઢાંકણું ૩૦ [સર૦ હિં. ઋાના ઢિમfi] ફલાણું; અમુક (‘ફલાણું ઉપર ગોઠવવું, મૂકવું કે પાથરવું (ર)સંતાડવું; ગુપ્ત રાખવું. [ઢાંક્યાં સાથે એ વપરાય છે, એકલું નહિ) [ખેદેલે ખાડો; વડો ઉઘાડાં જેવાં સારાનરસાં કાર્યની ખણખત કરવી.]
ઢીંક [] નદી કે તળાવના સૂકા તળિયામાં પાણી માટે ઢાંકેલતૂકેલ (૦) વિ૦ [‘ઢાંકવું' ઉપરથી] ઢાંકેલુંઢબુરેલું; ગુપ્ત રાખેલું ઢીંકાપાટું ન બ૦૧૦, ઢીંકાદંબા પુંબ૦૧૦ જુઓ “ઠીકેમાં ઢાંકે ટું(~É), ટાકેદ્ર પું. જુઓ ઢાકે ટુંબ
ઢીંકુડી સ્ત્રી, નાનો ઢીંક ઢાંક્યું વિ૦ ['ઢાંકવું'નું ભવ્ય કૃ૦] ઢાંકેલું; ગુપ્ત (૨) ન૦ ઘેર પહોં- | ઢીકે પં. [રવ૦] ઢીકે મુક્કી; ગડદે ઠેસે.-કાપાટુ નબ૦૧૦
ચાડેલું પિરસણ. ૦ધીર્થ વિ. અંતરની ગુપ્ત ચિંતાથી બળી [ઢીકે રૂપા] ધબકા અને લાતેથી કરેલી મારામારી; મસ્તી રહેલું - દુઃખી
ઢીંગઢીંગી સ્ત્રી [રવ૦] એક જાતનું વાઘ-નગારું હાંગરું (૦) નટ મટી જાડી કાકડી; આરિયું
ઢીંગલી સ્ત્રી, નારીરૂપની પૂતળી (૨) [લા] ઢીંગલી પેઠે બનેલી